Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2020 roku

Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Olszewska-Kowalska

Protokolant: Joanna Niewińska

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2020 roku w Sopocie,

na rozprawie

sprawy

z powództwa W. S. (1)

przeciwko S. Towarzystwo (...) z siedzibą w S. (poprzednio Towarzystwo (...) Wzajemnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych w S.)

o ustalenie

I.  ustala, że pozwany S. Towarzystwo (...) z siedzibą w S. (poprzednio Towarzystwo (...) Wzajemnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych w S.) zobowiązane jest zapłacić na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G., jako uposażonemu, świadczenie pieniężne z tytułu umowy ubezpieczenia indywidualnego TWÓJ WALOR, potwierdzonej polisą nr (...), zawartej z J. S. (1) w dniu 25.04.2016 r., w wysokości odpowiadającej zadłużeniu J. S. (1) w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. w dacie zgonu J. S. (1);

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Sopocie na rzecz Kancelarii Radcy Prawnego H. P. kwotę 4428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) w tym VAT z tytułu zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce W. S. (1) z urzędu oraz kwotę 495,62 (czterysta dziewięćdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt dwa grosze) tytułem poniesionych wydatków;

IV.  zasądza od pozwanego S. Towarzystwo (...) z siedzibą w S. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Sopocie kwotę 7.205,39 zł (siedem tysięcy dwieście pięć złotych trzydzieści dziewięć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

V.  w pozostałym zakresie odstępuje od obciążenia powódki kosztami procesu i przejmuje na Skarb Państwa koszty sądowe, od uiszczenia których powódka W. S. (1) została zwolniona.

Sygn. akt I C 26/18

UZASADNIENIE

Powódka W. S. (1) w pozwie skierowanym do Sądu Rejonowego w Giżycku przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) Wzajemnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo – Kredytowych w S. domagała się:

- ustalenia, że pozwany zobowiązany jest zapłacić na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G., jako uposażonemu, świadczenie pieniężne z tytułu umowy ubezpieczenia indywidualnego TWÓJ WALOR, potwierdzonej polisą nr (...), zawartej z J. S. (1) w dniu 09.09.2016 r., w wysokości odpowiadającej zadłużeniu J. S. (1) w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. w dacie zgonu J. S. (1);

- ustalenia, że pozwany zobowiązany jest zapłacić na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G., jako uposażonemu, świadczenie pieniężne z tytułu umowy ubezpieczenia indywidualnego TWÓJ WALOR, potwierdzonej polisą nr (...), zawartej z J. S. (1) w dniu 25.04.2016 r., w wysokości odpowiadającej zadłużeniu J. S. (1) w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. w dacie zgonu J. S. (1);

- zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, iż w dniu 25 kwietnia 2016 r. J. S. (1) zawarł ze Spółdzielczą (...) z siedzibą w G. umowę pożyczki nr (...) na kwotę 50.000 zł. W ramach zabezpieczenia przedmiotowej umowy J. S. (1) przystąpił do umowy ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor. Następnie w dniu 09.09.2016 r J. S. (1) zawarł ze (...) im. (...) kolejną umowę pożyczki nr (...) na kwotę 7.123,53 zł. W ramach zabezpieczenia umowy przystąpił do ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor. Zakres ubezpieczenia obejmował częściową niezdolność ubezpieczającego do pracy w następstwie nieszczęśliwego wypadku oraz śmierć ubezpieczonego w następstwie udaru mózgu lub zawału serca. J. S. (1) od 29 listopada 2016 r. do 30 listopada 2016 r. był pacjentem Szpitala (...) Sp. z o.o. na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej (...). Jako rozpoznanie wskazano m.in. zawał mięśnia sercowego. W dniu 16.12.2016 r. J. S. (1) zmarł. Powódka wystąpiła do pozwanego z roszczeniem o zapłatę z tytułu umów ubezpieczenia, jednakże pozwany odmówił wypłaty świadczenia, wskazując że śmierć ubezpieczonego nie nastąpiła wskutek nieszczęśliwego wypadku, zawału serca lub udaru mózgu. Zdaniem powódki z dokumentacji medycznej jednocześnie wynika, że przyczyną zgonu J. S. (1) był zawał mięśnia sercowego. Powódka podkreśliła, że wskazana w dokumentacji medycznej (karcie zgonu) przyczyna zgonu nie może przesądzać o faktycznej przyczynie zgonu, bowiem o odpowiedzialności ubezpieczyciela decydują faktyczne okoliczności, a nie opinia lekarza stwierdzającego zgon pacjenta. (pozew – k. 2-6)

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o:

- przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Sopocie;

- oddalenie powództwa w całości;

- zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazano, iż powództwo podlega oddaleniu, bowiem w niniejszej sprawie nie występuje stan niepewności między stronami co do stosunku prawnego lub prawa, który wymagałby rozstrzygnięcia sądowego. Powódka nie wykazała żadnej podstawy materialnoprawnej prawa podmiotowego lub stosunku prawnego, ustalenia istnienia którego się domaga, jak również jaka okoliczność jest źródłem stanu niepewności między powódką a pozwanym wymagająca rozstrzygnięcia sądowego. W stanie faktycznym sprawy, którego podstawę stanowią indywidualne umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, nie ma żadnych wątpliwości co do istnienia stosunku prawnego pomiędzy uprawnionym z umowy ubezpieczenia – (...) im. (...) a pozwanym, bo wynika on z faktu wskazania tego uprawnionego przez ubezpieczonego we wnioskach – polisach, zgodnie z art. 831 § 1 k.c., natomiast podstawą materialnoprawną prawa podmiotowego (...) im. (...) jest art. 805 w zw. z art. 831 § 1 k.c. W cenie pozwanego, powódka nie żąda ustalenia ani prawa ani stosunku prawnego. Powódka żąda ustalenia faktu tj. wypadku ubezpieczeniowego oraz obowiązku zapłaty sumy pieniężnej tytułem świadczenia ubezpieczonego na rzecz uposażonego. Dalej, pozwany przyznał, iż J. S. (1) objęty był ochroną ubezpieczeniową pozwanego na podstawie dwóch umów ubezpieczenia Twój Walor. Ubezpieczony zmarł w dniu 12 grudnia 2016 r. z następujących przyczyn: a) przyczyna bezpośrednia – niewydolność wielonarządowa, b) przyczyna wtórna – niedokrwiennoniedotlenieniowe ciężkie uszkodzenie (...), c) przyczyna wyjściowa – nagłe zatrzymanie krążenia ze skuteczną resuscytacją. Ubezpieczony ostatnie dni swojego życia spędził w szpitalu, dlatego stan jest zdrowia z tego okresu, jak i przyczyna zgonu zostały szczegółowo udokumentowane w historii choroby. Wpis w historii choroby pod datą 16.12.2016 r. wymienia tę samą przyczynę zgonu co karta zgonu, tj. niewydolność wielonarządową. Uposażony – (...) im. (...) wystąpił do pozwanego z żądaniem wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego, ale pozwany odmówił jego wypłaty, ze względu na fakt, że przyczyna zgonu ubezpieczonego nie jest objęta zakresem ubezpieczenia i nie uzasadnia wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego. Powódka podnosi, iż ubezpieczony doznał zawału mięśnia sercowego, ale miało to miejsce 29.11.2016 r. i nie stało się przyczyną zgonu. (odpowiedź na pozew – k. 139-144)

Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Giżycku uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Sopocie. (postanowienie – k. 175)

Postanowieniem z dnia 20 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy w Giżycku w sprawie I Co 604/17 zwolnił powódkę W. S. od kosztów sądowych w całości i ustanowił dla powódki pełnomocnika z urzędu w sprawie z powództwa W. S. przeciwko Towarzystwu (...) Wzajemnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo – Kredytowych w S. o zapłatę. (postanowienie – k. 194)

Na rozprawie z dnia 22 maja 2020 r. pełnomocnik powódki złożył wniosek o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu powiększonych o podatek VAT tj. 5400 zł + VAT oraz kosztów dojazdu G.-S.-G. w kwocie 495,62 zł. (wniosek – k. 280)

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 kwietnia 2016 r. J. S. (1) zawarł ze Spółdzielczą (...) z siedzibą w G. umowę pożyczki nr (...) na kwotę 50.000 zł.

W ramach zabezpieczenia umowy J. S. (1) przystąpił do umowy ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor, stwierdzonego polisą nr (...) z dnia 25 kwietnia 2016 r. Ubezpieczenie zostało zawarte na okres od 26.04.2016 r. do 12.12.2025 r. Ubezpieczającym był J. S. (1), zaś ubezpieczycielem – Towarzystwo (...) Wzajemnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo – Kredytowych z siedzibą w S..

Suma ubezpieczenia wynosiła 50.000 zł.

Uprawnionym do wypłaty sumy ubezpieczenia do wysokości zadłużenia ubezpieczonego wobec (...) im. (...) był (...) im. (...). W deklaracjach o przystąpieniu do ubezpieczenia nie wskazano uprawnionego do wypłaty kwoty pozostałej po wypłacie części należnej ubezpieczającemu.

(dow ód: umowa pożyczki – k. 12-17, polisa – k. 18-24, umowa o udzielenie poręczenia – k. 25-28, oświadczenie – k. 29-30, tabela prowizji – k. 31-33, regulamin – k. 34-36, 61-63, 152-156, umowa przelewu wierzytelności – k. 39-40, harmonogram spłat – k. 41-45, zeznania powódki W. S. (1) – płyta CD – k. 217)

W dniu 09 września 2016 r. J. S. (1) zawarł ze Spółdzielczą (...) z siedzibą w G. umowę pożyczki nr (...) na kwotę 7.123,53 zł.

W ramach zabezpieczenia umowy J. S. (1) przystąpił do umowy ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor, stwierdzonego polisą nr (...) z dnia 09.09.2016 r. Ubezpieczenie zostało zawarte na okres od 10.09.2016 r. do 12.08.2021 r. Ubezpieczającym był J. S. (1), zaś ubezpieczycielem – Towarzystwo (...) Wzajemnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo – Kredytowych z siedzibą w S..

Suma ubezpieczenia wynosiła 10.000 zł.

Uprawnionym do wypłaty sumy ubezpieczenia do wysokości zadłużenia ubezpieczonego wobec (...) im. (...) był (...) im. (...). W deklaracjach o przystąpieniu do ubezpieczenia nie wskazano uprawnionego do wypłaty kwoty pozostałej po wypłacie części należnej ubezpieczającemu.

W dniu 06 marca 2017 r. cała należność wynikająca z umowy pożyczki nr (...) została spłacona.

(dow ód: umowa pożyczki – k. 46-51, polisa – k. 52-57, harmonogram spłat – k. 58-60, regulamin – k. 34-36, 61-63, 152-156, tabela prowizji – k. 66-68, umowa przelewu wierzytelności – k. 69-70, zeznania powódki W. S. (1) – płyta CD – k. 217, pismo (...) z dnia 08.03.2019 r. – k. 224-215)

Do ww. umów ubezpieczenia zastosowanie znalazły Ogólne Warunki Indywidualnego (...) Twój Walor.

Zgodnie z § 2 pkt. 18 OWU, zawałem serca jest martwica części mięśnia sercowego, spowodowana niedokrwieniem, martwica części mięśnia sercowego w następstwie nagłego zatkania światła jednej lub kilku tętnic wieńcowych.

Zakres ubezpieczenia obejmował częściową niezdolność ubezpieczającego do pracy w następstwie nieszczęśliwego wypadku oraz śmierć ubezpieczonego w następstwie udaru mózgu lub zawału serca (§ 3 pkt. 1 OWU).

Zgodnie z § 12 ust. 1 OWU, wysokość świadczenia określa się w następujący sposób: świadczenie z tytułu śmierci ubezpieczonego w następstwie zawału serca lub udaru mózgu – wypłacane jest osobie uprawnionej i stanowi kwotę równą zadłużeniu na dzień śmierci Ubezpieczonego, wynikającą z pierwotnego harmonogramu spłat pożyczki.

Zgodnie z § 13 ust. 6 pkt. 1 OWU, jeżeli w chwili śmierci Ubezpieczonego nie ma imiennie wyznaczonego uposażonego, świadczenie ubezpieczeniowe otrzymują wskazane poniżej osoby, w następującej kolejności: małżonek, z którym Ubezpieczony pozostaje w związku małżeńskim w dacie wystąpienia zdarzenia objętego odpowiedzialnością towarzystwa – otrzymuje świadczenie ubezpieczeniowe w całości.

Zgodnie z § 15 ust. 5 i 7 OWU, jeżeli w terminie określonym w ust. 3 (30 dni od daty zawiadomienia o zajściu zdarzenia ubezpieczeniowego) nie zostanie wypłacone świadczenie, Towarzystwo zawiadamia osobę występującą z roszczeniem o wypłatę świadczenia oraz w przypadku umowy zawartej na cudzy rachunek, Ubezpieczonego o ile nie jest osobą trzecią występującą z roszczeniem o wypłatę świadczenia o przyczynach niemożności zaspokojenia jej roszczeń w całości lub w części. W przypadku gdy osoba uprawniona do wypłaty świadczenia, odstąpi od dochodzenia roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia, Ubezpieczony lub jego spadkobiercy mogą dochodzić roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia bezpośrednio od Towarzystwa. Ubezpieczony lub jego spadkobiercy powinni przedłożyć Towarzystwu oświadczenie osoby uprawnionej o odstąpieniu od dochodzenia roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia.

(dow ód: umowa pożyczki – k. 12-17, 46-51, polisa – k. 18-24, 52-57, umowa o udzielenie poręczenia – k. 25-28, oświadczenie – k. 29-30, tabela prowizji – k. 31-33, 66-68 regulamin – k. 34-36, 61-63, 152-156, umowa przelewu wierzytelności – k. 39-40, 69-70, harmonogram spłat – k. 41-45, 58-60, zeznania powódki W. S. (1) – płyta CD – k. 217)

J. S. (1) od 29 listopada 2016 r. do 30 listopada 2016 r. był pacjentem Szpitala (...) Sp. z o.o. na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej (...).

Jako rozpoznanie wskazano m.in. zawał mięśnia sercowego. Przez cały pobyt na ww. oddziale, J. S. (1) był nieprzytomny. W dniu 29.11.2016 r. wykonano tomografię komputerową głowy, której obraz wskazał na zaniki korowe mózgowia.

W dniu 30.11.2016 r. J. S. (1) został przetransportowany na Oddział Intensywnej (...) Szpitala (...) w O..

W dniu 16.12.2016 r. J. S. (1) zmarł.

(dow ód: dokumentacja medyczna – k. 22-93, zeznania powódki W. S. (1) – płyta CD – k. 217, karta medycznych czynności ratunkowych – k. 250-251)

Pismem z dnia 23.12.2016 r. (...) im. (...) poinformowała powódkę, że w związku ze śmiercią J. S. (1) umowa pożyczki nr (...) została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności.

Stan zadłużenia na dzień 23.12.2016 r. wynosił 48.411,76 zł.

(dow ód: zawiadomienie – k. 94)

Powódka wystąpiła do pozwanego z roszczeniem o zapłatę z tytułu umowy ubezpieczeń nr (...) oraz (...).

Decyzjami z dnia 07.02.2017 r. pozwany omówił wypłaty świadczenia wskazując, że śmierć ubezpieczonego nie nastąpiła wskutek nieszczęśliwego wypadku, zawału serca lub udaru mózgu.

Pomimo wszczętego postępowania odwoławczego, pozwane towarzystwo ubezpieczeń podtrzymało dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(dow ód: pismo z dnia 29.12.2016 r. – k. 95-96, pismo z dnia 18.01.2017 r. – k. 97, decyzja z dnia 07.02.2017 r. – k. 98-101, reklamacja – k. 102-105, decyzja z dnia 21.03.2017 r. – k. 106-109)

Z uwagi na stanowisko pozwanego, powódka złożyła wniosek o zbadanie działań pozwanego przez Rzecznika (...).

Po skierowaniu wniosku do Rzecznika (...), powódka otrzymała od (...) im. (...) z siedzibą w G. wezwanie do zapłaty kwoty 50.158,37 zł tytułem zwrotu świadczenia wynikającego z umowy pożyczki nr (...).

Powódka, w odpowiedzi na ww. wezwanie, wniosła o wstrzymanie się od działań windykacyjnych do czasu zakończenia postępowania o odszkodowanie przeciwko pozwanemu.

W dniu 06 czerwca 2017 r. pozwany podjął decyzję odmowną.

(dow ód: wniosek – k. 110-116, wezwanie – k. 117, odpowiedź – k. 118-120, decyzja – k. 121-124, pismo z dnia 27.06.2017 r. – k. 125-129, pismo z dnia 27.07.2017 r. – k. 129-130)

Od dnia 01 grudnia 2017 r. pozwany zmienił nazwę na S. Towarzystwo (...) z siedzibą w S..

(okoliczno ść bezsporna)

Pierwotnym schorzeniem u J. S. (1) był zawał serca bez uniesienia ST z pierwotnym migotaniem komór, które doprowadziło do nagłego zatrzymania krążenia. Pomimo skutecznej akcji resuscytacyjnej doszło do niedokrwiennego uszkodzenia mózgu. Mimo wdrożonej intensywnej wielokierunkowej farmakologii pacjent pozostawał we wstrząsie kardiogennym z wtórnym uszkodzeniem wielonarządowym.

Zgodnie z OWU „Twój walor” u J. S. (1) doszło do niedokrwienia a następnie martwicy części mięśnia sercowego, czego potwierdzeniem jest wzrost aktywności troponin w surowicy krwi oraz pojawienie się nowych obszarów regionalnych zaburzeń kurczliwości w badaniu ECHO.

Konsekwencją rozpoznania podstawowego jaki jest zawał serca (...) jest szereg zdarzeń, które doprowadziły do zgonu J. S. w dniu 16.12.2016 r., a będących powikłaniami i konsekwencjami nagłego zatrzymania krążenia w przebiegu Ostrego Zespołu (...).

(dow ód: opinia biegłego sądowego ds. kardiologii M. W. (1) – k. 230-231, 260-262)

S ąd zważył, co następuje:

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na dokumentach dołączonych do akt sprawy. Sąd zważył, iż prawdziwość wyżej wymienionych dokumentów nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności z urzędu.

W odniesieniu do osobowych środków dowodowych należy wskazać, iż zeznania powódki W. S. (1) uznał za wiarygodne w całości. Wskazywane przez powódkę okoliczności znalazły odzwierciedlenie w dokumentach dołączonych do akt sprawy.

Sąd uznał za wiarygodną w całości opinię sporządzoną przez biegłego sądowego z zakresu kardiologii M. W. (1). Sąd zważył, iż opinia ta została sporządzona przez biegłego sądowego dysponującego odpowiednią wiedzą specjalistyczną z zakresu medycyny, w szczególności z dziedziny kardiologii oraz doświadczeniem zarówno jako lekarza jak i biegłego sądowego. Biegła wydała opinię na podstawie dokumentacji medycznej dotyczącej leczenia J. S. (1) oraz akt sprawy. Podstawy wydania opinii oraz wnioski zostały sformułowane w sposób jasny, precyzyjny i stanowczy. Na podstawie opinii Sąd ustalił przyczynę zgonu J. S. (1). Żadna ze stron ostatecznie nie zgłosiła zastrzeżeń do wniosków opinii.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powódka W. S. (1) żądała ustalenia, że pozwany zobowiązany jest zapłacić na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G., jako uposażonemu, świadczenie pieniężne z tytułu umów ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor, potwierdzonych polisami nr (...), zawartych z J. S. (1) w dniach 25.04.2016 r. oraz 09.09.2016 r., w wysokości odpowiadającej zadłużeniu J. S. (1) w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w dacie jego zgonu.

Pomiędzy stronami nie ma rozbieżności co do stanu faktycznego sprawy w zakresie przystąpienia przez J. S. (1) do ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor, a następnie zgonu w dniu 16 grudnia 2016 r.

Spór dotyczył tego, czy powódka posiada interes prawny w wystąpieniu z żądaniem opartym na treści art. 189 k.p.c. oraz czy przyczyną śmierci J. S. (1) był zawał mięśnia sercowego.

Art. 189 k.p.c. stanowi materialnoprawną podstawę ochrony praw podmiotowych. Ma na celu ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego miedzy określonymi podmiotami, bądź prawa, które służy określonemu podmiotowi względem określonych podmiotów w ramach danego stosunku prawnego.

Warunkiem uzyskania ochrony jest wykazanie przez powoda konkretnego interesu prawnego w żądaniu ustalenia stosunku prawnego lub prawa. Stwierdzenie braku interesu prawnego powoda w uzyskaniu zamierzonego ustalenia prowadzić powinno do oddalenia powództwa z powodu braku legitymacji czynnej bez potrzeby badania, czy dane prawo lub stosunek prawny istnieje.

Pogląd prezentowany przez pozwanego w odpowiedzi na pozew, że powództwo skierowane przez W. S. (1) nie zmierza do ustalenia prawa lub stosunku prawnego, ale ustalenia faktu tj. wypadku ubezpieczeniowego oraz obowiązku zapłaty sumy pieniężnej tytułem świadczenia ubezpieczeniowego na rzecz uposażonego, należy uznać za nieuzasadniony.

W nauce prawa wyłoniły się trzy koncepcje interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. W myśl pierwszej interes prawny jest potrzebą, która w świetle przepisów prawa jest obiektywna. Druga koncepcja przyjmuje, że interes prawny ma charakter wyłącznie subiektywny, a więc dotyczy osobistego przekonania powoda, że zachodzi potrzeba uzyskania ochrony prawnej. W piśmiennictwie i orzecznictwie sądowym dominuje trzecie stanowisko, że ma on charakter subiektywno-obiektywny.

W mieszanej koncepcji interesu prawnego zakłada się, że składa się z elementów obiektywnych - niezależnych od oceny i odczuć powoda, uzupełnionych elementami subiektywnymi, stanowiącymi osobiste, niejako wewnętrzne przekonanie powoda o potrzebie udzielenia ochrony sądowej, przy czym elementy subiektywne muszą wynikać z określonego stanu obiektywnego. Dominuje zatem szerokie rozumienie interesu prawnego. Sens wydania wyroku ustalającego zachodzi wtedy, gdy powstała sytuacja grozi naruszeniem stosunku prawnego lub zachodzą wątpliwości co do jego istnienia lub nieistnienia.

Nie można zgodzić się z argumentacją pozwanego wskazującą na to, że powództwo wywiedzione przez powódkę zmierza do ustalenia faktów, albowiem są one w sprawie bezsporne. Żądanie wskazane w pozwie zmierza do ustalenia, że zdarzenie w postaci śmierci męża powódki było wypadkiem ubezpieczeniowym w rozumieniu umowy ubezpieczenia, zawartej w celu zabezpieczenia zawartych przez J. S. (1) umów pożyczek, a zatem istnienia między powódką (jako spadkobiercą) i ubezpieczycielem tego rodzaju relacji prawnej, która w myśl art. 805 k.c., zobowiązuje ją do zapłaty określonego w umowie świadczenia tj. zapłaty reszty należności wynikającej z umowy zawartej ze zmarłym mężem. Przedmiotem powództwa jest zatem ustalenie po stronie pozwanego obowiązku, którego wykonanie lub nie, będzie miało bezpośredni wpływ na sytuację prawną powódki. Wyłączenie żądania świadczenia powoduje natomiast, że powództwo o ustalenie jest jedynym środkiem prawnym, z którego może skorzystać uprawniony.

Podkreślenia wymaga również i to, że nie jest wymagane, by powód występujący z żądaniem ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa był jedną ze stron tego stosunku. Konieczne jest natomiast, żeby miał interes prawny w wysunięciu takiego żądania. W orzecznictwie jednolicie przyjmuje się, że stroną powodową w procesie o ustalenie może być zarówno podmiot ustalanego prawa lub stosunku prawnego, jak i podmiot nieobjęty tym prawem lub stosunkiem prawnym, jeżeli na jego prawa lub obowiązki rozumiane szeroko wpłynąć może istnienie prawa przysługującego innym podmiotom lub stosunku prawnego łączącego inne podmioty. Legitymację do wytoczenia powództwa o ustalenie może mieć także inny podmiot niebędący stroną danego stosunku prawnego, inna osoba zainteresowana. Legitymację bierną w procesie o ustalenie ma podmiot w stosunku do którego powód posiada interes prawny w danym ustaleniu. Może nim nie być strona tego stosunku prawnego. Jednakże zagrożenie praw powoda, któremu ten chce zapobiec wytoczeniem powództwa o ustalenie, musi być realne i pochodzić od osób, które powód w sprawie o ustalenie pozywa (por. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów, mającej moc zasady prawnej, z dnia 8 listopada 1956 r., I CO 20/56, OSNCiK 1957, nr 3, poz. 64, orzeczenie SN z dnia 5 kwietnia 1955 r., II CR 291/55, OSNC 1956, nr 4, poz. 90, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2010 r., II PK 295/10).

Biorąc pod uwagę powyższe zważania Sąd doszedł do przekonania, iż w świetle art. 189 k.p.c. powódce – odmiennie niż wskazuje to pozwany - przysługuje interes prawny uzasadniający wystąpienie z przedmiotowym żądaniem. Powódce nie przysługuje roszczenie o zapłatę sumy ubezpieczenia. Z treści deklaracji jednoznacznie wynika, że uprawnionym jest Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo - Kredytowa im. F. S. w G. - do wysokości zadłużenia na dzień śmierci ubezpieczonego J. S. (1).

Zdaniem Sądu, ocena istnienia po stronie ubezpieczyciela zobowiązania względem Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G. w postaci wypłaty sumy ubezpieczenia do wysokości zadłużenia zmarłego męża powódki ma istotne znaczenie dla sytuacji prawnej powódki. W razie ustalenia, iż zobowiązanie takie nie istnieje, zobowiązaną do spłaty zadłużenia w całości byłaby powódka.

W dalszej kolejności rozważyć należało, czy przyczyną zgonu J. S. (1) był zawał mięśnia sercowego, która to okoliczność przesądzała o odpowiedzialności pozwanego towarzystwa ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c., przez zawarcie umowy ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. W myśl § 2 ww. przepisu, świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie: 1) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku; 2) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostaje, że J. S. (1) był objęty umową ubezpieczenia u pozwanego. Pozwany kwestionował jednak, jakoby przyczyną zgonu ubezpieczonego był zawał serca. Z twierdzeniem tym nie sposób się jednak zgodzić, zwłaszcza w świetle wniosków poczynionych przez biegłego sądowego ds. kardiologii M. W. w niekwestionowanej przez pozwanego opinii sądowej. Jak wynika z ustaleń biegłego sądowego, pierwotnym schorzeniem u J. S. (1) był zawał serca bez uniesienia ST z pierwotnym migotaniem komór, które doprowadziło do nagłego zatrzymania krążenia. Pomimo skutecznej akcji resuscytacyjnej doszło do niedokrwiennego uszkodzenia mózgu. Mimo wdrożonej intensywnej wielokierunkowej farmakologii pacjent pozostawał we wstrząsie kardiogennym z wtórnym uszkodzeniem wielonarządowym. Jak podkreśliła biegła, u J. S. (1) doszło do niedokrwienia a następnie martwicy części mięśnia sercowego, czego potwierdzeniem jest wzrost aktywności troponin w surowicy krwi oraz pojawienie się nowych obszarów regionalnych zaburzeń kurczliwości w badaniu ECHO. Konsekwencją rozpoznania podstawowego jakim jest zawał serca (...) jest szereg zdarzeń, które doprowadziły do zgonu J. S. w dniu 16.12.2016 r. Do opinii biegłego sądowego żadna ze stron nie wniosła zastrzeżeń, także i Sąd nie miał wątpliwości co do prawidłowości wyciągniętych przez biegłą wniosków.

Biorąc pod uwagę zebrany w sprawie materiał dowodowy, uprawnienie powódki do wystąpienia z żądaniem opartym na treści art. 189 k.p.c. oraz wnioski zaprezentowane przez biegłą sądową ds. kardiologii M. W. (1), Sąd doszedł do przekonania o słuszności stanowiska powódki i uznał, iż przyczyną śmierci ubezpieczonego J. S. (1) był zawał serca, a zatem nastąpiło zdarzenie objęte ochroną ubezpieczeniową w myśl § 3 ust. 2 pkt. 2 Ogólnych Warunków Indywidualnego (...) Twój Walor.

W konsekwencji Sąd w punkcie I wyroku ustalił, że pozwany zobowiązany jest zapłacić na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G. świadczenie pieniężne z tytułu umowy ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor, potwierdzonej polisą nr (...) zawartej z J. S. (1) w dniu 09.09.2016 r., orzekając na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 805 § 1 i 2 k.c.

Dalej idące żądanie pozwu Sąd oddalił w pkt. II wyroku. Jak ustalono w toku postępowania, w dniu 06 marca 2017 r. cała należność wynikająca z zawartej w dniu 25 kwietnia 2016 r. z J. S. (1) umowy pożyczki nr (...) została spłacona. Wobec nie istnienia należności, powódce nie przysługuje interes prawny uzasadniający wystąpienie z żądaniem opartym na art. 189 k.p.c. w odniesieniu do spłaconej już należności wynikającej z ww. umowy pożyczki. Ocena istnienia po stronie ubezpieczyciela zobowiązania względem Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G. w postaci wypłaty sumy ubezpieczenia do wysokości zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki z dnia 25 kwietnia 2016 r. nie ma istotnego znaczenie dla sytuacji prawnej powódki W. S. (1).

Podstawę orzeczenia w pkt IV wyroku stanowi art 113 ust 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zgodnie z którym kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Koszty nieobciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz strony, której czynność spowodowała ich powstanie. Uwzględnić należało, że powódka została w całości zwolniona od kosztów sądowych, a powództwo uwzględniono w 83 %. W sumie koszty opinii sporządzonej przez biegłą sądową wyniosły 862,58 zł. Opłata od pozwu tymczasowo poniesiona przez Skarb Państwa wyniosła 2895 zł. Wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu zasądzono w kwocie 4.923,62 zł. W sumie koszty sądowe tymczasowo wyłożone przez Skarb Państwa to kwota 6502,14 zł. Powódka wygrała w 83%, a zatem gdyby nie została zwolniona z kosztów sądowych w całości winna ponieść koszty sądowe w kwocie 7.205,39 zł. Taką też kwotę Sąd w pkt IV wyroku nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa.

Sąd zważył, iż strona powodowa w toku procesu była reprezentowana przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu. O kosztach wynagrodzenia pełnomocnika Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z § 2 pkt. 2 w zw. z § 8 pkt. 6 w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U.2019.68 t.j.) i w pkt. III zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Sopocie na rzecz Kancelarii r.pr. H. P. kwotę 4428 zł w tym podatek VAT z tytułu zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu oraz kwotę 495,62 zł tytułem poniesionych wydatków. Sąd nie znalazł podstaw do przyznania wynagrodzenia dla pełnomocnika z urzędu w wysokości 150 % stawki minimalnej.

W punkcie V. wyroku w pozostałym zakresie Sąd odstąpił na podstawie art. 102 k.p.c. od obciążania powódki kosztami procesu i nieuiszczone przez powódkę koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa, nie znajdując podstaw do obciążenia nimi którejkolwiek ze stron.