Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 24 stycznia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Gliwicach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: asesor sądowy Monika Ochojska

Protokolant: Marta Lonska

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2023 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P.

przeciwko Gminie G.

o ustalenie istnienia stosunku najmu

1.  ustala, że pomiędzy powodem P. P. a pozwaną Gminą G. od dnia 1 grudnia 2014 roku istnieje stosunek najmu lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w G. przy ulicy (...) na następujących warunkach: umowa najmu na czas nieoznaczony, czynsz oraz inne opłaty płatne do 10. dnia każdego miesiąca z góry w wysokości stawek obowiązujących w Gminie G. dla umów najmu lokalu mieszkalnego zawartych na czas nieoznaczony;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 197 zł (sto dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gliwicach kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu.

asesor sądowy Monika Ochojska

sygn. akt: I C 766/21

10 lutego 2023 roku

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 stycznia 2023 roku:

W pozwie z dnia 27 października 2021 roku skierowanym przeciwko Gminie G. powód P. P. wnosił o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ulicy (...) w G. po zmarłej 11 maja 2009 roku R. L. (1). Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu. Uzasadniając swoje żądanie wskazał, że 11 maja 2009 roku zmarła R. L. (1), która zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu należącym do Gminy G., na podstawie zawartej umowy najmu. Podał także, że od czasu zawarcia umowy najmu tj. 9 stycznia 2009 roku zamieszkiwał z najemczynią oraz opiekował się nią. Powód wskazał, że zwrócił się do pozwanej o zawarcie umowy najmu, która nie wyraziła na to zgody. W swojej argumentacji powoływał się na treść uchwały Rady Miasta G. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Miasta G..

W odpowiedzi na pozew, pozwana Gmina G. wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Uzasadniając swoje stanowisko procesowe podała, że powód nie spełnia przesłanek wynikających z art. 691 k.c. zatem jego roszczenie nie może zostać uwzględnione. Roszczenie powoda nie może być uwzględnione również w oparciu o uchwałę Rady Miasta G..

Pismem z 15 lutego 2022 roku powód zmienił pierwotne żądanie pozwu wnosząc o ustalenie, że pomiędzy P. P., a pozwaną Gminą G. istnieje stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w G.. W uzasadnieniu stanowiska powód podał, że pozwana wyraziła wolę zawarcia umowy najmu w sposób dorozumiany. Od 13 lat powód mieszka w przedmiotowym lokalu, uiszcza opłaty za czynsz za korzystanie z lokalu i inne opłaty. Do dnia wystąpienia przez powoda z wnioskiem formalnym o uregulowanie stanu prawnego lokalu, pozwana nigdy nie żądała od powoda opuszczenia ani wydania lokalu. Skoro pozwana przez tak długi okres czasu akceptowała zajmowanie lokalu przez powoda bez formalnie uregulowanego tytułu prawnego to akceptowała fakt, że powód korzysta z lokalu jako najemca, a więc strony w sposób dorozumiany złożyły oświadczenie woli najmu lokalu. Powód powołał się też na to, że obecny brak zgody i woli pozwanej na uregulowanie stanu prawnego po upływie 13 lat jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

W piśmie z 11 marca 2022 roku, powód sprecyzował żądanie pozwu wnosząc o ustalenie, że pomiędzy powodem P. P., a Gminą G. od 11 maja 2009 roku istnieje stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położnego w G. przy ul. (...), zawarty na czas nieoznaczony z czynszem płatnym do 10-go każdego miesiąca z góry, w wysokości 281,21 zł.

W odpowiedzi na zmienione żądanie pozwu pozwana w piśmie z dnia 10 czerwca 2022 roku wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. W pierwszej kolejności pozwana wyraziła zgodę na cofnięcie pozwu o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu. Następnie podała, że o śmierci R. L. (1), a tym samym o bezumownym korzystaniu z lokalu przez powoda powzięła informację dopiero w dniu wpływu wniosku o uregulowanie stanu prawnego lokalu, tj. 7 lipca 2021 roku. Powód nie wykazał, aby wolą pozwanej było zawarcie z nim umowy najmu lokalu. To, że pozwana nie sprzeciwiała się zamieszkiwaniu w lokalu przez powoda nie oznacza, że wyraziła zgodę na dalsze zamieszkiwanie powoda jako najemcy. Okoliczność, że pozwana przyjmowała od powoda należności czynszowe nie świadczy o tym, że traktowała go jako najemcę, co znajduje uzasadnienie w treści art. 688 (1) § 1 k.c.

W dniu 13 września 2022 roku, Sąd umorzył postepowanie w zakresie żądania powoda ustalenia wstąpienia w stosunek najmu wobec cofnięcia tego żądania przez powoda.

Na dalszym etapie postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

Lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...) wchodzi w skład mieszkaniowego zasobu Gminy G..

okoliczności bezsporne;

Najemczynią przedmiotowego lokalu od 9 stycznia 2009 roku była R. L. (1). Wcześniej, tj. od 1 lutego 1995 roku najemczyni wynajmowała lokal przy ul. (...) w G., jednak z uwagi na swój stan zdrowia zdecydowała się zamianę mieszkania. Umowa najmu została zawarta na czas nieoznaczony z czynszem w wysokości 138,68 zł płatnym do dziesiątego dnia każdego miesiąca z góry.

okoliczności bezsporne, a nadto dowody: umowa najmu z 01.02.1995 roku z załącznikiem (k. 16-20), zobowiązanie do zdania lokalu (k. 11), umowa najmu lokalu z 09.01.2009 roku (k. 12-15);

Z R. L. (1) zarówno w mieszkaniu przy ul. (...), jak i przy ul. (...) w G. mieszkał P. P., który z uwagi na podeszły wiek najemczyni pomagał jej w codziennym funkcjonowaniu.

12 grudnia 2008 roku, R. L. (1) zwróciła się do Zarządu (...) z prośbą o dopisanie do umowy najmu lokalu przy ul. (...) wskazując, ze zamieszkuje on z najemczynią stale w lokalu oraz się nią opiekuje. Od momentu zamiany mieszkania powód mieszka na stałe w lokalu przy ulicy (...) i nie ma innego miejsca zamieszkania.

dowód: wniosek o zamianę mieszkania (k. 22), pismo z 12 grudnia 2008 roku (k. 23), zeznania świadka R. R. (k. 132v), zeznania świadka E. P. (k. 132), zeznania świadka E. K. (k. 133), przesłuchanie powoda (k. 148-149);

P. P., od 14 stycznia 2009 roku jest zameldowany na pobyt stały przy ul. (...) w G..

dowód: poświadczenie zameldowania (k. 24);

11 maja 2009 roku R. L. (1) zmarła.

okoliczności bezsporne, a nadto dowód: odpis skrócony aktu zgonu (k. 21);

Do października 2009 roku należności czynszowe związane z korzystaniem z lokalu przy ul. (...) w G. były regulowane ze wskazaniem, że zleceniodawcą wpłat jest R. L. (2).

dowód: potwierdzenia wpłat za miesiąc sierpień, wrzesień, październik 2009 roku (k. 51-52);

Od listopada 2009 roku do chwili obecnej należności czynszowe związane z korzystaniem z lokalu przy ul. (...) w G. są regulowane przez P. P. ze wskazaniem, że to on jest zleceniodawcą wpłat. Wpłaty następowały regularnie i z zachowaniem terminów, a były tytułowane początkowo jako: „opłata za lokal” ze wskazaniem danego miesiąca lub „czynsz” ze wskazaniem danego miesiąca, w dwóch miesiącach jako: „opłata za lokal bez tytułu prawnego” a w kolejnych miesiącach jako „czynsz” ze wskazaniem danego miesiąca lub tytuł ze wskazaniem danego miesiąca. Wpłaty z określeniem wysokości wpłat i tytułu wpłat były dokonywane w oparciu o dokumenty otrzymywane przez powoda z (...)u na jego dane. Powód wypełniał gotowe blankiety wpłat pozwanej lub wykonywał przelewy określając tytuł tak jak to wskazywała pozwana.

dowód: potwierdzenia wpłat i przelewów za miesiące: listopad i grudzień 2009 roku, luty 2010 roku, listopad 2010 roku, czerwiec 2011 roku, maj 2011 roku, lipiec 2011 roku, sierpień 2011 roku, styczeń 2012 roku, grudzień 2012 roku, styczeń 2013 roku, grudzień 2013 roku, styczeń 2014 roku, listopad 2014 roku, luty 2015 roku (k. 53-66), potwierdzenia wpłat za miesiące: grudzień 2015 roku, styczeń 2016 roku (k. 66-67), potwierdzenia wpłat i przelewów za miesiące: sierpień 2020 roku, wrzesień 2020 roku, czerwiec- wrzesień 2021 roku, luty 2022 roku, zeznania świadka E. P. (k. 132v-133), przesłuchanie powoda (k. 147-148);

W ewidencji lokalu do dnia 30 listopada 2014 roku zarejestrowane były dwie osoby, kartoteka czynszowa była prowadzona na dane R. L. (1). Od 1 grudnia 2014 roku do 30 czerwca 2021 roku w ewidencji lokalu zarejestrowana była jedna osoba - P. P.. Od 1 grudnia 2014 roku do nadal kartoteka czynszowa jest prowadzona na dane P. P.. Zaległości związane z użytkowaniem lokalu nie występują.

dowód: pismo z dnia 03.08.2021 roku zastępcy kierownika ROM I w aktach lokalowych (k. 140), przesłuchanie powoda (k. 147-148);

W dniu 13 stycznia 2009 roku R. L. (1) złożyła oświadczenie do (...) Sp. z o.o., że w lokalu przy ulicy (...) mieszka wraz z P. P.. W dniu 5 października 2015 roku P. P. złożył oświadczenie, że sam zamieszkuje w przedmiotowym lokalu, 18 czerwca 2021 roku P. P. złożył oświadczenie, że wraz z nim w lokalu mieszka narzeczona. Korespondencja z Gminy najpóźniej od grudnia 2014 roku przychodziła na dane powoda.

dowód: oświadczenia znajdujące się w aktach lokalowych (k. 140), przesłuchanie powoda (k. 148-149);

W dniu 4 grudnia 2019 roku Zarząd (...) z.o.o. w G. skierował bezpośrednio do P. P. pismo w sprawie opłat za lokal znajdujący się przy ulicy (...) w G.. Następnie 4 lutego 2020 roku skierowano bezpośrednio do P. P. pismo w sprawie rozliczenia zużycia wody i odprowadzania ścieków za rok 2019 w przedmiotowym lokalu. Kolejno 13 marca 2020 skierowano bezpośrednio do P. P. pismo w sprawie podwyżki opłat za wodę i kanalizację w lokalu.

dowód: pismo (...) z 4 grudnia 2019 roku (k. 128), pismo (...) z 4 lutego 2020 roku (k. 130), pismo (...) z 13 marca 2020 roku (k. 129);

Powód stale mieszka w lokalu, dba o niego oraz wykonuje w ramach potrzeb prace remontowo-naprawcze. W lokalu powód wykonał generalny remont, tzn. wymienił instalację wodno-kanalizacyjną i gazową, wymienił podłogi, położył gładzie.

Gmina G. do momentu wystąpienia przez powoda z wnioskiem o uregulowanie stanu prawnego lokalu nigdy nie wzywała powoda do opuszczenia i wydania lokalu, pomimo że wiedziała wcześniej o śmierci R. L. (1). Nawet podczas spotkań zarządu wspólnoty nie był podnoszony temat jakichkolwiek zastrzeżeń dotyczących zajmowania lokalu przez powoda.

dowód: potwierdzenie zamówienia wraz z fakturą (k. 72-73, 79-80, 81), paragony fiskalne (k. 74-78), protokół próby ciśnieniowej instalacji gazowej (k. 82), opinia numer (...) (k. 84), zeznania świadka E. K. (k. 133), zeznania świadka E. P. (k. 132v-133), przesłuchanie powoda (k. 148-149);

W 2021 roku do powoda zadzwoniła pracownica ZBMu z pytaniem, czy zamierza uregulować stosunek prawny lokalu przy ulicy (...) i poinstruowała go telefonicznie co należy zrobić, żeby ten stosunek prawny uregulować, nie wzywała powoda do wydania lokalu. Wydźwięk rozmowy był taki, że Gmina wiedziała wcześniej o śmierci najemczyni i o tym, że powód mieszka tyle lat sam w mieszkaniu. Do czasu rozmowy telefonicznej powód myślał że jest najemcą zajmowanego mieszkania, bo opłacał wszystkie rachunki i robił remonty, wykonywał wszelkich czynności związanych z lokalem, nigdy też nie był wzywany do opuszczenia lokalu, wszelka korespondencja z Gminy przychodziła na jego dane bezpośrednio. To wszystko upewniało powoda w tym, że legalnie mieszka w lokalu. Powód nie mając wiedzy prawniczej nie wiedział, że fakt śmierci R. L. (1) należy zgłosić Gminie, sądził, że Gmina zostanie poinformowana o śmierci ww. przez inne jednostki.

Po odbyciu rozmowy telefonicznej z pracownicą (...)u powód zdecydował się w dniu 18 czerwca 2021 roku złożyć wniosek o uregulowanie stanu prawnego zajmowanego lokalu. W dniu 21 czerwca 2021 roku zarządca pozwanej sporządził pismo, w którym poinformował powoda o wysokości odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu.

dowód: wniosek o uregulowanie stanu prawnego (k. 109-112), dokument znajdując się w aktach lokalowych na ostatniej karcie (k. 140), zeznania świadka E. P. (k. 132v-133), zeznania świadka E. K. (k. 133), przesłuchanie powoda (k. 148-149);

9 sierpnia 2021 roku, Zarząd (...) poinformował P. P., że nie wyraża zgody na zawarcie z nim umowy najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G. i wyznaczył powodowi termin na przekazanie lokalu do dyspozycji wynajmującego. 17 sierpnia 2021 roku wezwano powoda do wydania przedmiotowego lokalu.

okoliczności bezsporne, a nadto dowód: pismo pozwanej z 09.08.2021 roku (k. 25), znajdujące się też w aktach lokalowych, pismo z 17.08.2021 roku w aktach lokalowych;

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w części na podstawie okoliczności bezspornych, a w części w oparciu o przedłożone przez strony postępowania dokumenty urzędowe i prywatne, których treść ani autentyczność nie była kwestionowana przez strony postępowania. Ustalenia faktyczne zostały też poczynione na podstawie akt lokalu, o których przedłożenie do akt sprawy sąd zwrócił się z urzędu celem ustalenia na czyje dane była prowadzona kartoteka czynszowa, kto uiszczał czynsz za lokal, czy pozwana miała świadomość, że dotychczasowa najemczyni zmarła, czy i kiedy uzyskała informację o tym, że powód mieszka sam w lokalu, czy powód był wcześniej wzywany do wydania i opuszczenia lokalu. Akta lokalu dostarczyły niezwykle cennych informacji w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych dotyczących tego, czy całokształt zachowania strony pozwanej może zostać uznany za dorozumiane zawarcie umowy najmu z powodem.

Ustalenia faktyczne zostały też oparte na osobowych źródłach dowodowych w całości. W tym kontekście na wstępie trzeba dodać, że na ocenę zeznań świadków i przesłuchania powoda nie bez znaczenia pozostawały bezpośrednie spostrzeżenia, jakie Sąd mógł poczynić w trakcie rozpraw, podczas przesłuchania wymienionych osób - nagranie z rozpraw.

W ocenie Sądu na prawdzie polegały zeznania wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków. Zeznania te wzajemnie się uzupełniały, były w całości spójne, przejrzyste i logiczne. Wskazać należy, iż świadkowie R. R. i E. K. są osobami niespokrewnionymi z powodem, E. K. jest sąsiadem powoda. Nadto nie są oni, w bliższych stosunkach z powodem, a tym samym nie mają żadnego interesu w konkretnym wyniku sprawy. Zeznania R. R. okazały się przydatne w zakresie okoliczności i czasu zamieszkania przez powoda w lokalu. Również świadek E. K. zeznał, że powód stale mieszka w lokalu po śmierci R. L. (1) oraz że mieszkał tam już wcześniej, aby się ww. opiekować. Istotne w aspekcie poczynionych ustaleń faktycznych okazały się zeznania E. K., który kategorycznie zaprzeczył, że nie było takiej możliwości, aby Gmina G. nie wiedziała o śmierci R. L. (1). Chociaż takie stwierdzenie można ocenić w charakterze opinii świadka, to zdaniem Sądu świadek logicznie i rzeczowo wyjaśnił, że taki obraz sytuacji świadek postrzegał z tego względu, że na spotkaniach wspólnoty nie było nigdy zastrzeżeń co do charakteru zajmowania lokalu przez powoda, nigdy też Gmina nie wzywała powoda do opuszczenia lokalu, nie kwestionowała tytułu powoda do lokalu.

Do oceny zeznań świadka E. P. (matki powoda) jak i do przesłuchania powoda Sąd podszedł z dużą dozą ostrożności, biorąc pod uwagę oczywiste zainteresowanie sprawą. Świadek E. P. potwierdziła, że początkowo kartoteka czynszowa za lokal była prowadzona na dane R. L. (1), a później była prowadzona na dane P. P.. Zeznała też, co znajduje odzwierciedlenie w dowodach z dokumentów, że po śmierci najemczyni Gmina G. kierowała wszelką korespondencję na dane powoda i że to wszystko uświadczyło powoda w przekonaniu, że jest najemcą lokalu.

Jeżeli chodzi o ocenę przesłuchania powoda to zeznawał w sposób spontaniczny, przy czym rzetelnie, to znaczy jeżeli powód czegoś dokładnie nie pamiętał to w trakcie swojego przesłuchania wskazywał to Sądowi nie starając się prezentować nieprawdziwych informacji na potrzeby uzyskania korzystnego przez siebie rozstrzygnięcia sprawy. Przesłuchanie powoda okazało się spójne ze zgromadzoną w aktach sprawy dokumentacją, opisującą przebieg zdarzeń. Powód konsekwentnie twierdził, że do momentu rozmowy telefonicznej z pracownicą (...)u był przeświadczony o tym, że pomiędzy nim a Gminą G. istnieje stosunek najmu, zaś po uzyskaniu stosownej informacji postanowił prawnie uregulować tę kwestię. Wcześniej Gmina G. nie rościła sobie praw do lokalu i nie wzywała powoda do jego wydania. Zważyć trzeba, że przesłuchanie powoda dotyczące prowadzenia na jego dane kartoteki czynszowej, wysyłania korespondencji na jego dane oraz niewzywania go wcześniej przez pozwaną do wydania lokalu znajduje odzwierciedlenie w załączonych do akt sprawy dokumentach i dowodach osobowych.

Dowód z zeznań świadka A. Z., został pominięty przez Sąd na rozprawie w dniu 18 listopada 2022 roku, albowiem powód cofnął wniosek dowodowy z zeznań wskazanego świadka.

Sąd zważył, co następuje:

powództwo o ustalenie istnienia stosunku najmu zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę żądania powoda stanowił przepis art. 189 k.p.c., który stanowi, że powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. W świetle treści art. 189 k.p.c. interes prawny, jako przesłanka powództwa o ustalenie, która w sposób niezależny od innych wymaganych przez prawo materialne lub procesowe okoliczności, warunkuje określony skutek tego powództwa, należy do grupy przesłanek merytorycznych. Interes prawny, jako przesłanka merytoryczna powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa, decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, że wymieniony w powództwie stosunek prawny lub prawo istnieje.

Powód niewątpliwie posiadał interes prawny w domaganiu się ustalenia istnienia pomiędzy nim a stroną pozwaną umowy najmu. Omawiany interes występuje wówczas, gdy ma miejsce niepewność prawa lub stosunku prawnego, która może być efektem kwestionowania danego stosunku prawnego. W rozpoznawanej sprawie zważyć należało, że brak dokumentu stwierdzającego uprawnienie powoda do spornego lokalu uniemożliwia mu legitymowanie się przymiotem najemcy przed organami i instytucjami publicznymi. Po złożeniu przez powoda wniosku o uregulowanie stanu prawnego lokalu Gmina G. podważała istnienie stosunku najmu pomiędzy stronami, co przejawiało się poprzez wezwanie powoda do wydania lokalu mieszkalnego. Mając powyższe na uwadze należało uznać, że przesłanka procesowa istnienia interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie wynikająca z treści art. 189 k.p.c. została w niniejszym procesie spełniona.

Powód powoływał się na zawarcie z pozwaną Gminą G. umowy najmu w sposób dorozumiany. Jak stanowi przepis art. 60 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Z kolei zgodnie z art. 660 k.c., umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie. W razie niezachowania tej formy poczytuje się umowę za zawartą na czas nieoznaczony. Natomiast z przepisu art. 73 § 1 k.c. wynika, że jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, dokumentową albo elektroniczną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. Co więcej w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. 2001 nr 71 poz. 733 z późn. zm.) wskazano jedynie, że w stosunek najmu lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, wstępuje się na podstawie umowy (art. 5 ust. 2 powołanej ustawy), nie precyzując jednocześnie jej formy. Z treści przywołanych przepisów wynika, więc jednoznacznie, że dopuszczalne i możliwe jest zawarcie umowy najmu w formie ustnej bądź w sposób dorozumiany.

Do zawarcia umowy (w tym wypadku umowy najmu) dochodzi jedynie wówczas, gdy jej strony wyrażą, przynajmniej w sposób dorozumiany, wolę zawarcia takiej umowy, a więc gdy oświadczenia woli obu stron, co do istotnych elementów umowy najmu są ze sobą zgodne (art. 66 k.c. i art. 70 k.c.). Osoba składająca oświadczenie woli powinna wyrażać chęć wywołania danym oświadczeniem i danym zachowaniem konkretnych skutków prawnych. Z charakteru umowy najmu należy wywodzić, że jej istotą jest oddanie do używania lokalu po to, aby otrzymać czynsz, w skład którego wchodzą zwrot kapitału, zysk oraz wydatki związane z utrzymaniem lokalu, i odwrotnie najemca płaci czynsz, aby móc używać lokal. Bezsprzecznie dla przyjęcia, że między stronami doszło do zawarcia umowy najmu koniecznym jest ustalenie, że doszły one do porozumienia, co najmniej w zakresie wszystkich elementów przedmiotowo istotnych danej umowy tj. dla umowy najmu, zgodnie z art. 659 § 1 k.c., określenie rzeczy będącej przedmiotem świadczenia wynajmującego oraz oznaczenie czynszu jaki obowiązany jest płacić najemca.

Powyższe uwagi oznaczają, że powód zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu powinien był w niniejszej sprawie wykazać, że on sam, ale również że strona przeciwna posiadała wolę zawarcia z nim umowy najmu i zachowywała się w taki sposób, iż tę wolę ujawniła.

Przechodząc do szczegółowej oceny żądania powoda zgłoszonego w niniejszym postępowaniu należy w pierwszej kolejności zauważyć, że zachowanie powoda począwszy od śmierci R. L. (1) w stosunku do Gminy G. wskazywało na chęć i wolę zawarcia umowy najmu. Najistotniejszy element związany jest z uiszczaniem czynszu najmu, co stanowi podstawowy obowiązek najemcy lokalu. Powód regularnie i w należnej wysokości uiszcza od listopada 2009 roku czynsz za zajmowanie spornego lokalu, wskazując że to on jest zleceniodawcą wpłat. W tytułach wpłat wskazywał, że wnosi „opłatę za lokal”, „czynsz”. Wprawdzie w dwóch miesiącach, tj. w grudniu 2015 roku i styczniu 2016 roku tytuł wpłaty określono jako opłata za lokal bez tytułu prawnego, jednakże powód szczerze wyjaśnił, że nie mając fachowej wiedzy wypełniał gotowe blankiety wpłat pozwanej lub wykonywał przelewy określając tytuł tak jak to wskazywała pozwana, czemu pozwana nie zaprzeczyła w toku postępowania. Natomiast w kolejnych latach powód dokonywał wpłaty wpisując w tytule, że jest to czynsz za lokal lub ze wskazaniem miesiąca za który ma być uiszczona opłata przy użyciu gotowych druków pozwanej, a pozwana tej okoliczności nie zaprzeczyła, nie wyjaśniła jednak w żaden sposób, dlaczego w żaden sposób nie sprawdziła czemu wpłaty były uiszczane przez powoda takim tytułem, nie załączyła stosownych dowodów z dokumentów z których Sąd mógłby wyprowadzić przeciwne wniosku. Co istotne w kolejnych latach opłaty były wykonywane tytułem czynszu ze wskazaniem danego miesiąca, a pozwana przyjmowała wpłaty, a od grudnia 2014 roku prowadziła kartotekę czynszową na dane powoda, nie zmarłej najemczyni, co dało powodowi uzasadnione przekonanie w tym, że jest najemcą lokalu. Ubocznie już w tej części uzasadnienia, stosownym będzie zasygnalizowanie, iż budzi wątpliwości Sądu to, że z jednej strony pozwana kategorycznie twierdzi, że nie wiedziała o śmierci R. L. (1), a tym samym o bezumownym korzystaniu z lokalu przez powoda, do czasu złożenia przez powoda wniosku o uregulowanie stanu prawnego lokalu (vide: pismo z 10.06.2022 roku), z drugiej jednak strony pozwana powołuje się na to, że w grudniu 2015 roku i styczniu 2016 roku powód dokonywał wpłat tytułem opłaty za bezumowne korzystanie z lokalu co już świadczy o tym, że pozwana nie miała woli zawarcia umowy najmu, bo wiedziała o tym że powód bezumownie korzysta z lokalu (vide: mowy końcowe karta 149v). Twierdzenia pozwanej dotyczące tego, czy i kiedy (w ocenie pozwanej) pozwana dowiedziała się o korzystaniu z lokalu bezumownie przez powoda wzajemnie się wykluczają i są nieprzekonujące. Skoro pozwana dopiero w czerwcu 2021 roku dowiedziała się o śmierci R. L. (1) i bezumownym korzystaniu z lokalu przez powoda, to dlaczego wiele lat wcześniej (tj. grudzień 2015 i styczeń 2016 roku) wysłała do powoda blankiety, które wskazywały jako tytuł wpłat „ opłata za lokal bez tytułu prawnego (czemu nie zaprzeczyła)”. Jak już wspomniano kartoteka czynszowa była prowadzona na dane P. P., a pozwana nie wyjaśniła Sądowi jaka była tego przyczyna. Zdaniem Sądu świadczy to o tym, że już wtedy pozwana miała wiedzę na temat śmierci dotychczasowej najemczyni i fakt zamieszkiwania w lokalu przez powoda świadomie akceptowała a jej zachowanie od listopada 2009 roku pozwala uznać, że traktowała P. P. jako najemcę, podkreślić trzeba że pozwana wiedząc, że w lokalu zamieszkuje jedynie powód świadomie akceptowała wpłaty wykonywane przez powoda tytułem „czynszu”, co mogło rodzić uzasadnione przekonanie, że zawarła w sposób dorozumiany umowę najmu.

Oprócz tego, fakt stałego zamieszkiwania w lokalu od 2009 roku i nieukrywania tego wobec osób trzecich o czym świadczy między innymi wykonywanie czynności dnia codziennego o których wspominali świadkowie w swoich zeznaniach oraz to, że powód uczestniczył w przeglądach kominiarskich, instalacji gazowej, wykonał w lokalu gruntowny remont, przemawia za uznaniem, że powód wykazywał na zewnątrz wolę zajmowania lokalu w oparciu o stosunek najmu i wolę tę można było z perspektywy osób trzecich dostrzec. Jak już wskazano, faktem jest, że począwszy od listopada 2009 roku powód uiszczał należności za zajmowane lokalu z własnego rachunku bankowego bądź wskazując swoje dane osobowe i adresowe. Zaś pozwana przez okres ponad 5 lat do końca 2014 roku (ponad 10 lat do czasu złożenia pozwu) nie sprzeciwiała się temu, iż to P. P. dokonuje płatności, nie wzywała do wydania lokalu. Takie okoliczności, na które szczególnie zwracał uwagę powód, tj. nacisk na dbanie o stan lokalu, przeprowadzone remonty, na dobre relacje z lokatorami innych lokali w zajmowanych budynku skutkowały uznaniem, że doszło do zawarcie umowy najmu w sposób dorozumiany. Zaznaczyć również trzeba, że chociaż fakt zameldowania powoda w lokalu w dniu śmierci najemczyni ma charakter administracyjny, to dla osoby nie mającej niezbędnej wiedzy prawniczej i administracyjnej mógł stanowić uzasadnione przekonanie o tym, że posiada prawny tytuł do lokalu, oczywiście w powiązaniu z innymi okolicznościami, o których mowa w uzasadnieniu.

W związku z tym stwierdzić należy, że powód wykazał też to, iż pozwana Gmina G. swoim zachowaniem wykazywała wolę zawarcia z powodem umowy najmu w sposób dorozumiany oraz wykazywała wolę trwania umowy najmu lokalu objętego pozwem.

Wprawdzie P. P. nie zgłosił w stosownym organie gminnym informacji o śmierci R. L. (1), to jednak powód nie wiedział o tym, żeby taki fakt zgłosić w Gminie, myśląc że jako jednostka budżetowa jest w stanie samodzielnie takie dane uzyskać. Zaś w przekonaniu Sądu, całokształt zachowania pozwanej do momentu kiedy zaczęła prowadzić kartotekę czynszową na dane powoda, wysyłała na dane powoda korespondencję, nie wzywała do wydania lokalu, utwierdzał powoda w przekonaniu, że posiadała wiedzę o tym, że najemczyni zmarła. Niewątpliwie Gmina G. mogła powziąć wiedzę o śmierci R. L. (1) poprzez uzyskanie odpisu aktu zgonu z urzędu stanu cywilnego w G., który prowadzi jako zlecone zadanie z zakresu administracji rządowej, mogła też zażądać wyjaśnień od P. P. jakim tytułem wnosi opłaty za lokal, wyjaśnienia dlaczego R. L. (1) już nie uiszcza opłat mimo że dotąd te opłaty uiszczała, a takich ustaleń pozwana nie poczyniła. W związku z powyższym, w realiach tej konkretnej sprawy również samo akceptowanie dokonywania wpłat z określonym tytułem wpłat przez powoda od listopada 2009 roku świadczy o dorozumianym traktowaniu P. P. za najemcę lokalu.

Jeszcze raz należy pokreślić to, że Gmina G. akceptowała przez dłuższy okres czasu to jest od śmierci najemczyni do 30 listopada 2014 roku, że w lokalu mieszka wyłącznie powód w miejsce najemczyni. To sprawia, że w sposób dorozumiany poprzez swoje zachowanie pozwana zgodziła się zawrzeć umowę najmu z powodem w miejsce R. L. (1). Co szczególnie istotne, najpóźniej od 1 grudnia 2014 roku Gmina G. doskonale zdawała sobie sprawę z tego, że P. P. zajmuje lokal w miejsce zmarłej najemczyni, że on we własnym imieniu i na swoją rzecz uiszcza opłaty oraz że R. L. (1) zmarła i nie zajmuje już spornego mieszkania. Niebagatelne znaczenie ma bowiem to, że od 1 grudnia 2014 roku pozwana prowadziła kartotekę czynszową lokalu na dane powoda P. P.. Pozwana też w żaden sposób nie wytłumaczyła, na jakiej podstawie kartoteka czynszowa była prowadzona za lokal od dnia 1 grudnia 2014 roku na dane P. P., skoro najemczynią lokalu była Pani R. L. (1), a pozwana twierdzi, że nie wiedziała o jej śmierci do 2021 roku. Zaś o tym, że pozwana wiedziała o śmierci najemczyni świadczy nie tylko prowadzenie kartoteki czynszowej na dane powoda, ale też kierowanie w sprawach dotyczących lokalu korespondencji na dane powoda, nie zaś na dane zmarłej najemczyni. Zasady logicznego rozumowania świadczą o tym, że gdyby pozwana nie miała wiedzy o śmierci dotychczasowej najemczyni (jak twierdzi) to w kolejnych latach kierowałaby wszelką korespondencję dotyczącą lokalu na jej dane, nie zaś wyłącznie na dane powoda. Pozwana jednak nie wyjaśniła na jakiej podstawie wysyłano korespondencję związaną z tym lokalem do P. P. a nie do R. L. (1).

To, że stosunek najmu pomiędzy stronami istnieje już dłuższy okres czasu świadczy to, że w aktach lokalowych znajduje się oświadczenie z 5 października 2015 roku podpisane przez P. P., z którego jednoznacznie wynika, że R. L. (1) już nie zamieszkuje w lokalu. Próby zweryfikowania tych informacji przez pozwaną nie sposób odnaleźć w aktach lokalowych. Pozwana nie wyjaśniła w jakich okolicznościach powód złożył oświadczenie z dnia 5 października 2015 roku znajdujące się w aktach lokalowych, czy nastąpiło to z inicjatywy powoda, czy na żądanie Gminy G.. Pozwana nie potrafiła wyjaśnić Sądowi jakie czynności podjęto w związku z powyższym oświadczeniem, z którego wynika, że R. L. (1) już nie zamieszkuje w lokalu, czy tę informację w jakiś sposób zweryfikowano, czy w związku z tym oświadczeniem zażądano od P. P. dalszych wyjaśnień, tzn. na jakiej podstawie zamieszkuje w tym lokalu. Nie należy tracić z pola widzenia okoliczności, że od śmierci R. L. (1) sporządzono dwa oświadczenia dotyczące liczby osób zajmujących mieszkanie, w których wskazano, że R. L. (1) już nie zamieszkuje, a z tego bezsprzecznie gmina mogłaby wywieść, iż najemczyni zmarła, a w jej miejsce lokal zajmuje P. P.. Fakt podpisywania przez powoda oświadczeń dotyczących lokalu mógł skutkować uznaniem, że Gmina G. wyraziła wolę zawarcia z nim umowy najmu. Składanie przez P. P. podpisów ewidentnie świadczyło o tym, iż jest jedyną osobą zajmującą mieszkanie, co powinno spowodować aktywne działania po stronie Gminy G., czego nie uczyniła.

Uwadze Sądu nie uszła też istotna okoliczność, że najpierw powód podjął próbę zawarcia umowy najmu w formie pisemnej składając wniosek o uregulowanie stanu prawnego, a dopiero później Gmina G. podjęła czynności zmierzające do eksmitowania powoda. Zatem czynności zmierzające do eksmitowania P. P. podjęto dopiero po tym, jak on sam podjął próbę potwierdzenia zawarcia umowy najmu w formie pisemnej. Pozwana przy tym nie zaprzeczała, aby doszło do rozmowy telefonicznej z pracownicą (...), w których poinformowała go o procedurze potwierdzenia zawartej umowy najmu, uregulowania prawnie lokalu, lecz nie wzywała powoda do wydania lokalu, co bezsprzecznie wynika z twierdzeń powoda. Wcześniej Gmina G., mając wiedzę o zamieszkiwaniu powoda w miejsce dotychczasowej najemczyni nie wzywała powoda do wydania tego lokalu, co niezbicie świadczy o tym, iż gmina godziła się na zamieszkiwanie powoda w lokalu i ten stan akceptowała przez wiele lat, nie dążyła na drodze pozasądowej do eksmitowania powoda. Po ujawnieniu informacji, że w lokalu mieszka wyłącznie P. P., Gmina G. przecież mogła sprzeciwić się jego zamieszkiwaniu, natomiast z materiału dowodowego wynika, że nie wzywała powoda do opuszczenia lokalu, na żadnym etapie w tym czasie nie wyraziła woli, że nie traktuje powoda jako najemcę.

Godzi się przy tym zauważyć, że Gmina G. traktowała powoda jako najemcę lokalu a nie traktowała go jako osoby bezumownie korzystającej z lokalu albowiem oczywistym jest, zgodnie z obowiązującą zasadą legalizmu, że w przypadku zajmowania lokalu należącego do zasobu Gminy przez osoby nieuprawnione winna pozwana dążyć do odzyskania takiego lokalu. Zawarciu umowy najmu z powodem przez Gminę G. w sposób dorozumiany przeczy to, że Gmina wiedząc, iż lokal mieszkalny zajmuje powód w żaden sposób nie zrealizowała swego prawa wynikającego z art. 222 § 1 k.c. Chociaż roszczenia zmierzające do ochrony prawa własności nie ulegają przedawnieniu to podkreślić trzeba, że do momentu złożenia przez powoda wniosku o uregulowanie stanu prawnego lokalu po odbytej rozmowie telefonicznej z pracownicą (...)u, nigdy nie wzywała powoda do opuszczenia lokalu i jego wydania. Takie zachowanie pozwanej przez znaczny okres czasu mogło wzbudzić u powoda przeświadczenie, że zajmuje lokal zgodnie z prawem.

Wskazać należy również, że zdaniem Sądu przystąpienie do wykonywania umowy niewątpliwie świadczy o woli jej zawarcia. Nie budzi wątpliwości Sądu, że w okresie co najmniej od listopada 2009 roku do grudnia 2014 roku, czyli przez blisko 5 lat, Gmina G. wyrażając zgodę na korzystanie z lokalu przez powoda oddała lokal do używania, za co P. P. regularnie płacił umówiony czynsz. Pozwana przy tym nie wskazała, że w tym okresie powód płacił odszkodowanie – wręcz przeciwnie powód wykazał, że uiszczał na rzecz Gminy czynsz i opłaty. Nawet przyjmując, że w grudniu 2015 roku i w styczniu 2016 powód kierował na rzecz pozwanej przelewy zatytułowane jako za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego nie wpływa to na fakt, że we wcześniejszym okresie (1 grudnia 2014 roku) strony zawarły dorozumianą umowę najmu, która nie została dotychczas wypowiedziana.

Niezależnie od powyższego, uznanie, że Gmina G. nie mogła zawrzeć ze stroną powodową umowy najmu lokalu w sposób dorozumiany byłoby sprzeczne z zasadnymi spożycia społecznego i mogłoby prowadzić do nadużycia prawa przez Gminę G. w myśl art. 5 k.c. Pozwana zgodnie z zasadą legalizmu nie wszczęła odpowiedniego postępowania mającego uregulować stan prawny lokalu i przez bardzo długi okres czasu nie podejmowała żadnych działań zmierzających do odpowiedniego uregulowania sytuacji powoda. Niezrozumiałym jest też dla Sądu zachowanie pozwanej, która przez tak długi okres czasu nie poinformowała powoda, że w jej ocenie pomiędzy stronami nie występuje stosunek najmu. Pozwana kwitowała należności, bez informowania powoda, że między stronami nie występuje stosunek najmu. Powód zeznał też, iż na jego dane przychodziły wszystkie dokumenty związane z płatnościami za eksploatację lokalu (tzw. książeczka czynszowa). Przez długi okres czasu pozwana wykazywała się biernością i nie interesowała się spornym lokalem pod kątem tożsamości osób zajmujących lokal oraz liczby osób w nim zamieszkałych. Działania pozwanej, która dopiero na etapie złożenia przez powoda wniosku o uregulowanie stanu prawnego zaczęła podejmować stosowne kroki prawne, należy uznać za sprzeczne z art. 5 k.c., które w ocenie Sądu nie powinno być uważane za wykonywanie prawa i nie powinno korzystać z ochrony.

Końcowo należy wskazać, że zgodnie z art. 65 § 1 i § 2 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu Dokonując, więc wykładni oświadczenia woli pozwanej w świetle brzmienia art. 65 k.c. poprzez analizę jej zachowania od listopada 2009 roku do 1 grudnia 2014 roku uznać trzeba, iż w zaistniałych okolicznościach pozwana złożyła oświadczenie o zawarciu umowy najmu z powodem per factia concludentia. Ostatecznie zatem sąd uznał, że pozwana wyraziła wolę zawarcia umowy najmu i nie pozostawała w uzasadnionym przekonaniu, że lokal w dalszym ciągu jest zajmowany przez najemczynię R. L. (1). Z poczynionych ustaleń płynie jednoznaczny wniosek, że Gmina G. zdawała sobie sprawę z tego, że najemczyni nie zamieszkuje w lokalu, gdyż zmarła. Wskazywała na to treść składanych oświadczeń, pism i treści korespondencji. Ogół zachowań pozwanej, wskazywał na to, iż w sposób dorozumiany akceptowała ona fakt zajmowania przez powoda przedmiotowego lokalu, w konsekwencji czego pomiędzy nimi doszło do zawarcia umowy najmu w sposób dorozumiany.

Ze wszystkich tych względów Sąd doszedł do przekonania, że doszło do zawarcia umowy najmu i na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 659 § 1 k.p.c. uwzględnił powództwo jako w pkt 1 wyroku.

Zważyć trzeba, że śmierć R. L. (1) (11 maja 2009 roku) nie dawała podstaw do ustalenia, że stosunek został niejako automatycznie nawiązany. Aby oświadczenie woli w przedmiocie zawarcia umowy najmu mogło zostać skutecznie złożone, niezbędny jest zdaniem Sądu odpowiednio długi okres występowania określonego zachowania, w tym przypadku po stronie gminy zachowanie takie musiałoby przejawiać się w różnoraki sposób akceptowaniem pobytu powoda w lokalu i uznawaniem go za najemcę. Mianowicie chodzi tu o wyrażenie chociażby milczącej zgody na dalsze zamieszkiwanie po uzyskaniu informacji o śmierci najemczyni i niepodejmowanie działań zmierzających do odzyskania władztwa nad lokalem. Stąd też, Sąd uznał, że w momencie kiedy pozwana zaczęła prowadzić kartotekę czynszową na dane P. P. to odpowiednio wcześniej musiała wiedzieć, że najemczyni nie zajmuje lokalu, bo zmarła, a swoją wolę zawarcia umowy najmu z powodem zamanifestowała w dniu 1 grudnia 2014 roku, wtedy kiedy zaczęła prowadzić kartotekę czynszową na dane powoda. Mając to na uwadze powództwo uwzględniono przyjmując, że stosunek najmu istnieje od 1 grudnia 2014 roku, co skutkowało oddaleniem powództwa w pozostałej części, gdyż powód żądał ustalenia istnienia stosunku najmu już od wcześniejszej daty (pkt 2. wyroku). Sąd zgodnie ze stanowiskiem powoda, w wyroku określił dokładnie, że czynsz i inne opłaty są płatne do 10. dnia każdego miesiąca z góry, biorąc pod uwagę termin i regularność uiszczania czynszu i innych opłat przez powoda oraz fakt, że zdaniem Sądu umowa najmu istnieje na takich warunkach jak wcześniej zawarta umowa najmu z R. L. (1) (stanowi swego rodzaju kontynuację tej umowy, która wygasła wskutek śmierci pierwotnej najemczyni). Zważyć trzeba, że sąd w wyroku nie określał dokładnie wysokości czynszu, jak to wskazał powód w piśmie procesowym z 11 marca 2022 roku, albowiem wysokość czynszu zmieniała się na przestrzeni lat, dlatego zasadnym było wskazanie w sentencji, że najem istnieje z czynszem i opłatami w wysokości stawek obowiązujących w Gminie G. dla umów najmu zawartych na czas nieoznaczony, co zabezpieczy zarówno interesy powoda jak i pozwanej.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie 3. wyroku. Zgodnie z art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. W związku z czym orzeczono o kosztach procesu poniesionych zarówno w sprawie o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu, w której na wcześniejszym etapie wydano postanowienie o umorzeniu postępowania, jak i w sprawie o ustalenie istnienia stosunku najmu.

Sprawę o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu wygrała w całości pozwana na skutek cofnięcia pozwu przez powoda, zatem stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c. zasądzono od powoda na rzecz pozwanej kwotę 90 zł obliczoną na podstawie § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionego przez pozwaną zgodnie z wartością przedmiotu sporu określoną na 417 zł.

Jeżeli chodzi o przedmiot sprawy dotyczący ustalenia istnienia stosunku najmu, to pomimo oddalenia powództwa w zakresie daty istnienia stosunku najmu należy uznać, że powództwo w całości wygrał powód i związku z tym na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. należało na jego rzecz od pozwanej zasądzić kwotę 270 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Zasądzona kwota składa się z opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł) oraz wynagrodzenia pełnomocnika powoda w kwocie 270 zł obliczonego na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych wobec wartości przedmiotu sporu wynoszącej 844 zł.

Zważywszy na powyższe dokonano porównania na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. kosztów poniesionych w sprawie o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu i w sprawie o ustalenie istnienia stosunku, a następnie wykonano stosowne działanie matematyczne odejmując od kwoty 287 zł kwotę 90 zł, co dało wynik 197 zł. Taką kwotę zasądzono od pozwanej na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu.

Wprawdzie powód uiścił opłatę od pozwu w kwocie 200 zł, jednak ta kwota dotyczyła sprawy o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu. Natomiast w sprawie o ustalenie istnienia stosunku najmu powód nie uiścił opłaty od pozwu w kwocie 200 zł (art. 27 punkt 12 u.k.s.c.). Biorąc to pod uwagę sąd na podstawie wyniku procesu, tj. art. 100 zdanie drugie k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 u.k.s.c. nakazał pobrać nieuiszczoną opłatę od pozwu w kwocie 200 zł na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Gliwicach od pozwanej.

asesor sądowy Monika Ochojska