Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca:	SSO Elżbieta Kosecka - Sobczak
Sędziowie:	SO Irena Śmietana SO Irena Linkiewicz (spr.)
Protokolant	stażysta Kinga Opałka

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Ryszarda Maziuka

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2013r.,

sprawy M. D.

oskarżonego z art. 207 § 1 kk i inne

na skutek apelacji wniesionej przez Prokuratora Rejonowego w Elblągu

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 31 lipca 2013 r., sygn. akt II K 330/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że na poczet orzeczonej wobec oskarżonego M. D. w punkcie I wyroku kary ograniczenie wolności zalicza okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 22 lutego 2013r. do dnia 07 czerwca 2013r.;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. B.

- kwotę 614,88 zł brutto z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu M. D. w urzędu w postępowaniu przed Sądem I instancji;

- kwotę 516,60 zł brutto z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu M. D. z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV. kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 424/13

UZASADNIENIE

M. D. został oskarżony o to ,że w okresie od 12-22 lutego 2013 r. w E., znęcał się psychicznie nad swoją córką Partycją D. w ten sposób, że będąc zazwyczaj po wpływem alkoholu wszczynał awantury domowe , w trakcie których wyzywał ją słowami powszechnie uznanymi za obraźliwe , poniżał wyganiał z mieszkania , groził pozbawieniem życia , utrudniał korzystanie z komórki, w której przechowywany był opał, uniemożliwiając w ten sposób ogrzanie mieszkania i konieczność przebywania w zimnych pomieszczeniach, zakłócał spoczynek nocny, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu w okresie od 30.08.2011 r. – 02.06.2012 r. kary 1 roku pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 31.05.2008 r. sygn. akt XK 1448/08 za popełnienie przestępstwa z art.207§1 kk ,

to jest o popełnienie przestępstwa określonego w art.207§1 kk w zw. z art.64§1 kk.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 31 lipca 2013 r., sygn. akt IIK 330/13 oskarżony M. D. został uznany za winnego tego ,że w okresie czasu między 12 a 22 lutego 2013 r. znęcał się psychicznie nad swoją córką P. D. poprzez wyzywanie jej słowami wulgarnymi, poniżanie i grożenie pozbawieniem życia i wymeldowaniem z mieszkania, zakłócanie spoczynku nocnego , przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu w okresie od 30.08.2011 r. do 02.06.2012 r. kary 1 roku pozbawienia wolności , orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 31.05.2008 r. sygn. akt XK 1448/08, za popełnienie przestępstwa z art.207§1 kk , to jest występku z art.207§1 kk w zw. z art. 64§1 kk i za to na mocy art.207§1 kk w zw. z art. 34§1 i§2 kk w zw. z art.35§1 kk, przy zastosowaniu art.58§3 kk został skazany na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności połączonej z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Na mocy art.63§1 kk na poczet orzeczonej w pkt. I wyroku kary zaliczono oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 22 lutego 2013 r. do dnia 20 maja2013 r.

Wyrok zawiera także rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów sądowych od ponoszenia których zwolniono oskarżonego w całości.

Apelację od powyższego wyroku wniósł Prokurator Rejonowy w Elblągu zaskarżając wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego M. D..

Skarżący wyrokowi temu zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary 8 miesięcy ograniczenia wolności , połączonej z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, podczas gdy wnikliwa analiza podmiotowych i przedmiotowych elementów czynu jakiego dopuścił się oskarżony i którego popełnienie zostało mu przypisane, a w szczególności stopnia społecznej szkodliwości czynu, rodzaju naruszonego dobra, a także wzgląd na cele wychowawcze i zapobiegawcze jakie kara powinna osiągnąć w stosunku do skazanego , w szczególności z uwagi na uprzednią karalność oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, przemawiają za potrzebą orzeczenia bezwzględnej kary pozbawienia wolności.

Podnosząc niniejszy zarzut Prokurator Rejonowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie w stosunku do oskarżonego M. D. kary w wymiarze 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz utrzymanie w pozostałej części zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja Prokuratora Rejonowego w Elblągu jako niezasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie zaznaczyć należy, że Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie w sposób wszechstronny , mając na uwadze wynikający z art. 2§2 kpk i art. 4 kpk obowiązek oparcia rozstrzygnięcia na prawdziwych ustaleniach faktycznych oraz badania i uwzględniania okoliczności przemawiających zarówno na korzyść , jak i na niekorzyść oskarżonego. Sąd I instancji ocenił bardzo wnikliwie zgromadzony materiał dowodowy ,a uczynił to zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów zawartej w art. 7 kpk. W oparciu o tę ocenę Sąd poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i wykazał w sposób nie budzący wątpliwości ,że oskarżony M. D. dopuścił się czynu przypisanego mu zaskarżonym wyrokiem.

Powyższe uwagi pozwalają stwierdzić ,że stanowisko Sądu I instancji , bardzo obszernie przedstawione w uzasadnieniu wyroku , pozostaje pod ochroną prawa procesowego. W uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał jakie fakty uznał za ustalone, na czym oparł poszczególne ustalenia , a następnie wyprowadził prawidłowe wnioski tak w zakresie winy oskarżonego , przyjętej kwalifikacji prawnej jak również rodzaju i wymiaru kary.

Sąd Rejonowy przypisując oskarżonemu M. D. popełnienie czynu z art. 207§1 kk w zw. z art. 64§1 kk na mocy art. 207§1 kk w zw. z art. 34§1 i 2 kk w zw. z art. 35§1 kk , przy zastosowaniu art. 58§3 kk ,skazał go na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności , połączonej z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej , kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Przechodząc do rozważań w zakresie podniesionego w apelacji Prokuratora Rejonowego zarzutu zaznaczyć należy ,że rażąca niewspółmierność kary o jakiej stanowi art. 438 pkt 4 kpk zachodzi wówczas , gdy na podstawie ujawnionych okoliczności , które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary , można byłoby przyjąć ,iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji , a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w ary. 53 kk oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego . Na gruncie cytowanego przepisu nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach wymiaru kary , ale o różnice tak zasadniczej natury ,iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – rażąco niewspółmierną , to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się zaakceptować.

Rażąca niewspółmierność jest uchybieniem w zakresie konsekwencji prawnych czynu, a zatem realnie można o niej mówić wówczas , gdy suma zastosowanych kar i środków karnych, wymierzonych za popełnione przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie zapewnia celów kary. Ponadto orzeczona kara może być uznana za niewspółmierną , gdy nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnionego czynu , jak i osobowości sprawcy.

W ocenie Sądu odwoławczego , kara wymierzona oskarżonemu przez Sąd I instancji nie jest karą rażąco niewspółmierną wskutek zastosowania art. 58§3 kk i orzeczenia kary ograniczenia wolności. Regulacja §3 art. 58 kk stanowi niejako uzupełnienie §1 , przewidując możliwość rezygnacji z kary pozbawienia wolności nawet wtedy, gdy jest ona jedyną karą grożącą , za popełnienie danego czynu zabronionego. Sąd może w takim przypadku orzec zamiast kary pozbawienia wolności grzywnę lub ograniczenia wolności, przy czym możliwość ta dotyczy jedynie kary pozbawienia wolności , której górna granica nie przekracza 5 lat.

Zgodnie z wyżej powołanym przepisem decyzja o ewentualnej zamianie kary pozbawienia wolności na inną należy do sądu. Przepis ten nie formułuje wprawdzie żadnych kryteriów, którymi miałby kierować się sąd , podejmując tę decyzję , jednakże wynikają one z art. 53 kk. Oznacza to, że zamiana jest możliwa tylko wówczas, gdy kara grzywny lub ograniczenia wolności jest karą adekwatną w świetle dyrektyw wymiaru kary.

Analiza uzasadnienia zaskarżonego wyroku w części dotyczącej wymiaru kary wskazuje , iż Sąd Rejonowy wymierzając oskarżonemu M. D. karę 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze po 30 godzin w stosunku miesięcznym uczynił to kierując się wskazaniami zawartymi w art. 53 kk.

Do dyrektyw ogólnych wymiaru kary należą stopień społecznej szkodliwości , cele kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do skazanego. Społeczna szkodliwość nie stanowi sama w sobie okoliczności obciążającej przy wymiarze kary , ponieważ jest cechą ustawową przestępstwa, natomiast dla wymiaru kary ma znaczenie jej stopień . Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości bierze się pod uwagę okoliczności wymienione w art. 115§2 kk. , to jest między innymi: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiar wyrządzonej szkody , sposób i okoliczności popełnienia czynu jak również postać zamiaru, motywacja sprawcy.

Bezsprzecznie oskarżony M. D. dopuścił się przestępstwa umyślnego i to w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w art. 64§1 kk.

Za słuszne jednak należało uznać stanowisko Sądu Rejonowego ,iż czyn przypisany M. D. cechuje się przeciętnym stopniem zawinienia. Nie sposób nie dostrzec ,iż pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzoną zaistniał konflikt, podłożem którego był fakt wspólnego zamieszkiwania konkubenta pokrzywdzonej i wynikłe na tym tle wzajemne roszczenia, w tym materialne. Jak zasadnie wskazał Sąd Rejonowy istotne znaczenie przy wyborze rodzaju i wymiaru kary miały przede wszystkim takie okoliczności jak bardzo krótki okres w którym oskarżony dopuścił się przypisanego mu czynu , sposób popełnienia czynu - polegający wyłącznie na znęcaniu się psychicznym . Podkreślić należy też w ślad za Sądem I instancji , iż zachowania oskarżonego (opisane w sentencji wyroku )wyłącznie nieznacznie przekraczały wymagane umowne minimum pozwalające zakwalifikować je jako znęcanie.

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku , Sąd Rejonowy przy wyborze rodzaju kary i jej wymiarze zważył także na sylwetkę oskarżonego .

Należy wskazać ,że okoliczności osobopoznawcze mają znaczenie przy wymiarze kary, wszakże nie na tyle , by przeważyć nad treścią materialną przestępstwa.

Dlatego też Sąd Rejonowy słusznie uznał ,iż karą sprawiedliwą za popełniony występek będzie wymierzenie oskarżonemu, przy zastosowaniu art. 58§3 kk , kary ograniczenia wolności . Sąd odwoławczy w pełni przychyla się do stanowiska Sądu Rejonowego wyrażonego w uzasadnieniu wyroku , że w przypadku oskarżonego umożliwienie mu odbywania kary w warunkach wolnościowych , poprzez wykonywanie prac na cele społeczne stanowić będzie nieporównywalnie skuteczniejszą próbę wpojenia mu prawidłowych norm społecznych, wdrożenia do przestrzegania porządku prawnego niż ponowne osadzenie w warunkach izolacji więziennej .

W związku z powyższym brak było podstaw do uwzględnienia apelacji Prokuratora Rejonowego w Elblągu i uznanie ,że kara wymierzona oskarżonemu M. D. jest karą rażąco niewspółmierną.

Zgodnie z treścią art. 433 §1 kpk Sąd odwoławczy zobligowany był do poczynienia prawidłowych ustaleń w zakresie zaliczenia oskarżonemu M. D. okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności.

Z załączonej do akt sprawy dokumentacji , jak też z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika ,iż oskarżony M. D. był tymczasowo aresztowany w przedmiotowej sprawie w okresie od 22 lutego 2013 r. do 07 czerwca 2013 r.

Dlatego też Sąd Okręgowy na podstawie art. 437§1 kpk uznając apelację Prokuratora Rejonowego za bezzasadną zmienił zaskarżony wyrok wyłącznie w punkcie II , w ten sposób ,że na poczet orzeczonej wobec oskarżonego M. D. w punkcie I wyroku kary ograniczenia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 22 lutego 2013 r. do dnia 07 czerwca 2013 r., a w pozostałym zakresie wyrok jako słuszny utrzymał w mocy.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu M. D. z urzędu za I i II instancję orzeczono na podstawie art. 29 ust.1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze ( Dz. U. z 2002 r., Nr 123, poz. 1058 ze zm.) w zw. z § 14 ust.2 pkt 3 i 4 i § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2002 r., Nr 163,poz. 1348 ze zm.)

Na podstawie art. 636§1 kpk kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążono Skarb Państwa.