Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Przewodniczący

SSA Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

SSA Tomasz Uściłko

SSA Jacek Dunikowski

Protokolant

Agnieszka Wądołkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 111/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 23 marca 2023 roku, sygn. akt II K 147/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

^{co do winy}

^{co do kary}

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

^uchylenie

^zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

1

2.

obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

a) art. 170 § 1 pkt 2 kpk, poprzez oddalenie wniosków dowodowych obrońcy oskarżonego, tj.:

ODPIS

- o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka A. B. (funkcjonariusza KP D.) - bowiem okoliczności, które miałyby być udowodnione nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, w sytuacji gdy świadek był pierwszą osobą rozpytującą świadka I. S. na okoliczności podawane przez nią o przebiegu zdarzenia oraz stanu zdrowia pokrzywdzonego, co mogłoby mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,

o zwrócenie sic do KP D. o nadesłanie informacji czy w okresie styczeń - marzec 2022 r. pokrzywdzony B. B. (1) zgłaszał policji kradzieże telefonów lub pobicia oraz czy ujawniono osobę sprawcy - bowiem okoliczności, które miałyby być udowodnione nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, w sytuacji gdy ustalone w ten sposób okoliczności mogłyby mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy;

b) art. 172kpkj poprzez zaniechanie przeprowadzenia konfrontacji oskarżonego K. B. ze świadkiem I. S., zgodnie ze złożonym przez obrońcę wnioskiem z dnia 2 stycznia 2023 r., w sytuacji gdy w sprawie niniejszej zachodzi wiele wątpliwości, a także sprzeczności pomiędzy wyjaśnieniami oskarżonego, a zeznaniami świadka, co do przebiegu zdarzenia w nocy z 20 na 21 marca 2022 r., tj. co do sposobu zadawania przez oskarżonego ewentualnych uderzeń w kierunku B. B. (1);

c) art. 350a kpk a contrario, poprzez zaniechania ponownego wezwania na rozprawę świadka W. K. (1) — bowiem okoliczności, które miałyby zostać przez niego stwierdzone nie są tak doniosłe, aby konieczne było bezpośrednie przesłuchanie świadka na rozprawie, w sytuacji gdy świadek odebrał pierwsze wezwanie, a więc był świadomy konieczności stawiennictwa przed tutejszym Sądem, a mimo wszystko nie stawił się i nie powiadomił o przyczynie swej nieobecności;

d) art. 7 kpk, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, poprzez:

- odmówienie wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego, w sytuacji gdy wyjaśnienia te korespondują z resztą zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, pozostają spójne i logiczne; oskarżony w sposób jasny zrelacjonował przebieg zdarzenia z 20 na 21 marca 2022 r.,

- uznanie za wiarygodne zeznań świadka I. S., w sytuacji gdy świadek wielokrotnie zasłaniała się niepamięcią lub niewiedzą, zwłaszcza w zakresie okoliczności kluczowych niniejszej sprawy,

- wyciągniecie nielogicznych wniosków ze wstępnej opinii sadowo-lekarskiej oraz ustnej uzupełniającej opinii biegłego z zakresu medycyny sadowej, polegających m.in. na przyjęciu, że obrażenia ciała opisane przez biegłego, których doznał B. B. (1), zostały spowodowane przez oskarżonego, w sytuacji gdy z okoliczności sprawy nie wynika, jakoby to oskarżony dopuścił się zachowania, które miałoby skutkować stwierdzonymi obrażeniami;

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na jego treść, poprzez ustalenie, że :

a) kłótnia pomiędzy oskarżonym a B. B. (1) przerodziła się w wymianę ciosów, w sytuacji gdy kłótnia ta polegała na tym, że oskarżony próbował odciągnąć B. B. (1) od I. S., którą zaatakował, po czym to B. B. (1) zaczął zadawać ciosy oskarżonemu,

b) kiedy B. B. (1) znalazł się na podłodze w wyniku zadawanych ciosów, oskarżony zaczął go kopać po ciele — po tułowiu, brzuchu i głowie, w sytuacji gdy oskarżony nie zadawał pokrzywdzonemu ciosów innych niż w samoobronie, a wychodząc z mieszkania widział B. B. (1) w pozycji stojącej,

c) B. B. (1) leżąc prosił oskarżonego, by przestał zadawać mu ciosy, w sytuacji gdy to oskarżony leżąc wraz z B. B. (1) na podłodze bronił się, by ostatecznie wyswobodzić się i oddalić się od pokrzywdzonego,

d) atak ze strony oskarżonego na B. B. (1) trwał kilka minut, po czym oskarżony nie udzielił pomocy B. B. (1), w sytuacji gdy oskarżony po wyswobodzeniu się z uścisku B. B. (1) oddalił się od niego i opuścił mieszkanie, nie dostrzegając jakoby pokrzywdzony potrzebował jakiejkolwiek pomocy,

e) oskarżony wraz ze świadkiem I. S. nad ranem opuścił mieszkanie, w sytuacji gdy oskarżony wyszedł z mieszkania sam około godziny 9:00 rano, a świadek I. S. została w nim.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad 1

Sąd Okręgowy słusznie oddalił wniosek obrońcy oskarżonego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań funkcjonariusza KP D. A. B.. Faktem jest, że A. B. rozmawiał z I. S. odnośnie okoliczności, w jakich doszło do zgonu B. B. (1). Treść tej rozmowy znalazła odzwierciedlenie w sporządzonej przez A. B. notatce urzędowej. Przesłuchiwanie A. B. na okoliczności co mówiła mu I. S. po przybyciu na miejsce zdarzenia Policji byłoby w gruncie rzeczy obejściem zakazu, o którym mowa w art. 174 k.p.k. Poza tym treść notatki urzędowej sporządzonej przez A. B. potwierdza to, co I. S. mówiła później w swoich zeznaniach. Wynika z niej przede wszystkim, że K. B. bił pięścią po całym ciele B. B. (1), a gdy pokrzywdzony upadł, oskarżony kopał go całym ciele.

Również całkowicie słusznie Sad Okręgowy oddalił wniosek o zwrócenie się do KP Dobro Miasto o nadesłanie informacji, czy w okresie styczeń – marzec 2022 r. pokrzywdzony zgłaszał Policji kradzieże telefonów lub pobicia oraz czy ujawniono sprawcę. Gdyby nawet było prawdą, że pokrzywdzony zawiadamiał o jakimś przestępstwie, to wcale nie oznaczałoby to, że tym, który go pobił śmiertelnie, był ten kto wcześniej ukradł mu telefon lub go pobił. Nie ma bowiem żadnych dowodów na to, że pokrzywdzony w dniu 20 marca 2022 roku był bity przez inną niż oskarżony osobę.

Absolutnie nie można zgodzić się z obrońcą, że doszło do naruszenia art. 172 k.p.k. Sąd bynajmniej nie był zobowiązany do przeprowadzenia konfrontacji oskarżonego i świadka I. S.. Przepis ten nie nakłada na organy prowadzące postępowanie karne obowiązku przeprowadzenia konfrontacji w celu wyjaśnienia sprzeczności. Poza tym niezmiernie rzadko konfrontacja pozwala wyjaśnić sprzeczności. Zadaniem sądu było natomiast rozstrzygnięcie, czy oskarżony wyjaśniał zgodnie z prawdą, czy też wiarygodne są zeznania I. S.. Konfrontacja tych dwóch osób wcale nie ułatwiłaby dokonanie oceny tych dowodów.

Odstąpienie od bezpośredniego przesłuchania świadka W. K. (2) nie miało wpływu na treść wyroku. W. K. (2) nie był bowiem świadkiem naocznym zdarzenia. Zeznania tego świadka nie były na tyle doniosłe, żeby konieczne było bezpośredniego przesłuchanie na rozprawie. W zasadzie jedyną istotną okolicznością wynikającą z jego zeznań jest to, że I. S. dzwoniła do W. K. (2) mówiąc mu, że K. B. pobił B. B. (1).

Żadną miarą nie można zgodzić się z obrońcą, że Sąd pierwszej instancji ocenił dowody niezgodnie z określoną w art. 7 k.p.k. zasadą swobodnej oceny dowodów.

Przede wszystkim wyjaśnienia K. w toku postępowania nie były konsekwentne. Podawał on różne wersje zdarzenia. Będąc po raz pierwszy przesłuchiwany przyznał, że 20 marca 2022 roku był w mieszkaniu pokrzywdzonego, gdzie wraz z nim oraz z I. S. oraz nieznanym mu mężczyzną spożywał alkohol. Oskarżony twierdził jednakże stanowczo, że w trakcie tego spotkania nie kłócił się z B. B. (1), nie uderzał go pięścią, nie kopał. Stwierdził też, że przed jego wyjściem pokrzywdzony nie miał na ciele żadnych widocznych obrażeń i nie mówił, że coś go boli. W trakcie posiedzenia w przedmiocie tymczasowego aresztowania stwierdził jedynie, że nie przyznaje się do winy. Po upływie czterech miesięcy będąc ponownie przesłuchiwany zmienił diametralnie swoje wyjaśnienia. Twierdził, że spożywał alkohol razem z B. B. (1) i I. S.. W trakcie tej libacji pokrzywdzony kłócił się z I. S.. W pewnym momencie B. S. wstał i uderzył I. S. ręką w twarz, a następnie zaczął ją dusić. Oskarżony dalej wyjaśnił, że krzyczał do B. B. (1), żeby ją puścił. Ponieważ to nie skutkowało podszedł do niego i zerwał mu ręce z szyi I. S.. Wtedy B. B. (1) rzucił się na niego z pięściami. Oskarżony dalej wyjaśnił, że zasłaniał się przed ciosami pokrzywdzonego, ale ten chwycił go za szyję i obaj przewrócili się na podłogę. Pokrzywdzony dalej go dusił. Wówczas próbował go zrzucić z siebie, uderzył go też w udo. Gdy udało mu się go zrzucić, pokrzywdzony wstał i kazał mu wynosić się z jego mieszkania. Oskarżony stwierdził też, że nie widział obrażeń na ciele pokrzywdzonego. Na rozprawie K. B. wyjaśnił między innymi, że rano pomiędzy pokrzywdzonym a I. S. wywiązała się awantura. B. B. (1) zaczął dusić konkubinę. Oskarżony wyjaśnił, że wówczas próbował odciągać go od I. S.. Pokrzywdzony próbował okładać go pięściami, przed czym on się bronił. W pewnym momencie przewrócili się. Oskarżony twierdził, że wydostał się spod pokrzywdzonego i stanął w przejściu z pokoju do kuchni.

Ta swoista ewolucja wyjaśnień oskarżonego jest znamienna. Wbrew twierdzeniom obrońcy, wyjaśnień K. B. nie potwierdza żaden dowód. Podkreślić należy, że z protokołu oględzin K. B. nie wynika, aby na jego ciele widniały jakiekolwiek obrażenia, które mogłyby potwierdzić jego tezę, że został zaatakowany przez pokrzywdzonego.

W przeciwieństwie do wyjaśnień oskarżonego zeznania Z. S. są konsekwentne, spójne i logiczne. Była ona trzykrotnie przesłuchiwana w śledztwie oraz na rozprawie. Za każdym razem przedstawiała tę samą wersję zdarzenia. Nieprawdą jest to, co podniósł obrońca, że wielokrotnie zasłaniała się niepamięcią. Owszem pewnych okoliczności nie pamiętała, ale wynikało to z tego, że w czasie zdarzenia znajdowała się pod wpływem alkoholu. Wbrew też twierdzeniom obrońcy nie miała ona żadnego interesu, aby zeznawać tendencyjnie na niekorzyść K. B.. Nic nie wiadomo o jakimkolwiek jej zatargu z oskarżonym. Nie sposób też jest przyjąć, że obciążyła K. B., gdyż bała się, że poniesie odpowiedzialność karną za śmierć konkubenta. Nikt przecież nie uwierzyłby w to, że ważący 120 kilogramów pokrzywdzony nie był w stanie obronić się przed drobną kobietą, jaką jest I. S..

Zeznania I. S. znajdują potwierdzenie w opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej. Biegły ten stwierdził, że charakter, lokalizacja i rozległość stwierdzonych sekcyjnie obrażeń dowodzą działania innych osób. Tym samym wykluczona jest jedna z podawanych przez oskarżonego wersja, że pokrzywdzony doznał obrażeń na skutek przewrócenia się. Nadto biegły stwierdził, że obrażenia stwierdzone na twarzy są typowe dla uderzeń zadanych rękoma zaciśniętymi w pięści. Prawie symetryczne złamania wielu żeber i pęknięcie pęcherzyka żółciowego to wynik urazów o dużej sile. Takimi urazami mogły być kopnięcia zadawane od góry, kiedy pokrzywdzony leżał plecami na podłożu. W podobny sposób, tj. w wyniku kopnięć mogły powstać stłuczenia powłok miękkich kończyn górnych i dolnych.

Wbrew twierdzeniom obrońcy biegły z zakresu medycyny sądowej wcale nie stwierdził w swojej opinii, że to oskarżony spowodował stwierdzone podczas sekcji zwłok obrażenia pokrzywdzonego. Zestawiając jednakże opinię biegłego z zeznaniami I. S. należy dojść do wniosku, że obrażenia te zostały zadany przez K. B. w sposób opisany przez I. S.. Jednocześnie żadną miarą nie można zgodzić się z obrońcą, że wcześniej stwierdzone schorzenia pokrzywdzonego mogły stać się przyczyną jego śmierci. Biegły stanowczo stwierdził na podstawie wyników oględzin zewnętrznych i otwarcia zwłok, że przyczyną śmierci B. B. (1) była ostra niewydolność krążeniowo – oddechowa spowodowana obrażeniami brzucha z pęknięciem pęcherzyka żółciowego i krwotokiem do jamy otrzewnej ze współistniejącymi złamaniami licznych żeber.

Ad, 2

Sąd pierwszej instancji nie popełnił żadnego błędu w ustaleniach faktycznych. Skoro uznał zasadnie, że zeznania I. S. są w pełni wiarygodne, to konsekwentnie na podstawie między innymi tego dowodu poczynił ustalenia faktyczne. Z kolei konsekwencją uznania za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonego jest niemożność czynienia ustaleń faktycznych na podstawie tego dowodu. Jak już wcześnie wskazano, dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena tych dowodów mieści się w granicach wyznaczonych przez dyspozycję art. 7 k.p.k.

Tym samym uznając wyjaśnienia K. B. za niewiarygodne Sąd Okręgowy prawidłowo między innymi ustalił, że kiedy B. B. (1) znalazł się na podłodze, oskarżony zaczął go kopać po całym ciele oraz że B. B. (1) leżąc prosił oskarżonego, by przestał zadawać mu ciosy, jak też że oskarżony po zadaniu wielu ciosów nie udzielił żadnej pomocy pokrzywdzonemu oraz że opuścił nad ranem mieszkanie ze świadkiem I. S..

Wniosek

zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu i w konsekwencji uchylenie punktów wyroku II i III jako bezpedmotowych, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Oczywista bezzasadność zarzutów apelacyjnych determinowała nieuwzględnienie wniosków apelacyjnych. Dodać należy, że nie ziściła się jakakolwiek przesłanka nakazująca uchylenie wyroku.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o winie.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Jak wskazano wcześniej Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił dowody a zwłaszcza zeznania I. S. i wyjaśnienia K. B.. Z zeznań I. S. znajdujących potwierdzenie w opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej niezbicie wynika, że to właśnie oskarżony pobił śmiertelnie pokrzywdzonego.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Obniżono wymierzoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności do 12 lat

Zwięźle o powodach zmiany

Wymierzoną oskarżonemu karę 15 lat pozbawienia wolności należało uznać za rażąco surową. Nie można zgodzić się z Sądem pierwszej instancji, że nie było żadnych okoliczności łagodzących. Owszem jego zachowanie było bardzo karygodne, ale nie można było uznać, że chciał czy też godził się na śmierć pokrzywdzonego. Co prawda znalazło to wyraz w przyjętej kwalifikacji prawnej, ale należało się zastanowić, czy zasługuje on na taką samą karę jak sprawca morderstwa. Nie można wykluczyć na podstawie zeznań I. S., że całe zajście zostało sprowokowane prze pokrzywdzonego. B. B. (2) niejednokrotnie negatywnie zachowywał się wobec swoje konkubiny. Oskarżony był wielokrotnie karany, ale nie za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu orzeczono na podstawie §11 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015 poz. 1800 ze zm.) oraz §4 ust.3 rozporządzenia MInistra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 18).

Poniważ oskarżony pozbawiony jest obecnie możliwości zarobkowania został on stosownie do treści art. 624 §1 k.p.k. zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7. PODPIS