Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Leokadia Krośniak-Cebulska
Protokolant:	Katarzyna Kuchta

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2021 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa P. Z.

przeciwko P. L., B. L., J. L. (1)

o zapłatę

1.  utrzymać w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 27 listopada 2019 roku wydany w sprawie I Nc 316/19 w części odnośnie zasądzenia kwoty 94.750 zł (dziewięćdziesiąt cztery tysiące siedemset pięćdziesiąt złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 października 2019 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 6.602 zł (sześć tysięcy sześćset dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Leokadia Krośniak-Cebulska

Sygn. akt I C 280/20

UZASADNIENIE

  P. Z. wniosła o zasądzenie od P. L., B. L. i J. L. (1) solidarnie kwoty 94.750 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania.

  W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 8 marca 2018r., ojciec pozwanych J. L. (2) będąc pod wpływem alkoholu, wywołał pożar w jej mieszkaniu położonym w R. przy ul. (...), a następnie popełnił samobójstwo. W wyniku pożaru powódka poniosła szkodę w wysokości 94.750 zł. Kwota ta została ustalona w toku postępowania przygotowawczego. Powódka dochodzi roszczenia na podstawie art. 415 k.c. W dniu 9 maja 2018r. został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia po J. L. (2). Pozwani ponoszą odpowiedzialność solidarnie jako spadkobiercy sprawcy szkody. Zgodnie z art. 922 § 1 i 2 k.c. w skład spadku po zmarłym wchodzi zobowiązanie do naprawienia szkody.

  W dniu 27 listopada 2019r. został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie I Nc 316/19.

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwani wnieśli o uchylenie nakazu zapłaty w całości, oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postepowania.

W uzasadnieniu podnieśli, że powódka nie wykazała wysokości szkody, nie wykazała jakie rzeczy uległy zniszczeniu, jakiej wartości były. Nadto podnieśli, że spadek nabyli z dobrodziejstwem inwentarza a w skład spadku wchodzi jedynie mieszkanie położone w K. przy ul. (...). Poza tym wnieśli o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wyceny schedy spadkowej po spadkodawcy. Podali także, iż w skład spadku wchodziły długi wobec Banku (...) S.A., które spłacili po śmierci spadkodawcy.

  Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

  W dniu 8 marca 2018r. J. L. (2) – ojciec pozwanych podpalił lokal mieszkalny powódki położony w R. przy ul. (...) następnie popełnił samobójstwo. W mieszkaniu tym spaleniu uległo pomieszczenie sypialni oraz przedpokój, częściowemu spaleniu uległy meble oraz wyposażenie kuchni i pokoju gościnnego. Udało się uratować pieniądze znalezione pod kaloryferem w pokoju gościnnym w kwocie 76.250 zł, biżuterię złotą i srebrną, perfumy, ręczniki, prześcieradła, zmywarkę, pralkę automatyczną i umywalkę z szafką. Zniszczeniu uległy rzeczy szczegółowo wymienione w protokole przesłuchania świadka sporządzonym w dniu 19 kwietnia 2018r. przez KMP w R.. Wartość spalonych rzeczy P. Z. określiła na kwotę 69.750 zł. Do tego doliczyła koszty wcześniej wykonanego remontu mieszkania w kwocie 25.000 zł. Powódka słuchana na rozprawie w dniu 18 marca 2021r. wyjaśniła, że mieszkanie było po remoncie i wszystko było nowe. Powódka sama wyliczyła wartość zniszczonych rzeczy. Wiedziała ile zapłaciła za poszczególne przedmioty. Wyliczając ich wartość wzięła pod uwagę, że rzeczy te były używane i np. telewizor, który kupiła za 5.500 zł po 3 latach używania wyceniła na ponad 2.000 zł. Mieszkania nie ubezpieczyła. Jak wyjaśniła mieszkanie było ubezpieczone „w administracji” ale odszkodowania nie otrzymała, gdyż z pisma które otrzymała od ubezpieczyciela wynikało, że podpalenie nie było objęte umową ubezpieczenia. Właściciel lokalu Gmina R. ustaliła koszt usunięcia szkód w lokalu na kwotę 32.924,86 zł a w budynku na kwotę 17.204,41 zł. Obecnie powódka mieszka w innym lokalu. Jak wyjaśniła spalone mieszkanie wyremontowała administracja i wynajęła innej osobie.

  (dowód: okoliczności bezsporne a nadto postanowienie o umorzeniu śledztwa k. 9-10, pokwitowanie k. 115, protokół przesłuchania świadka z 20.03.2018r. k. 116-117, informacja o zdarzeniu k.118-119, protokół przesłuchania świadka z 10.04.2018r. k. 120-121, pisma k.112,123, kosztorys k. 124, zeznania powódki k. 163)

  Spadkobiercami J. L. (2) są jego dzieci P. L., B. L. i J. L. (1) . Nabyli oni spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W skład spadku wchodzi stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny położony w R. przy ul. (...). Pismem z 3 października 2019r. pełnomocnik powódki bezskutecznie wezwał pozwanych do zapłaty. Spadkobiercy uregulowali 2 długi spadkodawcy w stosunku do Banku (...) S.A.

  (dowód: akt poświadczenia dziedziczenia k. 11-12, wydruk z KW (...) k.14-29, wezwanie do zapłaty, zawiadomienie o wygaśnięciu cesji k. 52 i zaświadczenie k. 53).

  Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o znajdujące się w aktach dokumenty oraz wyjaśnienia powódki. Pozwani nie stawiali się na terminy rozpraw więc nie było możliwości przeprowadzenia dowodu z ich przesłuchania. Nie stawiał się również pełnomocnik pozwanych.

  Sąd zważył, co następuje:

Podstawę prawną żądania powódki stanowi art. 415 k.c., zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Według art. 361 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zobowiązany do naprawienia szkody – w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy – winien naprawić szkodę obejmującą straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W niniejszej sprawie odpowiedzialność pozwanych jako spadkobierców sprawcy szkody nie była kwestionowana albowiem zgodnie z art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Kwestionowana była natomiast wysokość szkody oraz zakres odpowiedzialności pozwanych.

Powódka ograniczyła swoje roszczenie do poniesionych przez nią strat. Wykazała ona w sposób należyty wysokość tychże strat. Nie ulega wątpliwości, że P. Z. była osobą zamożną skoro przechowywała w mieszkaniu, biżuterię oraz pieniądze w kwocie 76.250 zł z przeznaczeniem na czynsze z działalności jak zeznała w trakcie przesłuchania przez policję (k.117). Niewątpliwie mogła sobie pozwolić na ponadstandardowe wyposażenie mieszkania. Wskazała również w jaki sposób wyliczyła wysokość szkody z uwzględnieniem stopnia zużycia poszczególnych przedmiotów. Jej wyjaśnienia nie były przez nikogo kwestionowane. Strona pozwana natomiast nie złożyła w tym zakresie żadnych wniosków dowodowych (art. 6 k.c.). Pozwany, który podnosi zarzuty, staje się powodem; w zakresie zarzutów podnoszonych przez pozwanego zajmuje on rolę powoda i na nim spoczywa ciężar dowodu. Każde twierdzenie strony (powoda i pozwanego) powinno być poparte dowodami (K. Czerwińska-Koral, Pozwy..., s. 59).

  Sąd wprawdzie nie podziela stanowiska pełnomocnika powódki jakoby ustalona w śledztwie wartość poniesionej przez powódkę szkody była dla Sądu wiążąca lecz celem ustalenia w jaki sposób/ w oparciu o jakie kryteria ustalono wysokość szkody w postępowaniu przygotowawczym Sąd zwrócił się do Prokuratury Rejonowej w Rudzie Śląskiej o nadesłanie akt śledztwa. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 listopada 2019r., III CSK 282/17 inicjatywa dowodowa sądu jest bowiem co do zasady dopuszczalna. „Przeprowadzenie dowodu bez wniosku strony nie powinno być utożsamiane z naruszeniem zasady równości stron w postępowaniu cywilnym i odpowiadającego jej prawa do bezstronnego sądu, gdyż takie utożsamienie byłoby równoznaczne z niemożliwym do zaaprobowania założeniem, że prawodawca przydaje sądowi legalny instrument naruszania obu zasad, doniosłych w postępowaniu cywilnym, a ponadto wywodzonych z norm konstytucyjnych (art. 32 ust. 1 i art. 45 Konstytucji) i konwencyjnych (art. 14 EKPCz). Dopuszczenie dowodu niewskazanego przez stronę postępowania ma służyć wyjaśnieniu okoliczności sprawy, a nie zmierzać do polepszenia sytuacji procesowej któregokolwiek z adwersarzy, gdyż nieprzekraczalną granicą wszystkich czynności sądu pozostaje zachowanie zasady bezstronności. Nie sposób zresztą założyć przed przeprowadzeniem dowodu dopuszczanego z urzędu, że wyniki prowadzonego w tym zakresie postępowania dowodowego okażą się korzystne dla strony, która zaniechała zgłoszenia wniosku, mimo że z przyczyn prakseologicznych powinna wykazać się inicjatywą dowodową”.

  Pozwani nie zaprzeczyli, że ich ojciec podpalił mieszkanie powódki. Lista zniszczonych w pożarze przedmiotów wymienionych w dołączonym do akt protokole przesłuchania świadka z 19.04.2018r. nie była przez nich podważana. Nie kwestionowano także wymienionych w niej kwot.

  Pełnomocnik pozwanych podniósł, że pozwani nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Kilkakrotnie wezwany do podania czy został sporządzony spis inwentarza i do jego złożenia odpowiedzi nie udzielił. Sąd oddalił wniosek dowodowy pozwanych o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wyceny schedy spadkowej po spadkodawcy jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy.

  Następcy prawni wstępują bowiem w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkodawcy.

  Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiada za długi spadku tylko do wysokości stanu czynnego spadku, ustalonego w spisie inwentarza. W związku z tym przepis art. 319 k. p. c. stanowi, że jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych, albo do wysokości ich wartości, Sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów, ani ich wartości, uwzględnić powództwo, zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się dopiero w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności (vide: wyrok Sądu Najwyższego 28 czerwca 1977r., III CRN 102/77).

  Przewidziane w art. 319 zastrzeżenie, że pozwanemu przysługuje prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczoną odpowiedzialność, odnosi się również do przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Sąd jest obowiązany z urzędu zamieścić w wyroku to zastrzeżenie, przy czym uzupełnienie w tym zakresie może nastąpić również w postępowaniu odwoławczym

Wprawdzie Sąd nie zamieścił w wyroku zastrzeżenia z art. 319 k.p.c. lecz strona pozwana miała możliwość złożenia wniosku o uzupełnienie wyroku w tym zakresie. Wniosek taki nie został jednak złożony.

Sąd nie uwzględnił także wniosku pełnomocnika pozwanych o odroczenie rozprawy z powodu jego silnej dolegliwości będącej konsekwencją wypadku komunikacyjnego. Wniosek ten został zakwestionowany przez stronę powodową. Po przerwie w trakcie której powódka telefonicznie skontaktowała się z kancelarią pełnomocnika pozwanych okazało się, że pomimo dolegliwości uniemożliwiających pełnomocnikowi stawiennictwo w sądzie będzie on w tym samym dniu dostępny w swojej kancelarii. Tak więc nie było podstaw do odroczenia rozprawy.

Mając na uwadze ustalony stan faktyczny orzeczono jak w punkcie 1 sentencji.

  O kosztach orzeczono z mocy art. 98 k.p.c. oraz § 2 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

  W związku z powyższym orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.

Gliwice, dnia 13 kwietnia 2021 roku

Sędzia Leokadia Krośniak-Cebulska