Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2017r.

Sąd Rejonowy w Gdyni, Wydział I Cywilny

w składzie

Przewodniczący: SSR Adrianna Gołuńska-Łupina

Protokolant: st. sek. sąd. Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2016r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko P. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego P. K. na rzecz powoda M. M. kwotę 1500 zł. (jeden tysiąc pięćset złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01 października 2016 roku do dnia zapłaty, z tym ustaleniem, iż jest należność solidarna do kwoty 1500 zł. zasądzonej prawomocnym wyrokiem zaocznym z dnia 04 sierpnia 2016 roku w sprawie I 1 C 530/16 z powództwa M. M. przeciwko (...) Towarzystwu (...) w G.;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego P. K. na rzecz powoda M. M. kwotę 74 zł. 97 gr. (siedemdziesiąt cztery złote 97/100) tytułem zwrotu kosztów procesu;

Sygnatura akt: I C 673/16

UZASADNIENIE

Powód M. M. wniósł pozew przeciwko P. K. domagając się od pozwanego zapłaty kwoty 2.380 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w dniu 25 listopada 2014r. zawarł z Oddziałem Morskim (...) w G. umowy na odbycie wycieczek do K., w B., B. i P.. Umowy zostały podpisane przez pozwanego, który przyjął zaliczkę w kwocie 1.500 zł i wystawił dokument KP nr (...). Następnie, w dniu 23 marca 2015r. powód dokonał uzupełniającej wpłaty w kwocie 880 zł. W dniu 22 lipca 2015r. powód został poinformowany, że wycieczki nie zostaną zorganizowane, a zaliczki zostały przywłaszczone przez pozwanego. Jako podstawę odpowiedzialności pozwanego powód wskazał art. 415 k.c.

(pozew k. 4-8)

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew, a na rozprawie oświadczył, że nie uznaje żądania pozwu, gdyż został zmanipulowany przez członków zarządu Oddziału Morskiego (...) w G..

(protokół rozprawy k. 48v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 listopada 2014r. w siedzibie Oddziału Morskiego (...) w G. powód M. M. podpisał umowę na organizację następujących wycieczek:

- do K. w dniach 20-24 kwietnia 2015r. za łączną kwotę 1.380 zł,

- (...) Sen w dniach 3-9 lipca 2015r. za łączną kwotę 690 zł,

- do B. i P. w dniach 15-18 września 2015r. za łączną kwotę 1.180 zł.

Zgodnie z umową powód zobowiązał się do zapłaty zaliczki w łącznej kwocie 1.500 zł oraz zapłaty pozostałej części ceny we wskazanych terminach: 880 zł (do dnia 30 marca 2015r.), 690 zł (do dnia 12 czerwca 2015r.) i 1.180 zł (do dnia 25 sierpnia 2015r.). W umowie jako organizatora wycieczek wskazano Oddział Morski (...) w G.. Integralną częścią umowy były Warunki Uczestnictwa. W imieniu organizatora umowę podpisał pozwany P. K..

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o umowy k. 13, 16, 19, Warunki Uczestnictwa k. 12, przesłuchanie powoda płyta CD k. 60)

Przy podpisaniu ww. umowy powód wręczył pozwanemu kwotę 1.500 zł tytułem zaliczki. P. K. wystawił powodowi dokument KP nr (...), w którym jako wystawcę wskazano (...) Odział Morski w G..

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o dokument KP nr (...) k. 20, przesłuchanie powoda płyta CD k. 60)

Wpłacona przez powoda zaliczka w wysokości 1.500 zł nie wpłynęła na konto Oddziału Morskiego (...) w G..

(dowód: zeznania świadka J. W. płyta CD k. 60)

W dniu 23 marca 2015r. powód wpłacił w siedzibie Oddziału Morskiego (...) kwotę 880 zł tytułem pozostałej części ceny wycieczki do K.. Wpłatę przyjął i wystawił dokument KP nr (...) P. S..

(dowód: dokument KP nr (...) k. 14, przesłuchanie pozwanego płyta CD k. 60, zeznania świadka K. L. płyta CD k. 60)

Wycieczki wskazane w umowie z dnia 25 listopada 2015r. nie doszły do skutku.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o zeznania świadka K. L. płyta CD k. 60, zeznania świadka J. W. płyta CD k. 60, przesłuchanie powoda płyta CD k. 60)

Pozwany P. K. nie był członkiem zarządu Oddziału Morskiego (...) w G., a jedynie członkiem tego stowarzyszenia. Pozwany miał zarejestrowaną działalność gospodarczą pod nazwą Biuro (...), które zajmowało się organizacją wycieczek. W okresie 2012-2015 pozwany współpracował z zarządem Oddziału Morskiego (...), korzystał z biurka znajdującego się w siedzibie oddziału, sprzedał znaczki stowarzyszenia, wykonywał czynności biurowe. W dniu 1 czerwca 2015r. pozwany zakończył współpracę, zabierając wszystkie dokumenty związane z zawarciem ww. umów.

(dowód: zeznania świadka K. L. płyta CD k. 60, zeznania świadka J. W. płyta CD k. 60)

Wpłacone przez powoda zaliczki nie zostały mu dotąd zwrócone.

(okoliczność bezsporna)

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Gdyni skierował do Sądu Rejonowego w Gdyni akt oskarżenia przeciwko P. K., zarzucając mu m.in. popełnienie czynu określonego w art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. polegającego na tym, że w okresie od dnia 25 listopada 2014r. do 23 marca 2015r. w G. przy ul. (...) w biurze (...) Towarzystwa (...), działając w krótkim odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził M. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym w postaci pieniędzy w kwocie łącznej 2.380 zł w ten sposób, że zawarł z pokrzywdzonym umowy o organizację imprez turystycznych o nazwie K. w terminie 20-24 kwietnia 2015r., B. i P. w terminie 15-18 września 2015r. oraz (...) Sen w terminie 3-9 lipca 2015r., pobierając w dniu 25 listopada 2014r. zaliczkę w kwocie 1.500 zł oraz w dniu 23 marca 2015r. zaliczkę w kwocie 880 zł za ww. wyjazdy, po uprzednim wprowadzeniu pokrzywdzonego w błąd co do działania w imieniu i na rzecz (...) w G. oraz zamiaru i możliwości wywiązania się z postanowień zawartej umowy. Postępowanie karne w powyższej sprawie toczy się przed Sądem Rejonowym w Gdyni pod sygnaturą akt II K 61/17.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o akt oskarżenia k. 1545-1553 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze II K 61/17)

Wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2016r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I 1 C 530/16 Sąd Rejonowy w Gdyni zasądził od (...) Towarzystwa (...) w G. na rzecz M. M. kwotę 3.370 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

- 1380 zł od dnia 5 maja 2015r. do dnia zapłaty,

- 1390 zł od dnia 18 lipca 2015r. do dnia zapłaty,

- 600 zł od dnia 30 września 2015r. do dnia zapłaty.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wyrok k. 41 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I 1 C 530/16)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodu z zeznań świadków K. L. i J. W. oraz dowodu z przesłuchania stron.

W ocenie Sądu orzekającego brak było podstaw do odmowy ww. dokumentom urzędowym i dokumentom prywatnym wiarygodności i mocy dowodowej, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi pismami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

W zasadzie brak było podstaw do kwestionowania zeznań świadków K. L., J. W. oraz powoda M. M.. W ocenie Sądu zeznania te są szczere, spójne, nie budzą żadnych wątpliwości w świetle zasad logicznego rozumowania. Świadkowie zgodnie potwierdzili, że pozwany przyjmował wpłaty na poczet zaliczek za organizację imprez turystycznych i wystawiał dokumenty KP mimo braku umocowania (...) w tym zakresie. Nadto, zgodnie świadkowie wskazali, że przyjęta przez pozwanego zaliczka w wysokości 1.500 zł nie wpłynęła na konto stowarzyszenia. Ponadto, Sąd dał wiarę zeznaniom powoda co do okoliczności zawarcia umowy na organizację wycieczek turystycznych, wpłaty przez niego zaliczki w wysokości 1.500 zł do rąk pozwanego. W tym zakresie zeznania powoda korelują z treścią dokumentu KP z dnia 25 listopada 2014r. oraz zeznaniami świadków.

Natomiast za niewiarygodne Sąd uznał zeznania pozwanego, albowiem były one sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w niniejszej sprawie.

W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanego zapłaty kwoty 2.380 zł tytułem odszkodowania za szkodę. Podstawę prawną powództwa stanowił zatem przepis art. 415 k.c., zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. W świetle przytoczonego przepisu do przesłanek odpowiedzialności deliktowej należy zaliczyć: zawinione zachowanie człowieka, szkodę oraz adekwatny związek przyczynowy między zachowaniem sprawczym i naruszeniem dobra, z którego wynikła szkoda. Za czyn niedozwolony w świetle art. 415 k.c. może zostać uznane jedynie zachowanie bezprawne i zawinione. Jak wskazuje się w doktrynie za bezprawne może być uznane tylko takie zachowanie sprawcy szkody, które stanowi obiektywnie złamanie określonych reguł postępowania. Bezprawność jest określoną relacją między pewnym obiektywnie ujmowanym zachowaniem a normą postępowania, a stwierdzenie bezprawności jest wypowiedzią sprawozdawczą o tej relacji. Na gruncie prawa karnego reguły te wyznaczone są jedynie przez normy o charakterze ustawowym, przewidujące zakaz popełniania czynów społecznie niebezpiecznych zagrożonych karą. W prawie cywilnym bezprawność rozumieć należy szerzej i przyjmować, iż stanowi ona złamanie reguł postępowania określonych nie tylko przez normy prawne, ale też zasady współżycia społecznego. Bezprawne może być zatem zachowanie, przez które sprawca szkody nie zastosował się do określonego nakazu czy postąpił wbrew zakazowi wynikającemu z przepisów prawa, ale też kiedy jego zachowanie, choć nie narusza żadnej normy prawnej, przekracza potrzebę ostrożności wymaganą przez zasady współżycia między ludźmi. Uzasadnione jest zatem stwierdzenie, iż bezprawność w rozumieniu reżimu deliktowego, jest efektem ogólnego, normatywnego zakazu, skutecznego erga omnes, niewyrządzania sobie nawzajem szkody (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck 2016). Wina to natomiast naganny stosunek podmiotu wyrządzającego szkodę do zachowania powodującego wystąpienie uszczerbku w dobrach prawnie chronionych, który wyraża się bądź w działaniu umyślnym lub z niedbalstwa Przypisanie winy sprawcy szkody sprowadza się do ujemnej oceny czyjegoś działania lub zaniechania, przy czym dla formułowania takiej oceny i postawienia zarzutu winy konieczne jest, aby czyn był bezprawny (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck 2016). Ciężar wykazania wymienionych przesłanek – zgodnie z treścią art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. – spoczywa na stronie wywodzącej z nich skutki prawne, a zatem na stronie powodowej.

W ocenie Sądu w niniejszym postępowaniu strona powodowa wykazała wszystkie przesłanki odpowiedzialności deliktowej pozwanego. Przede wszystkim należy zauważyć, że zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że zachowanie pozwanego stanowi czyn niedozwolony w rozumieniu art. 415 k.c. Co prawda postępowanie karne przeciwko pozwanemu nie zostało jeszcze zakończone, niemniej zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy jest wystarczający, by móc stwierdzić, że pozwany P. K. dopuścił się przywłaszczenia pieniędzy należących do powoda. Jak wskazuje się w doktrynie przy przywłaszczeniu nie występuje element zaboru, bowiem sprawca włada już rzeczą lub prawem faktycznie. Zachowanie sprawcy w rozumieniu art. 284 § 1 k.k. oznacza bezprawne włączenie przez sprawcę cudzej rzeczy lub prawa do swojego majątku lub wykonywanie wobec niego w inny sposób uprawnień właściciela. Świadome zaprzeczenie przez sprawcę wobec właściciela, że rzecz posiada, może być przywłaszczeniem, jeżeli towarzyszy temu zamiar zatrzymania rzeczy w swoim majątku. Podobnie odmowa zwrotu rzeczy. Decyduje tu więc zamiar sprawcy (por. L. Gardocki, Prawo karne, C.H. Beck 2015). Zamiar pozbawienia osoby uprawnionej własności rzeczy może uzewnętrzniać się między innymi przez bezprawne zatrzymanie cudzej rzeczy przez sprawcę, odmowę jej zwrotu, zaprzeczenia posiadania tej rzeczy, ukrycie, przekazanie jej innej osobie, sprzedaż, zamianę, darowiznę, bezprawne jej użycie, przerobienie itp. Krótko mówiąc warunkiem przyjęcia, że sprawca działał z zamiarem bezpośrednim charakterystycznym dla przestępstwa przywłaszczenia jest wykazanie, że jego zachowanie jednoznacznie, bez żadnych wątpliwości wskazuje na cel do jakiego zmierzał. Jednoznaczność ta nie może oznaczać nic innego, jak nieodzowność określonego skutku, w tym wypadku zatrzymania cudzej rzeczy ruchomej dla siebie lub dla innej osoby (por. wyrok SN z 12 maja 1976r., Gazeta Prawna 1976 nr 22). W świetle zeznań stron, a także złożonego do akt niniejszej sprawy pokwitowania nie ulega wątpliwości, że w dniu 25 listopada 2014r. P. K. zawierając na rzecz Oddziału Morskiego (...) w G. z powodem M. M. umowę o organizację imprez turystycznych w postaci wycieczek do K. w dniach 20-24 kwietnia 2015r., B. i P. w dniach 15-18 września 2015r. oraz w B. w dniach 3-9 lipca 2015r. przyjął od powoda zaliczkę w wysokości 1.500 zł. Na potwierdzenie przyjęcia zaliczki pozwany wystawił pokwitowanie tj. dokument KP w imieniu Oddziału Morskiego (...). Z zeznań świadków K. L. i J. W. wynika jednak, że pozwany nie był umocowany przez zarząd Oddziału Morskiego (...) ani do zawierania umów ani też do wystawiania pokwitowań w imieniu tego stowarzyszenia. Nie był członkiem zarządu ani też pracownikiem. Jak wskazał K. L. pozwany „siedział w biurze” i miał wykonywać pewne czynności na rzecz oddziału np. regulować należności za media, a w zamian miał możliwość korzystania z pomieszczeń stowarzyszenia. J. W. wskazał natomiast, że pozwany sprzedawał znaczki członkowskie (...) i pomagał zarządowi oddziału w kwestiach biurowych. Świadkowie zeznali, że do czerwca 2015r. zarząd (...) nie posiadał wiedzy o tym, że pozwany posługiwał się umowami, w których jako strona występuje Oddział Morski (...). Jednocześnie z zeznań świadków wynika, że pozwany prowadził działalność gospodarczą pod firmą Biuro (...) polegającą na organizacji wycieczek, mimo że nie posiadał koncesji organizatora wycieczek. Nie ulega wątpliwości, że mimo zawarcia przez pozwanego umów o organizację imprez turystycznych, w których jako organizator wycieczki figuruje Oddział Morski (...), pozwany nie przekazał pobranej od powoda zaliczki temu stowarzyszeniu. Członkowie ówczesnego zarządu Oddziału Morskiego (...) K. L. i J. W. zgodnie wskazali, że pieniądze pobrane przez pozwanego od powoda nie trafiły na konto stowarzyszenia. Skoro pozwany wystawił pokwitowanie na kwotę 1.500 zł, które opatrzył własnoręcznym podpisem, a wpłaconej przez powoda kwoty pieniędzy nie przekazał (...), to nie powinno budzić żadnych wątpliwości, że pozwany pieniądze te zatrzymał dla siebie. Jednocześnie, należy zwrócić uwagę, że w niniejszym postępowaniu pozwany zaprzeczał, aby powyższą kwotę wpłacił na swoje konto i nawet, gdy wyszło na jaw, iż wycieczki nie odbędą się pozwany nie deklarował zwrotu pieniędzy powodowi. Takiej woli nie wyrażał także w niniejszym postępowaniu, zaprzeczając zarzutom zatrzymania zaliczki. Z zachowania pozwanego należy wywodzić zamiar zatrzymania tych pieniędzy dla siebie. Pośrednio świadczą o tym także okoliczności zakończenia współpracy pozwanego ze stowarzyszeniem, w szczególności zabranie przez niego całej dokumentacji związanej z podpisanymi umowami i unikanie kontaktu z władzami stowarzyszenia. Wszystkie wymienione powyżej okoliczności pozwalają na stwierdzenie, że pozwany dopuścił się czynu niedozwolonego polegającego na przywłaszczeniu pieniędzy powoda. Zachowanie pozwanego nie tylko narusza przepisy prawa, ale także jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, w szczególności zasadą uczciwości.

Jeśli chodzi o natomiast o wysokość szkody, to w świetle przedstawionych dowodów pozwanemu można przedstawić jedynie zarzut przywłaszczenia kwoty 1.500 zł. Na taką bowiem kwotę pozwany wystawił dokument KP i taka kwota została przekazana przez powoda do rąk pozwanego. Natomiast, dokument KP z dnia 23 marca 2015r. na kwotę 880 zł wystawił P. S.. Mimo bowiem nadruku „dokument wystawił P. K.” na przedmiotowym dokumencie znajduje się własnoręczny podpis P. S., co też potwierdzili przesłuchani w niniejszej sprawie świadkowie. Zatem, adresatem roszczenia o zwrot tej kwoty może być P. S., a nie pozwany.

W świetle zebranego materiału dowodowego nie budzi także żadnych wątpliwości związek przyczynowy pomiędzy czynem niedozwolonym pozwanego a poniesioną przez powoda szkodą w wysokości 1.500 zł. Gdyby bowiem pozwany nie zawierał umowy przy braku umocowania oraz nie przyjął zaliczki od powoda, ten nie poniósłby szkody.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności – na mocy art. 415 k.c. – Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.500 zł. Na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c. od powyższej kwoty Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 października 2016r. do dnia zapłaty. Zważyć bowiem należy, iż zgodnie ze stanowiskiem judykatury zobowiązania z czynów niedozwolonych są zobowiązaniami bezterminowymi (por. wyrok SN z 9 marca 1973r., I CR 55/73, L.; wyrok SN z 24 lipca 2008 r., IV CSK 151/08, L.; wyrok SN z 5 czerwca 2009r., I CSK 494/08, L.; wyrok SN z 8 lutego 2012r., V CSK 57/11, B. (...), Nr 3), stąd też zgodnie z treścią art. 455 k.c. takie świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Przed wytoczeniem niniejszego powództwa powód nie wzywał pozwanego do zwrotu przywłaszczonej kwoty pieniężnej, toteż jako pierwsze wezwanie do zapłaty należy traktować wniesiony w niniejszej sprawie pozew. Jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru (k. 47) pozew został pozwanemu doręczony w dniu 30 września 2016r., toteż zważywszy na termin spełnienia świadczenia określony w art. 455 k.c. roszczenie stało się wymagalne z dniem następnym tj. dniem 1 października 2016r.

Podkreślić należy, iż odpowiedzialność pozwanego jest solidarna z odpowiedzialnością (...) w G. wynikającą z wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 4 sierpnia 2016r. wydanego w sprawie o sygnaturze akt I 1 C 530/16. Wyrokiem tym Sąd zasądził od (...) na rzecz powoda m.in. kwotę 1.500 zł z tytułu zaliczki wpłaconej w dniu 25 listopada 2014r.

W pozostałym zakresie tj. co do żądania zapłaty kwoty 880 zł na mocy art. 415 k.c. a contrario powództwo podlegało oddaleniu z przyczyn wskazanych powyżej.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 100 k.p.c. i uznając, że powód wygrał niniejszą sprawę w 63 % zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 74,97 zł stanowiącą 63 % uiszczonej przez powoda opłaty sądowej od pozwu (119 zł).