Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powódka Gmina (...), po sprecyzowaniu żądania pozwu, wniosła o nakazanie pozwanym A. B., B. B., J. B. (1) oraz J. B. (2), aby opróżnili z wzniesionych budynków, budowli i ruchomości zajmowaną bez tytułu prawnego część działki nr (...) o powierzchni 0,1539 ha w obrębie (...), położonej w B. przy ul (...), nadto o nakazanie pozwanym, aby wydali powyższą nieruchomość zajmowaną bez tytułu prawnego. Jednocześnie wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka podała, iż jest właścicielem całego obszaru działki nr (...) w obrębie (...)położonej w B. przy ul. (...). Wskazała, że działka posiada powierzchnię 3.04.72 ha, na której znajdują się grunty orne, las, drogi, grunty rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione. Pozwani zabudowali część działki bez wymaganych pozwoleń, konieczne jest zatem jej opróżnienie z ogrodzeń, dwóch budynków o charakterze gospodarczym, ułożonych w gruncie instalacji oraz zalegających na niej ruchomości. Wezwania o wydanie nieruchomości i jej opróżnienie nie przyniosły rezultatów.

W odpowiedzi na pozew pozwani J. B. (1) i J. B. (2) domagali się oddalenia powództwa. W uzasadnieniu podali, że zajęli sporny teren razem z rodzicami A. i B. B. po podpisaniu umowy dzierżawy i od 26 lat go posiadają. Podali, że od tamtego czasu bezskutecznie starali się o zakup tego terenu.

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy:

1.  nakazał pozwanym A. B. oraz B. B., aby usunęli budynki i budowle wzniesione na nieruchomości położonej w B. przy ulicy (...) na części działki nr (...) o powierzchni 0,1539 ha w obrębie(...), której granice obszaru zostały oznaczone kolorem żółtym na kopii mapy znajdującej się na karcie 214 akt, załączonej do opinii biegłego sądowego S. B. z dnia 31 sierpnia 2012 r. wydanej w niniejszej sprawie, stanowiącej integralną część niniejszego rozstrzygnięcia,

2.  nakazał pozwanym A. B., B. B., J. B. (1) oraz J. B. (2), aby opróżnili z rzeczy ruchomych i wydali powodowi część nieruchomości - część działki nr (...) o powierzchni 0,1539 ha w obrębie (...) położonej w B. przy ulicy (...), której granice obszaru zostały oznaczone kolorem żółtym na kopii mapy znajdującej się na karcie 214 akt, załączonej do opinii biegłego sądowego S. B. z dnia 31 sierpnia 2012 r. wydanej w niniejszej sprawie, stanowiącej integralną część niniejszego rozstrzygnięcia,

3.  w pozostałym zakresie oddalił powództwo,

4.  zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda 1.776 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Miasto (...) jest właścicielem nieruchomości położonej w B. przy ul. (...), objętej prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy księgą wieczystą nr (...), w skład której wchodzi działka nr (...). Część wskazanej działki (...), znajdująca się w obrębie nr (...), o powierzchni 0,1539 ha stanowiąca grunty rolne zabudowane, zajmowana jest bez podstawy prawnej przez pozwanych.

Na części tej działki znajdują się dwa budynki oznaczone literą „i". Pozwani ogrodzili zajmowaną część działki nr (...) od strony wschodniej i zachodniej płotem z siatki drucianej o wysokości l,5m osadzonej na słupkach z rur metalowych. Od strony południowej zajmowana część graniczy bezpośrednio z działkami (...) i częściowo (...), stanowiącymi własność innych osób fizycznych, od których jest odgrodzona płotami wykonanymi przez właścicieli tych nieruchomości. Od strony północnej i częściowo zachodniej zajmowana część graniczy bezpośrednio z działką nr (...) i częściowo z działką nr (...), będącymi własnością powoda. Dojazd z ulicy (...) do części działki nr (...) zajmowanej przez pozwanych odbywa się drogą gruntową oznaczoną na mapie symbolem „dr" przez bramę umieszczoną w istniejącym płocie.

Na załączonej do opinii biegłego z dnia 31 sierpnia 2012r. kopii mapy w skali 1: 500 (k. 214 akt) został oznaczony szczegółowy przebieg granicy części działki nr (...), położonej w B. przy ul. (...) zajmowanej przez pozwanych. Począwszy od punktu granicznego oznaczonego literą A stanowiącego narożnik działek nr (...), granicę stanowi proste połączenie punktów stanowiących płot z siatki metalowej, biegnący w kierunku północnym łączący punkty załamań istniejącego płotu A-B, B-C, C-D, D-E, E-F i punktu F z kamieniem granicznym oznaczonym nr(...) , położonym na granicy z działką nr (...). W punkcie granicznym nr (...) granica załamuje się w kierunku południowym i biegnie wzdłuż wschodniej granicy działki nr (...) na odcinku ll,52m do punktu granicznego nr(...)oznaczonego wyrytym krzyżem w istniejącym betonie i dalej wzdłuż wschodniej granicy z działką nr (...) na odcinku 18,49m do istniejącego kamienia granicznego nr (...), po czym skręca pod kątem prostym w kierunku zachodnim dalej wzdłuż południowej granicy z działką nr (...) na odcinku 32,90m do palika drewnianego oznaczonego literą G, stanowiącego punkt przecięcia południowej granicy działki nr (...) z istniejącym płotem z siatki metalowej. W punkcie oznaczonym literą G granica załamuje się pod kątem prostym w kierunku południowym i biegnie wzdłuż istniejącego płotu z siatki metalowej do punktu oznaczonego literą H, stanowiącym przecięcie płotu z granicą działki nr (...), po czym załamuje się w kierunku wschodnim pod kątem prostym i biegnie wzdłuż istniejącego płotu z siatki metalowej posadowionego na granicy działek nr (...) do narożnika działek nr (...) oznaczonego literą A.

Pozwani weszli w posiadanie części spornej nieruchomości mimo, że nie posiadali do niej żadnego tytułu prawnego, bez zgody i wiedzy właściciela nieruchomości.

Pozwani A. B. i B. B. wznieśli na przedmiotowej nieruchomości bez wymaganego pozwolenia budowlanego budynek gospodarczy. Powód dwukrotnie podjął na drodze administracyjnej działania zmierzające do rozbiórki nielegalnie wzniesionego obiektu, jednakże bezskutecznie. Pozwani starali się o legalizację budynku na drodze postępowania administracyjnego, co jednak nie odniosło pożądanego przez nich skutku. Pozwani bezskutecznie składali także wnioski do powoda o przekazanie spornego gruntu w trybie bezprzetargowym na własność lub do użytkowania wieczystego.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o twierdzenia stron, które były pomiędzy nimi bezsporne, a także w oparciu o przedłożone dokumenty, opinię biegłego oraz zeznania pozwanych.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wyceny budynku gospodarczego posadowionego na działce (...) oraz wyceny zajętej na ten cel nieruchomości jako że okoliczności, na które biegły miał zostać powołany, pozostawały bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Jednocześnie podał, że przyznał walor wiarygodności zeznaniom pozwanych, którzy przyznali, że bezumownie korzystali ze spornej nieruchomości, na której bez zezwolenia administracyjnego A. i B. B. wznieśli budynki gospodarcze.

Przechodząc do oceny zasadności powództwa Sąd Rejonowy w oparciu o poglądy doktryny stwierdził, że jak wynika z art. 222 § 2 in fine kc pozwany w procesie windykacyjnym może w pierwszym rzędzie bronić się zarzutem, że „przysługuje mu skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą". We wskazanym fragmencie przepisu art. 222 § 1 k.c. przyjęto konstrukcję „zarzutu hamującego", przysługującego pozwanemu przez czas uprawnionego władania rzeczą. Skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania jego rzeczą może wynikać: a) ze stosunku prawnorzeczowego (np. użytkowania, zastawu, służebności mieszkania, spółdzielczego prawa do lokali), b) ze stosunku obligacyjnego (najem, dzierżawa, leasing, użyczenie), c) ze stosunku prawnorodzinnego (wykonywany przez rodziców zarząd majątkiem dziecka), d) z przysługującego pozwanemu prawa zatrzymania. Pozwany może również bronić się zarzutem własności, twierdząc że jemu przysługuje prawo własności spornej rzeczy.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd stwierdził, że pozwani nie zdołali wykazać, że służy im skuteczne względem powoda uprawnienie do władania rzeczą.

W ocenie Sądu I instancji niezasadny był zarzut zatrzymania podniesiony przez pozwanych. Wskazywali oni, że ponieśli nakłady na spornej nieruchomości w postaci budynku gospodarczego - hali oraz uzbrojenia terenu i odmówili wydania żądanej przez powoda części nieruchomości do czasu zapłaty kwoty 100.000 zł stanowiącej równowartość nakładów. Po przytoczeniu treści art. 461 k.c. Sąd Rejonowy stwierdził, że podstawowym warunkiem prawa zatrzymania jest istnienie po stronie retencjonisty ściśle określonych podmiotowo i przedmiotowo wierzytelności. Tymczasem pozwani nie udowodnili, że przysługuje im jakiekolwiek roszczenie o zwrot nakładów. Przyjmując, że pozwanym tytuł prawny do spornej części nieruchomości nigdy nie przysługiwał, Sąd odwołał się do przepisów art. 226 § 1 i § 2 k.c. regulujących kwestię zwrotu nakładów i na ich podstawie stwierdził, że pozwani byli w złej wierze, zaś nakład w postaci wzniesienia budynków jest nakładem użytkowym mającym na celu ulepszenie rzeczy, przez co zwiększa jej wartość. W myśl powyższych przepisów nakład ten nie podlegał zwrotowi. Niezależnie od powyższego Sąd wskazał, że powód nie był zainteresowany przejęciem nakładów, ale domagał się ich usunięcia.

Gdyby uznać, że budynek ten wzniesiony został w okresie, kiedy pozwanej A. B. przysługiwał tytuł prawny do zajmowania nieruchomości, prawo zatrzymania również by nie przysługiwało, gdyż prawo to w ogóle nie przysługuje, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych.

Sąd Rejonowy wskazał, że biegły powołany w sprawie precyzyjnie określił na mapce dołączonej do opinii uzupełniającej przebieg granicy części działki (...) zajmowanej przez pozwanych, czego strony niekwestionowany. Opinia ta w całej rozciągłości zasługiwała na aprobatę.

W niniejszym postępowaniu pozwani nie powołali się na żadną okoliczność doniosłą z punktu widzenia ich sytuacji prawnej. Bezspornym natomiast pozostawało, że nadal zajmują nieruchomość, jak również, że właścicielem rzeczy jest powód. W tych okolicznościach roszczenie powoda o wydanie nieruchomości Sąd Rejonowy uznał za słuszne w świetle art. 222 § 1 k.c.

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Rejonowego, bezsporna była kwestia biernej legitymacji procesowej pozwanych w zakresie żądania wydania powodowi części nieruchomości – część działki nr (...) o powierzchni 0,1539 ha w obrębie (...) położonej w B. przy ulicy (...). Wynika to z faktu, że korzystali z niej wszyscy pozwani. Tym samym wszyscy pozwani naruszali prawo własności powoda. W odniesieniu do żądania usunięcia budynków wzniesionych na spornej nieruchomości to, w ocenie Sądu, nie było podstaw do obarczania tym obowiązkiem pozwanych: J. B. (1) oraz J. B. (2), gdyż oni nie uczestniczyli w ich budowie, a zatem w tym zakresie nie naruszyli prawa własności powoda. Bezsporne było to, że budynki te zostały wzniesione przez ich rodziców, tj. pozwanych: A. B. i B. B..

Wobec tego Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie 1 i 2 sentencji wyroku. Odnośnie orzeczenia o kosztach procesu Sąd stwierdził, że zasadne jest obciążenie nimi wszystkich pozwanych solidarnie w myśl art. 100 k.p.c. w zw. z art. 105 § 2 k.p.c. w łącznej kwocie 1.776 zł.

Wyrok Sądu Rejonowego został zaskarżony w całości apelacją przez pozwanych, którzy zarzucili temu rozstrzygnięciu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci:

-

art. 222 § 1 k.c. przez jego niezastosowanie i uznanie, że pozwanym nie przysługuje skuteczne wobec powoda prawo zatrzymania rzeczy do czasu zapłaty wartości nakładów poniesionych na rzecz – podczas gdy pozwani przez prawie 28 lat dysponowali nieruchomością i działając w dobrej wierze wybudowali budynki będąc w przekonaniu po 1995 r., że powód wyda decyzję o nabyciu przez pozwanych nieruchomości na własność,

-

art. 222 § 2 k.c. i art. 363 § 1 k.c. przez ich błędne zastosowanie i uznanie, że pełnomocnik powoda był upoważniony do żądania od pozwanych opróżnienia nieruchomości – podczas gdy z treści pełnomocnictwa wynika jedynie zakres spraw jedynie „o wydanie”, a więc jedynie z art. 222 § 1 k.c., a nie innych,

-

art. 5 k.c. przez jego niezastosowanie i uznanie, że w ustalonych okolicznościach faktycznych roszczenie powoda nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie stanowi nadużycia prawa – podczas gdy pozwani przez 28 lat byli utrzymywani w usprawiedliwionym przekonaniu, że uzyskają w końcu prawo do dysponowania gruntem,

2.  naruszenia przepisów prawa procesowego w szczególności:

-

nieważność postępowania wskutek naruszenia art. 379 pkt 3 k.p.c. przez nieuwzględnienie przez Sąd pierwszej instancji prawomocnego osądzenia sprawy o to samo roszczenie między tymi samymi stronami, a dotyczącej wydania powodowi części działki nr (...) o powierzchni 0,1521 ha obrębie nr (...), położonej w B. przy ul. (...), tj. wyroku z dnia 23 lipca 2009 r. Sądu Okręgowego w Bydgoszczy, sygn. akt: II Ca 356/09,

-

art. 321 k.p.c. przez uwzględnienie powództwa z art. 222 § 2 k.c. wytoczonego przez pełnomocnika powoda, podczas gdy nie był on upoważniony do występowania z powództwem negatoryjnym, a jedynie windykacyjnym,

-

art. 325 k.p.c. przez brak dokładnego oznaczenia w sentencji wyroku, jakich dokładnie granic części nieruchomości dotyczy nakaz opróżnienia i wydania, albowiem Sąd pierwszej instancji nie określił dokładnie granic części działki, lecz w tym zakresie odesłał do opinii biegłego sądowego – co w konsekwencji czyni powyższy wyrok niemożliwym do wykonania,

-

art. 217 § 2 i nast. k.p.c. przez bezzasadne oddalenie wniosku o przesłuchanie pozwanych i powołanie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy do wyceny nieruchomości na okoliczność: wyceny wartości nakładów w związku ze zgłoszeniem zarzutu prawa zatrzymania rzeczy do czasu zapłaty wartości tych nakładów,

-

art. 299 k.p.c. przez przesłuchanie w charakterze strony B. B. – podczas gdy nie był on zdolny do brania udziału w procesie z uwagi na opinię biegłych psychiatrów.

Z powołaniem na powyższe, pozwani wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości wraz ze zniesieniem postępowania w części obarczonej wadą nieważności i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z rozstrzygnięciem o kosztach procesu.

Powódka ustosunkowując się do apelacji pozwanych wniosła o jej oddalenie i zasądzenie na jej rzecz solidarnie od pozwanych kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanych nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 § 1 k.p.c., które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości akceptuje i przyjmuje za własne.

Na wstępie Sąd Okręgowy wskazuje, że żaden z zarzutów zawartych w apelacji, czy to odnośnie naruszenia przepisów prawa materialnego, czy też przepisów prawa procesowego, nie był uzasadniony.

Szczegółowe rozpoznanie środka odwoławczego wywiedzionego przez pozwanych rozpocząć należy od analizy zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji odnośnie braku podstaw do uwzględnienia w niniejszej sprawie zgłoszonego przez pozwanych zarzutu zatrzymania zgodnie z art. 461 k.c. spornej nieruchomości, stanowiącej część działki nr (...) przy ul. (...) w B., do czasu zwrotu przez powódkę równowartości poniesionych nakładów na ten grunt w postaci wzniesionych budynków. Stanowisko to zostało w sposób obszerny wyjaśnione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. W tym miejscu Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że prawo zatrzymania realizuje się jedynie w celu zabezpieczenia wierzytelności, retencjonista nie może go zatem wykorzystywać w innym celu, w szczególności w celu utrzymania się w posiadaniu. Sąd Rejonowy trafnie stwierdził, że nakłady, na które wskazują pozwani, są nakładami ulepszającymi nieruchomość, zwiększającymi jej użyteczność, i w myśl art. 226 § 2 k.c. pozwani, jako posiadacze przedmiotowej nieruchomości w złej wierze, bez tytułu prawnego, nie mogą domagać się zwrotu kwoty odpowiadającej ich wartości. Zatem wierzytelność w tym zakresie im nie przysługuje. Oceny tej nie zmienia fakt, iż pozwani dysponowali nieruchomością przez 26 lat. Tylko i wyłącznie z tej przyczyny nie mogą wywodzić swojej dobrej wiary w posiadaniu nieruchomości i w dokonywaniu na niej nakładów, które nie miały charakteru koniecznego. Co więcej, powódka nie chciała zatrzymać wskazanych nakładów w postaci budynków, lecz domagała się ich usunięcia i wydania samego gruntu. Wobec tego Sąd pierwszej instancji zasadnie stwierdził, że pozwanym w ogóle nie przysługuje roszczenie o zwrot nakładów ulepszających sporną nieruchomość. Tym samym nie byli oni uprawnieni do podniesienia zarzutu zatrzymania w myśl art. 461 k.c., który ma charakter hamujący wobec roszczenia windykacyjnego z art. 222 § 1 k.c.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 222 § 2 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. Sąd Okręgowy wskazuje, że powódka potwierdziła pisemnym oświadczeniem podpisanym przez Prezydenta Miasta (...), załączonym do odpowiedzi na apelację, czynności podjęte przez swojego pełnomocnika w niniejszej sprawie przed Sądem pierwszej instancji w zakresie żądania opróżnienia przedmiotowej nieruchomości oraz rozszerzyła odnośnie tego żądania udzielone wcześniej pełnomocnictwo radcy prawnemu Z. C. /k.275/. Wobec powyższego uznać należy, że wszelkie wątpliwości dotyczące zakresu pierwotnego pełnomocnictwa zostały powyższym potwierdzeniem wyjaśnione. Tym samym radca prawny Z. C. jest prawidłowo umocowany do reprezentowania Gminy (...) w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym możliwość oddalenia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. wystąpi w sytuacjach zupełnie wyjątkowych, a zatem niezmiernie rzadkich. Ostrożność w oddalaniu powództwa windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. jest tym bardziej konieczna, że oznacza to pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa. W niniejszej sprawie zupełnie wyjątkowa sytuacja, uzasadniająca zastosowanie art. 5 k.c., nie zachodzi. Zaznaczyć należy, że pozwani od wielu lat są w złej wierze. Mają świadomość tego, iż zajmują sporną nieruchomość bez tytułu prawnego. Nadto podejmowane przez nich obecnie działania zmierzają do utrzymania posiadania gruntu. Z całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że na spornej nieruchomości wzniesiony został jedynie budynek gospodarczy. Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy nie ma podstaw do stwierdzenia, że powódka realizując przysługujące jej prawo własności narusza zasady współżycia społecznego. Uwzględnienie powództwa nie prowadzi do powstania sytuacji nieakceptowanej w świetle powszechnie uznawanych wartości. Pozwani A. B. i B. B. w swoich zeznaniach podali, że chcą zachować nieruchomość, aby zostawić ją dzieciom. Argumentacji tej nie można przeciwstawić przysługującego powódce prawa własności do spornego gruntu. Wobec tego zarzut naruszenia art. 5 k.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Przechodząc do wskazanych w apelacji zarzutów dotyczących naruszenia przepisów prawa procesowego Sąd Okręgowy wskazuje, że w niniejszej sprawie nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej. Trafnie Sąd Rejonowy stwierdził, iż w sprawie I C 1520/08, zakończonej orzeczeniem oddalającym powództwo, strona powodowa nie określiła w sposób jednoznaczny przedmiotu żądania. Powódka nie wykazała obszaru spornej nieruchomości. Jednocześnie jej pełnomocnik wprowadził w błąd Sąd Rejonowy. W tym stanie rzeczy nie było podstaw do stwierdzenia nieważności postępowania. Przedmiot niniejszej sprawy nie pokrywa się z przedmiotem sprawy I C 1520/08.

W przypadku uwzględnienia powództwa wytoczonego przez pełnomocnika strony, który odnośnie całego roszczenia nie był należycie umocowany, nie można mówić o naruszeniu art. 321 k.p.c. W takim wypadku nie dochodzi do wyrokowania ponad żądanie pozwu. Sąd Okręgowy wskazuje, że kwestia umocowania pełnomocnika powódki została wyżej omówiona.

Brak podstaw również do stwierdzenia, że Sąd pierwszej instancji naruszył art. 325 k.p.c. W sentencji zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy prawidłowo odwołał się przy oznaczeniu granic przedmiotowej nieruchomości do kopii mapy znajdującej się na karcie 214 akt, załączonej do opinii biegłego sporządzonej w sprawie.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 217 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że granice obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy. Wskazać należy, iż ze względu na stanowisko powódki, Sąd Rejonowy prawidłowo oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wyceny wartości nakładów poczynionych przez pozwanych na sporną nieruchomość, albowiem wyjaśnienie tej okoliczności nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Powódka wprost wskazywała, że nie jest zainteresowana przejęciem powyższych nakładów. Domagała się wręcz ich usunięcia, co wyraża się w żądaniu opróżnienia spornej nieruchomości. Wobec tego Sąd Rejonowy, ze względu na granice żądania pozwu, miał podstawy do oddalenia wskazanego wniosku dowodowego.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska, że pozwany B. B., ze względu na jego stan zdrowia, nie powinien być przesłuchiwany w charakterze strony w niniejszej sprawie, co w ocenie skarżących stanowiło naruszenie art. 299 k.p.c. Zgodnie z art. 65 § 1 k.p.c. zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych. Pozwany B. B. nie został pozbawiony zdolności do czynności prawnych w jakimkolwiek zakresie na mocy orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu. Nadto, jak wynika z protokołu przesłuchania /k.107-109/, jego odpowiedzi były spójne, pozwany wiedział o czym mówi, odpowiadał konkretnie i logicznie. Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy nie dopatrzył się naruszenia powyższego przepisu w niniejszej sprawie.

Wobec tego Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanych jako niezasadną.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zasądzając od powódki na rzecz pozwanego kwotę 300 zł (§ 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – t.j. Dz. U. 2013 r., poz. 490).