Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Tadeusz Trojanowski
Protokolant:	Tomasz Chmiel

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2021 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa R. W.

przeciwko (...) z siedzibą w T.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 186.159,80 (sto osiemdziesiąt sześć tysięcy sto pięćdziesiąt dziewięć 80/100) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 marca 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 23.731 (dwadzieścia trzy tysiące siedemset trzydzieści jeden 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.365,64 (dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt pięć 64/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Tadeusz Trojanowski

I C 352/19

UZASADNIENIE

Powód wnosił o zasądzenie kwoty 238.266,95 zł ze wskazanymi odsetkami, podając że zawarł z pozwana umowę o roboty budowlane w oparciu o treść oferty specjalnej z 15.09.2017 r.

Pozwana: (...) w T. wnosiła o oddalenie powództwa(k.157).

Powód jest właścicielem nieruchomości położonej w B. przy ul. (...) działka ewidencyjna (...). Powód zdecydował się na wniesienie na tej działce domu. Projekt domu powoda sporządziła pozwana.

Powód i pozwana zawarli ustnie umowę o roboty budowlane w oparciu o „ofertę specjalną”(k. 17-18)z terminem wykonania do końca 2017 roku(k.442). Pozwana zobowiązała się wybudować dom dla powoda do stanu surowego otwartego w zakresie wykonania ław fundamentowych wg projektu, piwnicy wraz z garażem oraz tarasu wraz z podbudową i murem oporowym. Strony umówiły się ma wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 90.000zł netto (97.200 zł brutto).Zakres prac uwzględniał również zakup przez pozwaną materiałów ;pozwana wystawiała faktury uwzględniające zaliczki na materiał. Powód do 14.11.2017 r. dokonał zapłaty za pięć wystawionych przez pozwaną faktur w kwocie łącznej 76 770 ,80 zł brutto. Badania gruntowe były wykonane przez spółkę ,która sprzedawała działki i powód przekazał je wykonawcy; pozwana ponowiła badania (k.307).

Pozwana rozpoczęła prace budowlane we wrześniu 2017 roku pomimo iż nie zgłosiła tego do nadzoru budowlanego. Od listopada 2017 pozwana zaprzestała wykonywania prac budowlanych na placu budowy do czerwca 2018 roku. Zgłoszenia robót i kierownika budowy pozwana dokonała dopiero w maju 2018 roku.

Jesienią 2017 roku na budowie pracował A. T. (1), nie otrzymał całego wynagrodzenia, został oskarżony o kradzież. Wtedy wykopano dół pod fundamenty. Czasem przy budowie pomagał T. S.. Dół się obsypywał , wlewała się woda. W okolicy był drenaż i woda z niego lała się do wykopu. Kierownik budowy D. F. (1) był tylko dwa razy na budowie i to dopiero w 2018 roku ,gdy już były zrobione ławy fundamentowe.

Od wiosny 2018 prace na budowie wykonywał J. C. (1). Zastał źle zrobione fundamenty, które trzeba było przerobić, wykonawca kazał mu uratować co się da. Jak był mróz to w fundamencie zamarzła woda. Zrobiony fundament był spękany, nie było zbrojenia, wykonawca nie dowoził materiału. Wykonawca przywiózł dwa wiadra abizolu i kazał pomalować popękania fundamentu aby nic nie było widać; materiał został zniszczony. Ostatecznie wykonawca nie zapłacił J. C. wynagrodzenia i oskarżył go o czyny karalne, których nie wykazano ( konflikt wykonawcy i jego pracownika był przedmiotem sprawy karnej-akta w załączeniu).Ściany piwnicy w maju-czerwcu 2018 budował pan S. i D. K. (1) oraz inni pracownicy.

We wrześniu 2018 roku powód zlecił wykonanie prywatnej opinii budowlanej. W toku sprawy sporządzono opinię biegłego sądowego.

Pismem z 26.102018 r. powód wezwał pozwaną do zmiany wadliwego i sprzecznego z umowa sposobu wykonywania przedmiotu umowy wskazując szereg wad (k.137).

Pismem z dnia 13,12,2018 r. powód odstąpił od umowy (k.143) oraz wezwał do zapłaty kwoty 37.931,74 zł tytułem zwrotu różnicy między kwota wpłaconą przez powoda a wartością robót, które wg powołanego w piśmie kosztorysu powykonawczego wynosiła 34.068,26 zł oraz do zapłaty kwoty 178.329,79 zł tytułem zapłaty za roboty naprawcze .

Pozwana wykonała w toku prac budowlanych: wymianę podłoża gruntowego pod fundamentami z tym że zastosowała kruszywo hutnicze niezgodnie z projektem, wykonała ławy fundamentowe w części mieszkalnej i garażowej -niezgodnie z projektem, z błędami konstrukcyjnymi- nie nadające się do pozostawienia- bez hydroizolacji pionowej i poziomej, wybudowała ściany piwniczne z bloczków betonowych w części mieszkalnej i ściany fundamentowe w części garażowej- ściany niepełne z brakiem zamknięcia budynku w narożnikach, z wadliwymi wiązaniami murowymi i bez zewnętrznej hydroizolacji. zastosowano chudy beton jako podłoże na gruncie i płytę żelbetową z pominięciem izolacji termicznej. Nie ukończono stanu „zero”- nie wybudowano stropu nad piwnicami w części mieszkalnej(opinia biegłego k.275).

Zakończenie prac do poziomu „0” planowane było wg ustnych ustaleń stron do końca 2017 roku. Czas potrzebny na wykonanie takich prac to około 1,5 miesiąca (opinia s.34,k.275), umówione prace zatem mogły zostać skończone do 10 grudnia 2017 roku. Do grudnia 2017 roku pozwana wykonała jednak tylko ławy fundamentowe (k.275 verte), część prac ponowiono wiosną kolejnego roku.

Wobec wykonania wadliwie elementów budynku przez pozwaną i zaniechania przez pozwaną zabezpieczenia placu budowy powodującego utratę parametrów technicznych wbudowanych wyrobów budowlanych konieczne było dokonanie robót rozbiórkowych (opinia k.276). Powód w toku procesu po opinii biegłego sądowego na własny koszt rozebrał całość wykonanych przez pozwaną prac dokonując także wymiany gruntu(k.443).

Koszt rozbiórki robót wykonanych przez pozwaną wynosi 16.485,71 zł, koszt odtworzenia robót wykonanych to 87.989,29 zł – razem 104.4475,00zł, do czego należy doliczyć koszty na wykonane już roboty przez pozwaną w kwocie 76.770,80 zł. Łącznie ostateczne rozlicznie stron z tytułu budowy to : 16.485,71 zł+87.989,29 zł+76.770,80 zł=181.245,80 zł (opinia biegłej s.37 in fine, k. 277). Do tego powód poniósł dodatkowe wydatki w kwocie 2214 zł i 2.700zł za wykonanie prywatnej opinii i suplementu oraz prac i robót niezbędnych do wykonania tej opinii; koszty te doliczono do wyżej wskazanej kwoty co łącznie daje kwotę 186.159, 80 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty złożone do akt ,zeznania świadków oraz opinię biegłej R. Ż. (1) a także zeznania powoda. Są to:

- umowa o prace projektowe k.14

- oferta specjalna z ważnością do 15.09.2017 r.k.17-18stanowiąca podstawę ustaleń stron

- oferta specjalna z ważnością do 31.07.2017 r. k.19-21

-projekt k.22-44

- faktury k.45-51

-przelewy k.52-55

-korespondencja stron k.56-60

-opinia prywatna k.61z suplementem k.100 i załącznikami; sama opinia potraktowana jako stanowisko strony

- faktury dołączone do odpowiedzi na pozew k.168-212

- korespondencja stron k.213-219

-pismo wydziału geodezji z 5.06.2019 o niezgodności danych w ewidencji gruntów i budynków k.227

-oświadczenie o podjęciu obowiązków kierownika budowy k.228

-opinia biegłej k.259-286

- zeznania świadka J. C. k.292

-opinia geotechniczna z października 2017 r. k.307

-zeznania świadka D. F. k.351

- zeznania świadka A. T. k.350

- zeznania świadka A. K. k.398

- zeznania świadka R. I. k.372

- zeznania świadka S. T. k.381

-zeznania świadka D. K. k.385

- zeznania powoda k.439

Reasumując przedmiotem dowodu były wszystkie dokumenty złożone do akt (art.243(2) kpc k.2278).Nie było potrzeby dalej idącego postępowania dowodowego, w szczególności w zakresie uzupełniania opinii a w realiach sprawy powód jako konsument miał prawo wykazać swe twierdzenia .

Akta sprawy PR 5 Ds. 778.2018 dotyczą rozliczeń między pozwaną a jej pracownikiem i nie mają bezpośredniego związku z niniejsza sprawą.

Strony nie zgłosiły uwag co do wiarygodności dokumentów składanych do akt. Żaden z dowodów nie potwierdza tezy pozwanej iż to obowiązkiem powoda było dostarczenie materiałów na budowę.

Stwierdzenie zakresu wad oraz kosztów naprawienia szkody wymagało wiadomości specjalnych. Powołano w tym celu biegłego( biegłą R. Ż.) .

Biegła stanowczo i przekonywująco wyjaśniła swoją opinię. Przeprowadziła pełną i dogłębną analizę techniczną .Biegła posiada wiadomości specjalne w tym zakresie a strony nie wykazały skutecznie istotnych nieścisłości w opinii, luk w rozumowaniu biegłego ani błędów logicznych. Wobec udzielenia odpowiedzi na wszystkie pytania zawarte w tezie dowodowej , opinię biegłej należy uznać za zupełną. Biegła przekonywująco wyjaśniła w opinii wszystkie kwestie podniesione uprzednio przez strony .

Autorytet instytucji biegłego przemawia za daniem mu wiary w zakresie wypowiedzi z jego specjalizacji. Proces nie jest grą losową, w której wnioskuje się o kolejne opinie biegłych w nadziei ,że któraś z opinii będzie korzystna dla strony. Opinia nie musi przekonać strony, wystarczy, że będzie przekonywująca dla sądu.

Wobec tego pismo procesowe pozwanej z 23.03.2020 r(k.303), stanowi jedynie nieuzasadnioną polemikę ze stanowczymi stwierdzeniami biegłej. Uwagi pozwanej dotyczą kwestii marginalnych. To, że istotnie były uprzednio wykonane badania gruntowe nie ma znaczenia wobec ewidentnych wad wykonawczych- od zastosowanie złego materiału (kruszywo hutnicze ) w wykopie począwszy. Nośność gruntu został sprawdzona, ale dalsze czynności pozwanej były wadliwe. Kwestia wyceny budowy budynku przed uzyskaniem pozwolenia na budowę jest bez znaczenia; istotne jest to że pozwana z naruszeniem prawa budowlanego rozpoczęła budowę przed jej formalnym zgłoszeniem i ustanowieniem kierownika budowy. Termin ważności oferty może być kwestią umowy, w realiach sprawy strony zawarły umowę ustną a oferta specjalna jedynie precyzowała jej rzeczowy zakres. Wywody odnośnie pochodzenia wody w wykopie nie mają znaczenia wobec okoliczności, iż to pozwana dopuściła do przerwania budowy na etapie fundamentów zalanych wodą i nie wykonała żadnych izolacji. Twierdzenia o użytych materiałach- w świetle ustaleń opinii- są gołosłowne. Biegła w opinii wyraźnie zaznaczyła , że posługuje się zdjęciami historycznymi uzyskanymi od powoda. Powód w trakcie zeznań przyznał , że część prac pozwana -po jego uwagach – wykonała ponownie; fundament garażu został w całości skuty na koszt spółki. We wnioskach opinii biegła nie akcentowała kwestii-nieistniejących –siatek zbrojeniowych ale podnosiła wątek otuliny prętów głównych zbrojenia. Uchybieniem pozwanej było nie to ,że nie zasypała nieskończonych fundamentów ale to, że przerwała na tym etapie prace. Przy skali zaniedbań pozwanej skutkujących koniecznością całkowitego powtórzenia prac, wątek że za wysoko znajduje się studzienka w ulicy ,ma znaczenie drugorzędne; należy mieć jednak na uwadze, że to pozwana opracowała projekt budynku, ostatecznie nie może więc przerzucać odpowiedzialności na inwestora w tym zakresie. Pozostawienie niepołączonych ścian w świetle opinii biegłej nie może być wytłumaczone projektem. Jeżeli wykonawca umawia się z inwestorem na wynagrodzenie ryczałtowe to składniki jego wydatków nie muszą interesować inwestora; na marginesie należy nadmienić, że inwestor zwracał uwagę wykonawcy na kwestie bezpieczeństwa i ilości materiałów, na co otrzymywał odpowiedź, że to sprawa wykonawcy. Znamienne jest kwestionowanie czasu pracy potrzebnej na wykonanie umowy obliczonej przez biegłą. Biegła racjonalnie obliczyła czas pracy przy założeniu, że praca zajmie się brygada 4 osób podczas gdy w istocie pracowały dwie osoby a nawet przed dłuższy czas nie pracował nikt; to że pod koniec roku kalendarzowego bywają trudne warunki pogodowe jest faktem oczywistym. Konflikt stron był skutkiem a nie przyczyną zastoju na budowie .Odnośnie różnic w cenach należy zaznaczyć, że niska cena wiąże się z niską jakością a dowodem na to, że kwoty z opinii nie są zawyżone jest faktura za rzeczywiście wykonane prace rozbiórkowe, kwota na fakturze znacznie przewyższa koszt prac rozbiórkowych wyliczonych przez biegłą.

Sąd jest związany stanowiskiem biegłego, który ma wiedzę specjalną ,której nie posiada Sąd .Zarzuty z pisma procesowego pozwanej są zatem bezpodstawne.

Sąd zważył co następuje:

Umowa o roboty budowlane winna być zawarta w formie pisemnej ( art. 648 kc) ale powód jako konsument ma prawo do wykazania swymi zeznaniami treści zawartej ustnie umowy. Wyrażenie do stropu piwnicy należy rozumieć do stropu piwnicy włącznie, inna wersja jest nielogiczna. Niewiarygodne są twierdzenia pozwanej, że strony nie ustaliły terminu wykonania prac, przeciwnie to zakończenie prac przed zimą jest powszechnym rozwiązaniem. To , że na pozwanej ciążył obowiązek zakupu materiałów wynika z faktu wystawiania faktur i zaliczkowania, ze sformułowania, że cena zawiera „kompleksową obsługę budowlaną(…)itp.” oraz z wyraźnego wyłączenia „płyt tarasowych”(oferta in fine k.18).To, że oferta specjalna była podstawa ustaleń stron nie było przez pozwaną kwestionowane. Sama nazwa oferty „specjalna” sugeruje jej niski, promocyjny koszt-nie można podnosić argumentu, że dla wykonawcy byłaby ona nieopłacalna, skoro to on był autorem tejże oferty. Na marginesie nadmienić można, co wynika z zeznań powoda, że oferta budowy budynku do poziomu „zero” była dla obu stron szansą na dalszą współpracę w przypadku braku nieporozumień. Kwota otrzymana przez pozwana jest jej nienależna skoro powód od umowy skutecznie odstąpił a wartość pozostawionych prac jest w istocie mniejsza od zera-powód musiał na własny koszt rozebrać wszystkie elementy budowlane posadowione na jego działce i wymienić podłoże, po czym będzie musiał odtworzyć prace do umówionego wcześniej etapu zero. Zgodnie z art.494 kc w przypadku odstąpienia od umowy wzajemnej należy zwrócić wszystko co się otrzymało. Strona która odstępuje od umowy wzajemnej może żądać nie tylko tego co świadczyła , lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Taka sytuacja występuje w niniejszej sprawie.

Pozwana jako wykonawca odpowiada za szkodę wyrządzoną powodowi polegającą na wybudowaniu domu do stanu „zero” z takimi wadami, że konieczna była jego rozbiórka .

Wykonawca dopuścił do szeregu wyżej opisanych działań i zaniechań, których skutkiem było wybudowanie budynku znajdującego się w stanie niezdatnym do dalszej budowy i tego powodu rozebranego. Obowiązki kierownika budowy określa art.23 prawa budowlanego (k.825); jednakże jak wynika z umowy stron –wbrew procesowym twierdzeniem pozwanej- to pozwana miała zgłosić budowę i zapewnić udział kierownika budowy.

Jak wynika z ustaleń Sądu pozwana była wykonawcą w rozumieniu art. 647 kc i to jej rola była szczególna w realiach sprawy. Ponadto to tylko pozwana była stroną umowy z powodem; kierownika budowy i robotników nie łączyły z powodem żadne stosunki prawne.

W istocie to pozwana zorganizowała całą budowę w tym zatrudniła robotników, wyznaczyła kierownika budowy . Dla porządku należy przytoczyć przepis art.74 par.2 kc który dopuszcza dowody osobowe w sporze przedsiębiorcy z konsumentem. Pozwana próbowała przedstawić inną wersje ustaleń stron. Jest to linia obrony sprowadzająca się do negacji wszystkiego, która wobec dowodów osobowych powoda okazała się bezskuteczna; powód przedstawił cały łańcuch dowodów aż do wiadomości elektronicznych od pozwanego włącznie.

Roszczenia powoda opisane w pozwie związane ze szkodą w postaci kosztów odtworzenia budynku zawierają się w kwocie wynikającej z opinii biegłego i zostały powiększone o koszty ekspertyzy przedsądowej .Dalej idące kwotowo roszczenie jest nieuzasadnione.

O odsetkach orzeczono na zasadzie 481 kc .Jako datę początkową biegu odsetek przyjęto dzień następny po dokonaniu doręczenia odpisów opinii biegłej dokonanego na rozprawie w dniu 10 marca 2020 roku. W pozostałym zakresie odnośnie odsetek powództwo oddalono.

O kosztach procesu postanowiono na zasadzie art.100 zdanie drugie in fine kpc, uwzględniając opłatę od pozwu11914 zł, zaliczkę 1000 zł i wynagrodzenie pełnomocnika 10.817zł łącznie : 23.731 zł .

O kosztach sądowych w postaci pozostałej części wynagrodzenia biegłej orzeczono na zasadzie art.113ust.1 uoks .