Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2022 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Łucja Oleksy-Miszczyk
Protokolant:	Wioleta Motyczka

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2022 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) z siedzibą we W.

przeciwko E. P.

o zapłatę

oddala powództwo.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

Sygnatura akt I C 1100/21

UZASADNIENIE

Powód (...) we W. wniósł o zasądzenie od pozwanej E. P. kwoty 115.272,07 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, przy jednoczesnym ograniczeniu jej odpowiedzialności do przypadającego jej udziału ½ własności nieruchomości opisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Gliwicach (...) w zakresie obciążającej ten udział hipoteki umownej zwykłej w kwocie 169.434,09 CHF i hipoteki kaucyjnej w kwocie 84.717,05 CHF.W uzasadnieniu podniósł, że dochodzona wierzytelność wynika z umowy kredytu zawartej przez S. P. z (...) S.A. i zabezpieczenia zobowiązania kredytobiorcy hipoteką na nieruchomości pozwanej. Wierzytelność powód nabył w drodze cesji i według stanu na dzień cesji wynosiła ona 593.569,44 złote.

Pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew ani w inny sposób nie przedstawiła swojego stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił co następuje:

Z załączonych do pozwu dokumentów wynika, iż w dniu 24 marca 2006r. S. P. zawarł z (...) umowę kredytu, na mocy której Bank zobowiązał się do postawienia do jego dyspozycji kwoty 169.434,09 CHF. Wyłata miała nastąpić jednorazowo na pokrycie zobowiązań w innych bankach, a w części do rąk kredytobiorcy na dowolny cel. Oprocentowanie kredytu powiązane było ze stawką referencyjna LIBOR. Splata kredytu następowała w drodze potrącenia z rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego kredytobiorcy lub rachunku walutowego . Z § 18 umowy wynika, że niespłacenie przez kredytobiorcę części albo całości raty w terminie umownym spowoduje, że należność z tytułu zaległej spłaty staje się zadłużeniem przeterminowanym i może zostać przez (...) S.A. przeliczone na walutę polską według kursu sprzedaży dewiz obowiązującego w (...) S.A. w dniu, o którym mowa w § 13 ust 3 umowy tj. w pierwszym dniu miesiąca kalendarzowego tj. w dniu płatności raty (umowa k. 13).

Zabezpieczeniem zobowiązań kredytobiorcy była hipoteka umowna zwykła w kwocie 169.434,09 CHF i hipoteka kaucyjna w kwocie 84.717,05 CHF na nieruchomości opisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Gliwicach (...), stanowiącej współwłasność kredytobiorcy i pozwanej, (oświadczenie o ustanowieniu hipoteki k. 18-19).

Wobec zaistniałych zaległości w płatności rat, pismem z dnia 20 października 2006r. Bank wypowiedział umowę kredytu (wypowiedzenie k. 21). Pismem z dnia 15 marca 2007r. kredytobiorca uznał roszczenia Banku z tytułu umowy, a następnie wniósł o zawarcie ugody (k. 22 i nast.). Dnia 14 września 2007r. kredytobiorca i Bank zawarli ugodę, ustalając że należność główna obejmuje kwotę 414,299,84 zł, odsetki kwotę 81.537,97 zł i koszty 30 zł. Łączną kwotę 495.867,81 zł kredytobiorca zobowiązał się spłacić w ratach wyliczonych w PLN. W ugodzie zaznaczono, że brak realizacji jej postanowień, w tym opóźnienia w płatności zobowiązania mogą stanowić podstawę jej rozwiązania. Po rozwiązaniu ugody cała wierzytelność staje się natychmiast wymagalna (ugoda k. 24). Pismem z dnia 22 października 2007r. Bank rozwiązał ugodę (k. 26).

Na mocy umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 8 sierpnia 2008r. (...) S.A przeniosło sporną wierzytelność na rzecz powoda. Z umowy cesji wynika, że zadłużenie kredytobiorcy z tytułu wierzytelności będącej przedmiotem cesji wynosi 577.224, 46 zł, w tym: kapitał 414.299, 84 zł, odsetki 162.894,52 zł i koszty 30 zł (umowa cesji k. 28, złącznik do umowy cesji k 42-43 akt).

Powód pismem z dnia 27 sierpnia 2008r. wzywał kredytobiorcę do zapłaty kwoty 577.224,46 zł (wezwanie k. 52).

W dniu 5 września 2008 (...) S.A zawarł z powodem aneks do umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 8 sierpnia 2008r. W aneksie m.in. ponownie określono wartość portfela wierzytelności będących przedmiotem cesji. W załączniku do aneksu wierzytelność przysługująca przeciwko S. P. określona została na 593.569,44 zł, w tym kapitał 414.299,84 zł, odsetki 179.239,60 zł, koszty 30 zł (załącznik, k. 49 na odwrocie).

Pismem z dnia 29 października 2008r. S. P. oświadczył wobec powoda, iż uznaje roszczenia przysługujące mu z tytułu umowy kredytu z dnia 24 marca 2006r. Pismo nie wskazuje wysokości zadłużenia (k. 61).

Pismem z dnia 26 sierpnia 2021r. powód wezwał pozwaną jako dłużnika rzeczowego do zapłaty kwoty 1.398.009,10 zł, w tym tytułem należności głównej 661.289,39 zł i odsetek w wysokości 736.719,79 zł (pismo k. 62).

Z wyjaśnień zawartych w treści uzasadnienia pozwu i zamieszczonego w pozwie objaśnienia sposobu wyliczenia wartości przedmiotu sporu i wysokości opłaty wynika, że dochodzona pozwem kwota 115.273 CHF stanowi jedynie część niespłacanego zadłużenia i obejmuje 414.299,84 zł tytułem kapitału i 79.191,43 zł tytułem odsetek naliczonych od 24 sierpnia 2018r. do 24 sierpnia 2021r. tj. łącznie 493.491,27 zł przeliczone na CHF według kursu średniego NBP z dnia 24 sierpnia 2021r.

Sąd zważył co następuje:

Wydając wyrok zaoczny sąd, zgodnie z art. 340 § 1 k.p.c. w związku z art. 339 § 2 k.p.c. przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Przedstawione przez powoda w uzasadnieniu pozwu argumenty oraz treść załączonych dokumentów, budzą istotne wątpliwości co do zasadności zgłoszonego żądania.

Pierwotne zobowiązanie wynikające z umowy kredytu z dnia 24 marca 2006r. określone zostało w CHF. W § 18 umowy zastrzeżono jednak, iż Bank z chwilą powstania zadłużenia przeterminowanego może dokonać jego przeliczenia na walutę polską według kursu sprzedaży dewiz obowiązującego w (...) S.A. Z umowy nie wynika, aby przeliczenia takie mogły być wykonywane wielokrotnie tj. aby po dokonaniu przeliczenia zobowiązania na złotówki wierzyciel by uprawniony do ponownego jego przeliczenia na CHF. Zastrzeżenie na rzecz wierzyciela uprawnienia do wielokrotnego, dowolnego przewalutowania zobowiązania i to po kursie wynikającym z tabeli bankowej umożliwiałoby mu manipulowanie nominalną wysokości zobowiązania kredytobiorcy wyrażoną w złotych i byłoby w relacjach z konsumentem klauzulą abuzywną.

Umowa kredytu nie określa terminu do realizacji uprawnienia Banku do przewalutowania zobowiązania przeterminowanego na PLN, ograniczając się do zastrzeżenia, że następuje ono w oparciu o kurs sprzedaży dewiz obowiązujący w Banku w pierwszym dniu miesiąca. Można zatem przyjąć, że umowa zezwala Bankowi na dokonanie przewalutowania zobowiązania przeterminowanego w dowolnym terminie, z tym że według kursu obowiązującego w Banku w pierwszym dniu miesiąca, w którym przewalutowanie nastąpiło. Tak dokonane przeliczenie jest już jednak wiążące dla stron, a z umowy nie wynika aby wierzyciel był uprawniony do dokonywania jakikolwiek dalszych zmian co do waluty zobowiązania.

Z dokumentów przedłożonych przez powoda wnika, iż do czasu zawarcia ugody zobowiązanie S. P. określone było w CHF. W ugodzie opisane zostało już w PLN, co wskazuje na dokonanie przez Bank przeliczenia zobowiązania w trybie § 18 ugody. Ugoda została co prawda rozwiązania, niemniej po pierwsze sama czynność przeliczenia jest czynnością odrębną od ugody, po drugie strony umowy kredytu, w tym Bank, najwyraźniej uznały dokonane raz przeliczenie za skuteczne i wiążące, albowiem przystępując do umowy cesji Bank sprzedał powodowi wierzytelność przysługującą mu wobec S. P. w PLN – co jednoznacznie wynika zarówno z załącznika do umowy cesji, jak i załącznika do aneksu określającego powtórnie wartość portfela wierzytelności będących przedmiotem sprzedaży. Co do tego, iż wierzytelność wyrażona jest w PLN nie miał wątpliwości również sam powód, albowiem kolejne wezwania do zapłaty zarówno do dłużnika osobistego jak i do pozwanej określają wysokość zobowiązania w PLN – aczkolwiek w wezwaniu do zapłaty skierowanym do pozwanej pismem z dnia 26 sierpnia 2021r. wysokość kapitału, która przecież nie powinna ulegać zmianom innym niż te wynikające za spłaty należności, jest znacznie wyższa niż wskazana w umowie cesji.

Niezalenie jednak od treści wezwań do zapłaty, z przedstawionych przez powoda dokumentów wynika jednoznacznie, że nabył on w drodze cesji wierzytelność w wysokości 593.569,44 zł, w tym kapitał 414.299,84 zł, odsetki 179.239,60 zł, koszty 30 zł. Okoliczność, że wierzytelność ta pierwotnie, przed jej przewalutowaniem i sprzedażą na rzecz powoda, wyrażona była w CHF, a także że zabezpieczona została hipoteką wyrażoną w CHF jest bez znaczenia dla treści prawa jakie powód nabył w drodze cesji. Powód nie wykazał aby był uprawniony do przeliczenia w dowolnie wybranym dniu nabytej wierzytelności na franki szwajcarskie – ani po średnim kursie NBP, ani po jakimkolwiek innym. Oczywistym jest, że po dokonaniu takiego przeliczenia tj. przewalutowaniu zobowiązania po średnim kursie NPB z dnia 24 sierpnia 2021r. jego wartość nie jest tożsama z wysokością nabytej wierzytelności, a dochodzona pozwem kwota 115.273 CHF, która na dzień 24 sierpnia 2021r. stanowiła równowartość 493.491,27 zł, na dzień orzekania tj. 19 maja 2022r. stanowiła równowartość 522.221,27 zł.

W myśl art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Zasadą jest, że na skutek umowy cesji nabywca nabywa wierzytelność w takiej treści w jakiej przysługiwała zbywcy. Sytuacja dłużnika i treść jego zobowiązania nie ulegają na skutek cesji żadnym modyfikacjom, dochodzi tylko do zmiany podmiotowej po stronie wierzyciela. Tymczasem w niniejszej sprawie powód dochodzi zobowiązania innego, niż to które faktycznie nabył w drodze umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 8 sierpnia 2008r. i późniejszego aneksu do tej umowy. Zgłoszone w pozwie roszczenie zapłaty kwoty 115.273 CHF nie jest tożsame z nabytą przez niego wierzytelnością w kwocie 593.569,44 zł, ani nie stanowi części tej wierzytelności.

Bez znaczenia jest przy tym, że hipoteka zabezpieczająca nabytą przez powoda w drodze cesji wierzytelność wyrażona została w CHF. Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Akcesoryjny charakter hipoteki powoduje, że zobowiązanie z niej wynikające (prawo zabezpieczające) nie może istnieć bez prawa zabezpieczanego (Fras M., Habdas M. (red), Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz, WKP 2021, za Lex). Jak już podniesiono wyżej po stronie powoda nie istnieje wierzytelność o zapłatę kwoty 115.273 CHF, a fakt wyrażenia zabezpieczającej wierzytelność hipoteki we frankach szwajcarskich nie upoważnia powoda do kreowania roszczeń w tej walucie.

Reasumując powód dochodzi roszczeń innych niż wierzytelność nabyta przez niego w drodze umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 8 sierpnia 2008r., a zatem innych niż wierzytelność zabezpieczona na nieruchomości pozwanej przywołanymi w pozwie hipotekami, co skutkował oddaleniem powództwa (art. 509 § 1 k.c. w związku z art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

.