Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

zaoczny w stosunku do pozwanego D. G. (1)

Dnia 26 października 2021 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Żelewska

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Bronk-Marwicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 września 2021 r. w G.

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko D. G. (2), mał. D. G.

mał. M. G. (1), M. G. (2)

o eksmisję

I. nakazuje pozwanym M. G. (2), D. G. i M. G. (1) opuścić, opróżnić i wydać powódce Gminie M. G. lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...);

II. oddala powództwo w stosunku do pozwanego D. G. (2);

III. ustala że pozwanym M. G. (2), D. G. i M. G. (1) przysługuje prawo do lokalu socjalnego;

IV. wstrzymuje wykonanie pkt I wyroku do czasu złożenia pozwanym M. G. (2), D. G. i M. G. (1) przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

V. nie obciąża pozwanych kosztami procesu.

Sygn. akt I C 149/20

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. G. domagała się, aby nakazać pozwanym D. G. (2), M. G. (2), małoletniemu D. G. oraz małoletniemu M. G. (1) opuszczenie, opróżnienie z wszystkich rzeczy i wydanie powódce lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...), a także ustalenia, że pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego i zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że pozwani na skutek wypowiedzenia umowy najmu nie posiadają tytułu prawnego do wskazanego wyżej lokalu i zajmują go bezumownie. Pozwani wielokrotnie zalegali z zapłatą czynszu. Od listopada 2017 roku zaprzestano dokonywania jakichkolwiek opłat. Obietnice spłaty zadłużenia rozłożonego na raty pozostały bezskuteczne. W konsekwencji umowa została rozwiązania, ponieważ zaległość przekraczała trzy pełne okresy płatności. Do skutecznego rozwiązania umowy doszło w dniu 30 września 2019 roku. Pozwani byli wzywani do dobrowolnego wydania lokalu. Pełnoletni pozwani są w trakcie rozwodu. Z powodu konfliktu pozwany D. G. (2) czasowo przebywa w miejscu swojego zatrudnienia. Osiąga stały dochód w wysokości 6.000 zł miesięcznie.

Powódce nie są znane okoliczności uzasadniające przyznanie pozwanym prawa do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

(pozew – k. 3-4v., pismo z dnia 27.02.2020r. – k. 66)

Zarządzeniem z dnia 1 lutego 2021 roku ustanowiono dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego D. G. (2) kuratora procesowego.

(zarządzenie – k. 111)

Pozwana M. G. (2) działając również jako przedstawiciel ustawowy małoletniego M. G. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości, wzajemne zniesienie kosztów oraz skierowanie stron do mediacji, a w razie uwzględnienia powództwa o ustalenie, że pozwanym M. G. (2) i M. G. (1) przysługuje prawo do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

W uzasadnieniu podała, że na dzień złożenia odpowiedzi w spornym lokalu zamieszkiwali wyłącznie pozwana M. G. (2) oraz małoletni M. G. (1). Natomiast pozwany D. G. (2) opuścił ten lokal na początku 2018 roku, a pozwany D. G. (1) w sierpniu 2020 roku i zamieszkuje wraz z ojcem D. G. (2), który sprawuje nad nim opiekę. Pozwana była przekonana, że D. G. (2) reguluje należności związane z korzystaniem z lokalu. Pozwana nie miała środków na spłatę należności. Pozwana spłaciła część zaległości i zapowiedziała spłatę reszty. Pozwana wyrażała wolę dojścia do porozumienia w zakresie dalszej możliwości wynajmu mieszkania.

Pozwana wskazała także na trudną sytuację wynikającą ze związku z pozwanym D. G. (2), co rzutuje na kwestię stosowania w realiach niniejszej sprawy przepisu art. 5 k.c. oraz zasad współżycia społecznego.

(odpowiedź na pozew – k. 162-163, pismo – k. 216-217)

Stan faktyczny:

Powódka Gmina M. G. jest właścicielką lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...), położonego w budynku przy ul. (...) w G..

(fakt bezsporny)

Pozwany D. G. (2) wyprowadził się ze spornego lokalu na początku 2018 roku.

(fakt bezsporny)

Najemcą przedmiotowego lokalu na podstawie umowy najmu z dnia 24 lipca 2013 roku był D. G. (2). Wraz z nim lokal zajmowała jego żona – pozwana M. G. (2) oraz ich dzieci – małoletni: D. G. (1) oraz M. G. (1).

(fakty bezsporne nadto potwierdzone: umową – k. 7-8v., protokołami – k. 12-12v., 24-24v.)

Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2019 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie rozwodowej o sygn. akt II C 2006/18 pomiędzy pozwanymi D. G. (2) oraz M. G. (2) udzielił zabezpieczenia w ten sposób, że ustalił miejsce pobytu małoletnich D. G. (1) i M. G. (1) w miejscu zamieszkania pozwanej. Pozwany D. G. (2) zobowiązany został do łożenia tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny kwoty po 2.000 zł miesięcznie poczynając od 1 stycznia 2020 roku do rąk pozwanej M. G. (2). Uregulowano także kontakty pozwanego z dziećmi.

(fakt bezsporny nadto potwierdzony: postanowieniem – k. 10-11)

Pozwani zalegali z płatnościami należności czynszowo-eksploatacyjnych związanych z korzystaniem z przedmiotu najmu. Zadłużenie wzrastało pomimo zgody Prezydenta Miasta G. na rozłożenie zadłużenia na raty. W toku postępowania wyjaśniającego pozwany D. G. (2) odmówił zapłaty należności, podnosząc, że stać go na spłatę zadłużenia, ale nie mieszka w tym mieszkaniu. Na dzień 31 marca 2019 roku saldo zaległości wynosiło 16.235,78 zł plus 5.272,21 zł odsetek. Pismem z dnia 13 czerwca 2019 roku powódka wezwała pełnoletnich pozwanych do zapłaty zaległości w kwocie łącznej 21.109,64 zł za okres od 1 kwietnia 2013 roku do 30 kwietnia 2019 roku w terminie 30 dni od doręczenia wezwania pod rygorem m.in. rozwiązania umowy najmu i wystąpienia do Sądu o orzeczenie eksmisji. Pismem z dnia 15 lipca 2019 roku powódka wypowiedziała umowę najmu ze skutkiem na dzień 30 września 2019 roku z uwagi na fakt posiadania przez najemców znacznych zaległości czynszowo-eksploatacyjnych. Jednocześnie wezwano do opróżnienia lokalu w terminie 7 dni od daty rozwiązania umowy.

(fakty bezsporne nadto potwierdzone: korespondencja wraz z dowodami nadania lub odbioru – k. 13-17, 19-23, 25-39, 41-47, notatka – k. 18, dane syntetyczne – k. 48-49)

Pozwani nie figurują w rejestrze osób bezrobotnych. Nie posiadają orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności oraz nie ubiegają się o wydanie takiego orzeczenia. Nie korzystali z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w G..

(dowód: informacja z PUP G. – k. 71, informacja z (...) G. – k. 72, informacja z MOPS G. – k. 73)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony oraz przesłanych przez wezwane do tego instytucje. W ocenie Sądu powyższe dokumenty są wystarczające do ustalenia tytułu prawnego do zajmowania lokalu przez pozwanych, a także jego faktycznego zajmowania. Fakt uprawnień właścicielskich powódki do spornego lokalu nie był kwestionowany.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowi przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą. Kwestią bezsporną były uprawnienia właścicielskie powódki do spornego lokalu, a także że pozwani byli najemcami tego lokalu na podstawie umowy najmu z dnia 24 lipca 2013 roku. Pozwani nie kwestionowali, iż przedmiotowa umowa najmu została wypowiedziana, jak również, że posiadali wówczas znaczne zaległości w zapłacie czynszu, a także że otrzymali wezwanie do zapłaty tegoż zadłużenia wraz z uprzedzeniem o możliwości wypowiedzenia stosunku najmu i wskazaniem terminu miesięcznego na zapłatę zaległości czynszowych.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (z dnia 21 czerwca 2001 r. (Dz.U. Nr 71, poz. 733 ze zm.) jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu, wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ust. 2-5 oraz art. 21 ust. 4 i 5 niniejszej ustawy. Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie i określać przyczynę wypowiedzenia.

Należy zauważyć, że powyższy przepis ma zastosowanie do sytuacji prawnej pozwanych, ponieważ zajmowali sporny lokal na podstawie umowy najmu i byli z tego tytułu zobowiązani do opłacania czynszu. Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, m.in. jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności, pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.

Sąd zważył, iż wszystkie przesłanki, o jakich mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, zostały spełnione. Przede wszystkim pozwani posiadali zaległości w opłatach czynszowych, w wysokości znacznie przekraczającej trzy pełne okresy płatności wobec czego powódka wypowiedziała umowę najmu ze skutkiem na dzień 30 września 2019 roku, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zadłużenia z zakreśleniem dodatkowego miesięcznego terminu na uiszczenie należności. Ze wskazanym dniem ustał zatem stosunek najmu przedmiotowego lokalu pomiędzy powódką a pozwanymi.

Co do zarzutu nadużycia prawa Sąd zważył, iż nie sposób uznać żądania zgłoszonego przez powódkę za takowe. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną (por: orz. SN z 22.11.1994r. II CRN 127/94 LEX nr 82293; wyrok SN z 27.01.1999r. II CKN 151/98, OSNC 1999/7-8/134, wyrok SN z 22.03.2000r. I CKN 440/98, LEX nr 521753). Sąd Najwyższy trafnie stwierdził, że zasady współżycia społecznego chronią wprawdzie przed nadużyciem prawa, ale nie mogą tego prawa w ogóle unicestwić. W szczególności przy żądaniu eksmisji mogą one jedynie powodować odroczenie eksmisji, a nie pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego w zupełności (wyrok SN z dnia 25 maja 1973 roku III CRN 86/73, OSNC 1974/12/204).

Nie była sporna i nie budziła także wątpliwości Sądu okoliczność, że pozwany D. G. (2) na dzień wyrokowania nie zamieszkiwał w spornym lokalu. Brak było również podstaw do powzięcia domniemań, aby pozwany ten posiadał tam swoje rzeczy. Pełnoletni pozwani rozstali się, pozwany D. G. (2) wyprowadził się w 2018r. i obecnie toczy się między małżonkami sprawa o rozwód.

W toku postępowania zabezpieczającego postępowanie rozwodowe (II C 2006/18 SO Gdańsk) ustalono miejsce pobytu małoletnich pozwanych przy matce tj. pozwanej M. G. (2). Stąd, niezależnie od faktycznego przebywania przy ojcu czy w szkolnym internacie, przyjąć należało, iż miejscem zamieszkania pozwanego D. G. (1) jest miejsce zamieszkania jego matki i to na nią Sąd rozwodowy nałożył obowiązek sprawowania władzy rodzicielskiej nad synem obejmujący w szczególności obowiązek zapewnienia miejsca zamieszkania małoletniemu.

Sąd zważył także, iż zgodnie z dyspozycją przepisu art. 14 ust. 1 i ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, Sąd zobowiązany jest z urzędu badać przesłanki w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do zawarcia najmu socjalnego lokalu wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu. Zgodnie z przepisem ust. 4 art. 14 ww. ustawy obowiązek przyznania takiego lokalu istnieje w przypadku: 1) kobiety w ciąży, 2) małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 426) lub ubezwłasnowolnionego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej, 3) obłożnie chorego, 4) emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, 5) osoby posiadającej status bezrobotnego, 6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały – chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należało uznać, że pozwani M. G. (2) wraz z dziećmi spełniają obligatoryjne przesłanki uprawniające do zawarcia najmu socjalnego lokalu, a jednocześnie z okoliczności sprawy nie wynika, aby mogli oni zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas zajmowany, a także aby ich sytuacja materialna pozwalała na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. Jak podkreślano w uzasadnieniu – pozwani D. G. (1) oraz M. G. (1) są osobami małoletnimi, a opiekę nad nimi sprawuje pozwana M. G. (2), co wynika wprost z postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 30 stycznia 2019 roku w sprawie II C 2006/18. Sąd miał na uwadze, że pozwana otrzymuje świadczenie „500+”, a także że podjęła zatrudnienie, co wynika z treści jej oświadczeń składanych w toku sprawy. Jednak zdaniem Sądu w obecnych realiach rynkowych pozwani nie są w stanie wynająć lokum we własnym zakresie w obliczu konieczności spłaty powstałych zaległości. Co się zaś tyczy obowiązku łożenia pozwanego D. G. (2) kwoty 2.000 zł na potrzeby rodziny nie istnieje pewność co do realizacji tego obowiązku.

Z powyższych przyczyn Sąd uznał, iż pozwanym M. G. (2) oraz małoletnim: D. G. oraz M. G. (1) nie przysługuje uprawnienie do władania rzeczą i żądanie powódki nakazania im opuszczenia, opróżnienia i wydania przedmiotowego lokalu zasługiwało na uwzględnienie. Dlatego na podstawie art. 222 § 1 k.c. orzeczono jak w punkcie I. sentencji. wyroku.

Na podstawie ww. przepisu a contrario w punkcie II. wyroku oddalono powództwo, co do pozwanego D. G. (2) wobec ustalenia, że nie zamieszkuje on w przedmiotowym lokalu, a brak jest podstaw do uznania, że posiada tam swoje rzeczy.

Natomiast na podstawie art. 14 ust. 1 i 4 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego – orzeczono jak w punkcie III. wyroku.

Rozstrzygnięcie zawarte w punkcie IV. wyroku Sąd oparł na treści art. 14 ust. 6 ustawy o ochronie praw lokatorów, zgodnie z którym orzekając o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, sąd nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie V. wyroku na podstawie art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania pozwanych kosztami procesu. Zważyć należało, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 02 października 2015 roku o sygn. I ACa 2058/14 (LEX nr 1820933) Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 (LEX nr 852550) trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania, że jest ona wadliwa. W ocenie Sądu sytuacja majątkowa i rodzinna pozwanych, która stanowiła podstawę przyznania pozwanym lokalu socjalnego uzasadnia również odstąpienie od obciążania ich kosztami procesu.