Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Wiesława Szulczewska

Protokolant: st. sekr. sądowy Katarzyna Busz

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2017 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy H. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty rodzinnej po zmarłym K. W.

na skutek odwołania H. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 16 września 2016r. nr (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od Skarbu Państwa Kasy Sądu Okręgowego w Gdańsku na rzecz pełnomocnika z urzędu adw M. S. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) plus VAT tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 1753/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 września 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonej H. W. prawa do renty rodzinnej po zmarłym byłym mężu K. W. – wskazując , iż w dacie śmierci męża posiadała niezbędne źródło utrzymania , to jest prawo do własnego świadczenia emerytury w wysokości wyższej od kwoty najniższej emerytury (k. 20 akt rentowych).

Odwołanie z dnia 28 września 2016 r. od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona H. W., wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie jej prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu , wskazując , że za życia K. W. otrzymywała od niego alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 24.04.2015 r. sygn.. akt IV RC 381/14(k. 2-6 akt sprawy).

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi z dnia 26 października 2016 r. na odwołanie ubezpieczonej wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji oraz dodając , że związek małżeński państwa W. został rozwiązany przez rozwód z winy obu stron , a w takiej sytuacji małżonka , która ma ustalone prawo do alimentów wyrokiem sądu lub ugodą powinna wykazać , że w dacie śmierci męża znajdowała się w niedostatku , a tak nie jest bo odwołująca ma prawo do własnej emerytury .(k. 30-31 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona H. W. emerytka urodzona w dniu (...), złożyła w dniu 04.08. 2016 r. do pozwanego organu rentowego wniosek o podjęcie wypłaty renty rodzinnej po byłym mężu K. W. , zmarłym w dniu 02.04.2016 r. r., w miejsce dotychczas wypłacanej emerytury.

okoliczność bezsporna, vide: wniosek ubezpieczonej k. 1-5 , odpis skrócony aktu małżeństwa k- 9 , odpis skrócony aktu zgonu – k. 10 akt rentowych

Związek małżeński H. i K. W. został rozwiązany przez rozwód prawomocnym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku z dnia 20.05.1994 o sygn. akt II C 2729/92 z winy obojga stron .

W wyroku tym orzeczono od powoda K. W. na rzecz pozwanej H. W. alimenty w kwocie jednego miliona złotych miesięcznie , który to obowiązek z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu wygasł .

W sprawie IV RC 381/14 Sądu Rejonowego Gdańsk- Południe ubezpieczona dnia 30.04.2014 r. wystąpiła o alimenty na rzecz ubezwłasnowolnionego syna , podając , że gdy mąż mieszkał z nią , nigdy nie dokładał się do kosztów utrzymania mieszkania , mieszkał i żył na koszt jej i syna , a gdy zwracała się do niego o środki na życie obrzucał ja obelgami , a 11.08.2014 r, złożyła wniosek o przyznanie alimentów w kwocie 800 zł na swoją rzecz , podając , że były mąż nie interesuje się nimi i w żaden sposób im nie pomaga .

Postanowieniem z dnia 3 marca 2015 r. Sąd Rejonowy Gdańsk- Południe udzielił zabezpieczenia na czas trwania postępowania i zobowiązał K. W. do łożenia alimentów w kwocie po 500 zł na rzecz powódki H. W. .

Postanowieniem z dnia 25.05.2016 r. ,wobec zgonu w dniu 02.04.2016 r. pozwanego , sąd umorzył postepowanie .

okoliczności bezsporne, vide: akta sprawy IV Rc 381/14 , postanowienie z dnia 3.03.2015 r. k- 117 , z dnia 25.05.2016 k- 299

Decyzją z dnia 16.09.2016 r. pozwany organ odmówił H. W. prawa do renty rodzinnej po zmarłym byłym mężu .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych ubezpieczonej H. W. oraz zmarłego K. S. , jak również w akt sprawy IV RC 381/14 których prawdziwość nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności z urzędu. Ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o dokumentację dostarczoną przez strony. Dowód z dokumentów zgromadzonych w sprawie w zakresie w jakim posłużyły do ustalenia stanu faktycznego Sąd uznał za w pełni wiarygodny, gdyż dokumenty te nie budziły żadnych wątpliwości i nie były przez strony kwestionowane. Dowody w postaci dokumentów urzędowych Sąd ocenił na podstawie art. 244 § 1 k.p.c. ustalając, że skoro w toku procesu nie zostały skutecznie podważone, stanowią świadectwo tego, co zostało w nich urzędowo poświadczone. Powyższe dowody układają się zdaniem Sądu w spójną całość, wzajemnie się potwierdzając lub uzupełniając. Nie były też kwestionowane przez strony i Sąd dał im wiarę w całej rozciągłości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej H. W. nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd zważył, iż zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy w pełni zasługuje na wiarę, dokumenty zawarte w aktach rentowych oraz w aktach sprawy nie były kwestionowane przez żadną ze stron co do ich prawdziwości, rzetelności. Także i Sąd nie znalazł podstaw by nie dać im wiary.

Zgodnie z art. 65 ustęp 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 j.t. ze zm.), dalej: ustawa, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. W myśl ustęp 2 tego przepisu, przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

W myśl art. 67 ustęp 1 punkt 3 ustawy, małżonek (wdowa i wdowiec) osoby zmarłej jest członkiem rodziny, uprawnionym do renty rodzinnej.

Zgodnie z art. 70 ust. 1 w/w ustawy, wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

1.  w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo

2.  wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.

Art. 70 ust. 2 tejże ustawy mówi, iż prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w ust. 1 pkt 2.

Zgodnie z art. 70 ust. 3 ustawy, małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków określonych w ust. 1 lub 2 miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było spełnienie przez H. W. przesłanek określonych w art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS , bo ten artykuł jest podstawą do przyznania prawa do renty rodzinnej małżonce rozwiedzionej .

Organ rentowy w uzasadnieniu decyzji odmownej i odpowiedzi na odwołanie skupił się na tym , że ubezpieczona ma własną emeryturę wyższą niż najniższa i dlatego zdaniem pozwanego , nie pozostaje w niedostatku , ale ubezpieczona nie wykazała również spełnienia pozostałych przesłanek wymaganych do przyznania prawa do renty rodzinnej .

Ubezpieczona H. W. była rozwiedziona z K. W. z winy obojga stron , strony nie pozostawały we wspólności małżeńskiej , w dniu śmierci męża nie miała prawa do alimentów od niego ustalonego wyrokiem lub ugodą sądową , były mąż nie łożył też dobrowolnie alimentów na jej utrzymanie .

Jak wynika z art. 60 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego/ dalej k. r.i.o. / , małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

H. W. wystąpiła przeciwko byłemu mężowi z roszczeniem alimentacyjnym z art. 60 § 1 k.r.i o. , ale jej były mąż nie uznał tego roszczenia , strony toczyły między sobą spór i przed zakończeniem postępowania K. W. zmarł . Nie doszło do wydania prawomocnego wyroku lub ugody .

Wskazać należy, iż mając na względzie specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych oraz fakt, iż w przedmiotowej sprawie pomiędzy wnioskodawczynią a organem ubezpieczeń społecznych powstał spór dotyczący prawa do świadczenia z ubezpieczeń społecznych – Sąd Okręgowy uznał, że przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie winna znaleźć zasada wyrażona w art. 6 k.c., zastosowana odpowiednio w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Sama zasada skonkretyzowana w art. 6 k.c., jest jasna. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza, część ogólna. Stanisław Dmowski i Stanisław Rudnicki, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005 r., wydanie 6). Również judykatura stoi na takim stanowisku, czego wyrazem jest wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, w którym wyrażono pogląd, iż „Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa”.

Przenosząc powyższą regułę na grunt niniejszej sprawy przyjąć należy, iż ubezpieczona skarżąca decyzję pozwanego organu, zaprzeczając jego twierdzeniom, który na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego dokonał niekorzystnych dla ubezpieczonej ustaleń, winna była w postępowaniu przed Sądem nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń dotyczących uprawnień do renty rodzinnej, ale również, nie ograniczając się do polemiki z tymi ustaleniami, wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych z jej stanowiskiem reprezentowanym w odwołaniu od decyzji.

Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, iż zarówno nie istniała przed śmiercią K. W. wspólność małżeńska z H. W. , jak i nie alimentował on jej dobrowolnie , ani taki obowiązek alimentacyjny nie był z jego strony orzeczony wyrokiem lub ugodą .

Postanowienie o zabezpieczeniu powództwa z dnia 3.03.2015 r. w sprawie IV RC 381/14 było ustanowione wyłącznie na czas trwania procesu i nie przesądzało o zasadności roszczenia .

Dlatego nie ma podstaw ustalenia na podstawie art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawa do renty rodzinnej po K. W. dla jego byłej żony .

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz cytowanych przepisów, Sąd Okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonej , nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.

SSO Wiesława Szulczewska