Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzja z dnia 27.06.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. orzekł, że ubezpieczony – R. M., jako wspólnik Kancelaria Prawna (...) Spółka Cywilna w I. odpowiada całym swoim majątkiem za zaległości z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za okresy od grudnia 2006r. do lutego 2007r., od kwietnia 2007r. do lipca 2007r., od grudnia 2007r. do marca 2008r. i od czerwca 2008r. do lutego 2009r., na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego za okresy od grudnia 2006r. do lipca 2007r., od grudnia 2007r. do marca 2008r., od czerwca 2008r. do sierpnia 2008r. i za luty 2009r. oraz za Fundusz Pracy i FGŚP za okresy od grudnia 2006r. do lipca 2007r., od grudnia 2007r. do marca 2008r. i od czerwca 2008r. do lutego 2009r. w łącznej wysokości 25.757,71 zł wraz z odsetkami liczonymi na dzień 25.06.2012r.

W odwołaniu wniesionym do tut. Sądu ubezpieczony wskazał na bezpodstawność tej decyzji, powołując się na przepisy kpa oraz ordynacji podatkowej oraz na fakt, że spółka nie zatrudniała żadnych pracowników.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony – R. M. i A. S. byli wspólnikami spółki cywilnej (...) Kancelaria Prawna z siedzibą w I.. A. S. zmarł w dniu (...). W dniu 12.06.2012r. spółka została wykreślona z ewidencji podmiotów gospodarczych.

W toku postępowania wyjaśniającego organ rentowy ustalił, że spółka (...) posiada zaległości z tytułu płatności składek do ZUS (na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, na ubezpieczenie zdrowotne i na Funduszu Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) i w dniu 27.06.2012r. wydał zaskarżoną decyzję (k-22 ar).

R. M. w dniu 13.03.2013r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniosek o umorzenie należności z tytułu składek za okres od 1.01.1999r. do 28.02.2009r. Postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2013r. organ rentowy zawiesił to postępowanie do czasu rozstrzygnięcia niniejszego procesu. Ponadto ubezpieczony dokonał wpłaty w wysokości 5.068,35 zł i 809,71 zł na swoje konto w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z treścią art. 31 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. nr 205, poz. 1586 z późn. zm.), do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio szereg wymienionych w nim przepisów ustawy z 29.08.1997r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), w tym m.in. art. 115.

Reguluje on kwestię odpowiedzialności wspólników m.in. spółki cywilnej. Wynika z niego, że wspólnik takiej spółki odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe (tutaj: składkowe) spółki lub wspólników, wynikające z działalności spółki (§ 1). Ponieważ przepis § 1 ma zastosowanie również do byłego wspólnika, jeżeli wynikające z działalności spółki zaległości spółki oraz innych wspólników, powstały w okresie, gdy był on wspólnikiem (§ 2).

Z konstrukcji tego przepisu, umieszczonego w rozdziale dotyczącym odpowiedzialności osób trzecich wynika, że wspólnicy spółki cywilnej zajmują pozycję osób trzecich w stosunku do spółki, albowiem nie pozostają oni w stosunku zobowiązania podatkowego (tutaj: składkowego). O ich odpowiedzialności możemy mówić dopiero wówczas, gdy nie dochodzi do realizacji zobowiązania podatkowego (tutaj: składkowego) przez spółkę cywilną.

Przepis § 3 w/w art. 115 wyłączył konieczność wydania poprzedzającej decyzję o odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej, decyzji określającej wysokość zaległości podatkowych (tutaj: składkowych) spółki, gdy zobowiązanie podatkowe (tutaj: składkowe) powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania (art. 21 § 1 pkt 1 cyt. Ordynacji podatkowej).

W uchwale z dnia 13 maja 2009r. w sprawie I UZP 4/09 (Lex nr 512467) Sąd Najwyższy stwierdził, że należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wynikają ze zobowiązania powstającego z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą powstanie takiego zobowiązania. Obowiązek samoobliczania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne powstaje z mocy samego prawa za każdy okres ubezpieczenia (miesiąc kalendarzowy), a ewentualna decyzja organu rentowego ustalająca wysokość zobowiązania składkowego lub zaległości z tytułu nieopłaconych składek w terminie, ma charakter wyłącznie deklaratoryjny. Oznacza to w szczególności, że zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne powstają każdorazowo w datach zaktualizowania się obowiązku samo obliczania i opłacania składek na te ubezpieczenia w terminach określonych w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych. Nieopłacone w ustawowo określonym terminie składki na ubezpieczenie społeczne powodują powstanie od tej daty zaległości składkowej z mocy samego prawa.

Dla powstania przesłanek prawnych odpowiedzialności osoby trzeciej niezbędne jest ustalenie przez organ podatkowy (tutaj: rentowy), że nie nastąpiło dobrowolne wykonanie zobowiązania podatkowego (tutaj: składkowego), co prowadzi do konieczności jego przymusowej realizacji.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że (...) spółka cywilna z siedzibą w I. nie uiściła dochodzonych składek, których wysokość też – de facto – nie została skutecznie zakwestionowana.

Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 7 marca 2012r. w sprawie I SA/Po 870/11 (Lex nr 1125404), który wskazał, że w art. 115 § 4 Ordynacji podatkowej ustawodawca przewidział wyjątek od reguły stanowiącej, że postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności osób trzecich nie może zostać wszczęte przed dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. W ramach tego wyjątku dopuszczona została możliwość określenia wysokości zobowiązań podatkowych spółki w decyzji orzekającej o odpowiedzialności osoby trzeciej wydanej na podstawie art. 108 § 1 Ordynacji podatkowej. W wyniku jednego postępowania określić można zarówno wysokość zobowiązania podatkowego spółki, jak i osoby trzeciej ponoszącej odpowiedzialność podatkowa. Dotyczy to przy tym także przypadków, gdy przed wydaniem decyzji doszło do rozwiązania spółki, co wyraźnie wynika z treści odesłania zawartego w art. 115 § 5 Ordynacji podatkowej. Chodzi tu jednak o wyżej wspomniane postępowanie, którego przedmiotem jest orzeczenie o odpowiedzialności osoby trzeciej, w ramach, którego ustawodawca dopuścił – na zasadzie wyjątku – także określenie wysokości zobowiązania.

W tym stanie rzeczy, Sąd zaskarżoną decyzję za niewadliwą i – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc – orzekł, jak w sentencji.

SSO Ewa Krakowska-Krawczak