Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący	:	SSA Jarosław Marek Kamiński (spr.)
Sędziowie	:	SA Elżbieta Borowska SA Jadwiga Chojnowska
Protokolant	:	Elżbieta Niewińska

po rozpoznaniu w dniu 14 sierpnia 2014 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa W. B.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w H.

o ustalenie nieważności uchwał

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku

z dnia 25 listopada 2013 r. sygn. akt I C 564/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej 135 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

UZASADNIENIE

Powód W. B. w pozwie skierowanym przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w H., wnosił o stwierdzenie nieważności uchwał Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni: nr (...) z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej; nr (...) z dnia 25 lutego 2008 r. zmieniającej uchwałę nr(...); nr (...) z dnia 30 czerwca 2008 r. zmieniającej uchwałę nr (...); nr (...) z dnia 29 września 2008 r. zmieniającej uchwałę nr (...); nr (...) z dnia 27 kwietnia 2009 r. zmieniającej uchwałę w sprawie regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej - stanowiącego załącznik do uchwały nr (...); nr (...) z dnia 30 grudnia 2009 r. zmieniającej regulamin rozliczania gospodarki cieplnej, stanowiący załącznik do uchwały nr (...); nr (...) z dnia 30 grudnia 2009 r. zmieniającej regulamin rozliczania gospodarki cieplnej, stanowiący załącznik do uchwały nr (...); nr (...) z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie uchwalenia tekstu jednolitego regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej; nr (...) z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie zmian regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej, wprowadzonego uchwałą nr (...) z dnia 31 marca 2011 r.

Podał, że regulamin rozliczania gospodarki cieplnej wprowadzony i następnie zmieniany wyżej wymienionymi uchwałami Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej, zmienił zasady rozliczenia kosztów energii cieplnej, przez co miał bezpośredni wpływ na jego sytuację, a także innych członków spółdzielni. Jego zdaniem, uchwały te są sprzeczne z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. nr 54 poz. 348 z późn. zm.). Dodał również, że w mieszkaniach członków spółdzielni zastosowane zostały zawory termostatyczne, pozbawione funkcji zapobiegania całkowitemu zakręceniu poboru ciepła, zaś na klatkach schodowych i w piwnicach zdemontowane zostały grzejniki, w związku z czym są one „dogrzewane" kosztem innych lokali, przez co lokatorzy są obciążani dodatkowymi kosztami ogrzewania części wspólnych.

Spółdzielnia Mieszkaniowa w H. wnosiła o oddalenie powództwa. Podała, że podstawową metodą rozliczenia kosztów zakupu energii cieplnej są podzielniki ciepła, ale wprowadzono także ryczałtowy system rozliczeń, tj. proporcjonalnie do powierzchni lokalu. Rozliczanie według podzielników powoduje, że opłaty ustalone są zgodnie ze zużyciem ciepła i stymulują stosownie do celu wyrażonego w art. 45 ust. 9 ustawy - Prawo energetyczne, energooszczędne zachowania odbiorców dostarczanego ciepła. Przy rozliczeniu ryczałtowym opłata jest zaś ustalana przez porównanie sumy kwot wszystkich faktur za okres grzewczy od 1 września danego roku do 31 sierpnia roku następnego, opłaconych (...) za dany budynek do naliczonych zaliczek danego budynku.

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 197 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Orzeczenie to zapadało w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

W. B. jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej w H..

W dniu 28 czerwca 2007 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni podjęła uchwałę nr (...)w sprawie regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej, stanowiącego załącznik do tej uchwały, która weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2007 r oraz powierzyła jej wykonanie Zarządowi Spółdzielni. W regulaminie przyjęto m.in. zasady montażu i eksploatacji używania podzielników kosztów do prowadzenia rozliczeń gospodarki cieplnej, a także zasady prowadzenia rozliczeń kosztów zakupu ciepła na potrzeby centralnego ogrzewania i podgrzania wody na użytkowników lokali, w szczególności zasady rozliczeń ryczałtowych.

W § 4 regulaminu przewidziano, że rozliczenia z indywidualnymi odbiorcami w lokalach, za ciepło zużytego ogrzewania, prowadzone są w systemie opomiarowanym jeżeli:

-

w węzłach cieplnych są instalowane ciepłomierze mierzące zużytą ilość energii na potrzeby ogrzewania; jeżeli w węźle dokonuje się pomiaru ciepła dla kilku budynków ustalenie ciepła zużytego w poszczególnych budynkach odbywa się na podstawie wskazań układów pomiarowo - rozliczeniowych zainstalowanych w tych budynkach, zainstalowane urządzenia pomiarowe spełniają funkcję podzielnika kosztów;

-

w lokalach są zainstalowane urządzenia niezbędne do indywidualnego rozliczania kosztów ogrzewania tych lokali - podzielniki kosztów centralnego ogrzewania;

-

grzejniki są wyposażone w zawory termostatyczne.

W przypadku braku zainstalowanych urządzeń do indywidualnego rozliczania kosztów ogrzewania, rozliczenia z użytkownikami lokali prowadzone miały być w systemie ryczałtowym odpowiednim proporcjonalnie do powierzchni lokalu. Opłata za ogrzewanie 1 m ² ustalana została jako dwukrotność średniorocznego kosztu ogrzewania budynku (tj. łącznie kosztów stałych i zmiennych).

Koszty zakupu energii cieplnej poniesione w ciągu okresu rozliczeniowego, przypadające na daną nieruchomość, miały być rozliczane: 50% - proporcjonalnie do powierzchni lokalu; 50% - według wskazań podzielników kosztów ogrzewania.

W § 10 regulaminu wprowadzono zasady rozliczania kosztów ciepła zużytego na podgrzanie wody. (...) opomiarowany przyjęto, jeżeli:

-

w węzłach cieplnych są zainstalowane ciepłomierze mierzące zużytą ilość energii na potrzeby podgrzania wody, przy czym: w przypadku budynków, których instalacje ciepłej wody podłączone są do węzła cieplnego, z którym są połączone instalacje odbiorcze obsługujące więcej ni ż jeden budynek, ilość ciepła zużytą do przygotowania ciepłej wody określa się jako różnicę wskazań głównego ciepłomierza w węźle grupowym i ciepłomierza rejestrującego ciepło na cele centralnego ogrzewania w tym węźle, a jeśli jest zainstalowany ciepłomierz rejestrujący zużycie ciepła do przygotowania ciepłej wody - zgodnie z jego wskazaniami; w węzłach mających wspólny ciepłomierz główny na cele centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, ilość ciepła zużytego do podgrzania wody wodociągowej określa się przez aproksymację na kolejne miesiące okresu rozliczeniowego średniomiesięcznych wartości pomiarowych z trzech miesięcy okresu między grzewczego,

-

w lokalach zainstalowane są wodomierze wody ciepłej do pomiaru ilości podgrzanej wody wodociągowej, która została zużyta w poszczególnych lokalach i pomieszczeniach.

Z kolei do rozliczenia ryczałtowego ustalono zużycie w wysokości 3 m ³ miesięcznie wody, na osobę zamieszkałą w danym lokalu.

Regulamin przewidywał, że koszty zakupu energii cieplnej, na potrzeby podgrzania wody poniesione w ciągu okresu rozliczeniowego, rozliczane są pomiędzy wszystkich użytkowników lokali według wskazań wodomierzy ciepłej wody. Rozliczeniu podlega koszt pomniejszony o opłaty naliczone dla użytkowników lokali rozliczanych w systemie ryczałtowym.

Powyższy regulamin był zmieniany uchwałami: nr (...) z dnia 25 lutego 2008 r., nr (...) z 30 czerwca 2008 r., nr (...) z 29 września 2008 r., nr (...) z 27 kwietnia 2009 r., nr (...) z 30 grudnia 2009 r. i nr (...) z 21 kwietnia 2010 r.

W dniu 31 marca 2011 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni podjęła uchwałę nr (...), w której przyjęła tekst jednolity regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej, stanowiący załącznik do tej uchwały oraz powierzyła jej wykonanie Zarządowi Spółdzielni, zaznaczając, że wchodzi ona w życie z dniem podjęcia, za wyjątkiem postanowienia § 6 ust. 7, który wchodzi w życie z dniem 1 września 2011 r.

W § 6 ust. 7 regulaminu przewidziano, że rozliczenie kosztów ciepła centralnego ogrzewania w danym budynku może być zastąpione systemem rozliczeń zryczałtowanych (proporcjonalnie do powierzchni lokali), jeżeli zażąda tego ponad 50% właścicieli lokali członków Spółdzielni i niebędących członkami spółdzielni, osób niebędących członkami spółdzielni i członków Spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz osób uprawnionych do spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w danym budynku w formie indywidualnego pisemnego oświadczenia złożonego do Spółdzielni. W odniesieniu do ryczałtowego sposobu rozliczania kosztów podgrzania wody, ustalono 10 m ³ wody na osobę miesięcznie. Jednolita treść regulaminu została zmieniona uchwałą nr (...) z dnia 5 lipca 2012 r.

Powód zajmuje mieszkanie położone na parterze od strony zewnętrznej bloku. Na kaloryferach w jego mieszkaniu zostały zamontowane podzielniki kosztów, które są urządzeniami wskaźnikowymi. Montażu dokonała osoba posiadająca odpowiednie przeszkolenie, zatrudniona w firmie zajmującej się montażem podzielników. Jeden z grzejników w mieszkaniu powoda ma ponadwymiarową wielkość, w związku z czym pobiera znaczne ilości ciepła i powoduje wzrost kosztów ogrzania mieszkania.

W okresie rozliczeniowym 1 września 2008 r. - 31 sierpnia 2009 r. koszty ogrzewania lokalu powoda wyniosły 4.426,47 zł, zaś niedopłata wynosiła 1.821,97 zł. W okresie rozliczeniowym 1 września 2009 r. - 31 sierpnia 2010 r. koszt ogrzewania lokalu powoda wyniósł 3.108,85 zł, zaś niedopłata z tego tytułu wyniosła 1.078,45 zł. W okresie rozliczeniowym 1 września 2010 r. - 31 sierpnia 2011 r. koszt ogrzania lokalu powoda wyniósł 2.856,77 zł, zaś niedopłata wyniosła 826,37 zł. W okresie rozliczeniowym 1 września 2011 r. - 31 sierpnia 2012 r. koszt ogrzania lokalu powoda wyniósł 3 284,82 zł, zaś niedopłata z tego tytułu wyniosła 1 254,42 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Uznał, że powód, który domagał się stwierdzenia nieważności wymienionych w pozwie uchwał, nie wykazał istnienia interesu prawnego w wytoczeniu takiego powództwa (art. 189 k.p.c.), albowiem może poszukiwać ochrony prawnej w drodze powództwa o zasądzenie świadczeń pieniężnych. Podał, że powód, nie godząc się z prawidłowością wyliczeń kosztów ogrzewania, ma możliwość dochodzenia swoich roszczeń na drodze procesu o zapłatę.

Niezależnie od powyższego stwierdził, że powód nie wykazał także istnienia przesłanek wymienionych w art. 42 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo Spółdzielcze (Dz.U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848 z późn. zm.), tj. że sporne uchwały są sprzeczne z prawem (przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne).

Wskazał, że z art. 45a ustawy - Prawo energetyczne wynika zasada, zgodnie z którą odbiorca (tj. właściciel lub zarządca budynku, w którym znajdują się lokale mieszkalne i użytkowe) powinien rozliczać te koszty w opłatach pobieranych od lokatorów, przy czym wysokość tych opłat musi być ustalana tak, aby zapewniała wyłącznie pokrycie rozliczanych kosztów. Podkreślił także, że art. 45a ust. 9 ustawy nakłada na właściciela lub zarządcę budynku obowiązek określenia metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe, przy czym dobór konkretnej metody powinien stymulować energooszczędne zachowania oraz zapewniać ustalanie opłat za ciepło, pobieranych od mieszkańców i użytkowników lokali w tym budynku, w sposób odpowiadający zużyciu ciepła na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej.

W ocenie Sądu I instancji, pozwana Spółdzielnia wywiązała się z tego obowiązku, przyjmując w regulaminie, że podstawową metodą rozliczeń jest metoda rozliczania według podzielników kosztów ciepła, która ma stymulować energooszczędne zachowanie oraz zapewnić ustalanie opłat w wysokości odpowiadającej zużyciu ciepła na ogrzewanie. Regulamin ten dopuszczał także zmianę systemu rozliczania na ryczałtowy, pod warunkiem, że taką wolę taką wyrazi ponad 50% mieszkańców budynku. Jest zatem zgodna z przepisami ustawy Prawo energetyczne.

Sąd stwierdził również, że powód który podnosił, że przyjęty sposób rozliczania naraża go na straty finansowe, nie zaoferował na tą okoliczność żadnych dowodów. Zaznaczył, że dowodem takim nie może mogą być własne wyliczenia powoda, sporządzone w oparciu o przyjęte przez siebie kryteria, nie znajdujące odzwierciedlenia w obowiązującym w Spółdzielni regulaminie.

O kosztach procesu orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Apelację od tego wyroku wniósł powód, który zarzucił Sądowi I instancji naruszenie:

- art. 189 k.p.c. przez przyjęcie, że brak jest podstaw do uwzględnienia jego żądania w drodze powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały, co skutkowało nierozpoznaniem istoty sprawy,

-art. 233 § 1 i 2 k.p.c. przez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów i dokonanie pobieżnej analizy dowodów oraz poczynienie ustaleń sprzecznych z dowodami zgromadzonymi w sprawie,

-art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 45a ustawy Prawo energetyczne przez przyjęcie, że zaskarżone uchwały są zgodne z przepisami prawa.

Wnosił o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wstępnie wskazać należy, że w rozpoznawanej sprawie postępowanie dowodowe przeprowadzone zostało w sposób właściwy, zgodny z przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Także ustalenia faktyczne zostały poczynione przez Sąd I instancji w oparciu o całokształt zgromadzonego materiału dowodowego, w związku z czym Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Podkreślenia przy tym wymaga, że w okolicznościach niniejszej sprawy, jej stan faktyczny odnoszący się do żądania stwierdzenia nieważności wskazanych w pozwie uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej w H. był w istocie bezsporny, a kwestią, która wymagała rozważenia, była jego ocena prawna.

Jednak podkreślenia wymaga, że - wbrew temu co stwierdził Sąd I instancji - co do zasady jest możliwe żądanie przez osobę mającą interes prawny ustalenia nieważności uchwały rady nadzorczej spółdzielni. W orzecznictwie sądowy wydaje się być utrwalony pogląd, że członek spółdzielni, co do zasady, ma prawo kwestionować w postępowaniu sądowym zasadność nałożonych na niego obowiązków finansowych. Może zatem żądać ustalenia nieważności (art. 58 k.c. i art. 189 k.p.c.) albo nieistnienia (art. 189 k.p.c.) uchwały zarządu albo rady nadzorczej spółdzielni (por. m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2007 r., III CZP 141/06, Lex nr 212451 oraz wyrok z dnia 18 marca 2010 r., V CSK 260/09, Biul. SN 2010/4/14, Lex nr 589842). Dopiero stwierdzenie nieważności mające skutki ex tunc definitywnie przesądziłoby o braku mocy wiążącej od początku obowiązywania kwestionowanych postanowień uchwał i otworzyłoby powodowi drogę sądową do dochodzenia w procesie o zapłatę uiszczonych już należności.

Pomimo słuszności zarzutu naruszenia art. 189 k.p.c., nie ma podstaw do uwzględnienia apelacji powoda, albowiem Sąd Okręgowy nie dopuścił się zarzuconego mu jednocześnie przez skarżącego nierozpoznania istoty sprawy. Zaznaczyć przy tym należy, że granice procesu cywilnego zakreśla strona powodowa, poddając pod osąd określone fakty, z których wywodzi skutki prawne oraz jej przeciwnik procesowy, zwalczając zaistnienie tych okoliczności lub przedstawiając zdarzenia niwelujące konsekwencje udowodnionych przez powoda faktów. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego (zob. w szczególności wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 22; z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 357/00, Lex, nr 55513).

Dlatego też odnotowania wymaga, że z treści ostatecznego stanowiska procesowego wyrażonego przez powoda wynikało, że zwalczał on uchwałę Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej w H. nr (...) w sprawie regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej oraz modyfikujące ten regulamin uchwały: nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...) i nr (...), zarzucając ich niezgodność z przepisami ustawy - Prawo energetyczne oraz wprowadzenie ich z datą wsteczną. Wprawdzie treść uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia jest wyjątkowo lakoniczna i nie do końca odpowiada wymogom jakie ustawodawca nakłada na sąd w art. 328 § 2 k.p.c., tym niemniej ujawnia ono w dostatecznym stopniu tok procesu myślowego i decyzyjnego Sądu, którego wynikiem jest treść zaskarżonego wyroku. Pozwala ono na kontrolę tego procesu przez Sąd Apelacyjny. Sąd Okręgowy odniósł się bowiem do sformułowanych przez powoda twierdzeń i zarzutów oraz argumentów podnoszonych na ich poparcie i w uzasadnieniu wyroku wyraził pogląd, że pierwotnie uchwalony regulamin rozliczania gospodarki cieplnej, a także późniejsze jego zmiany, nie naruszają przepisów ustawy - Prawo energetyczne. Niewątpliwie więc - wbrew twierdzeniom apelującego- rozpoznał i orzekł merytorycznie o całości dochodzonych przez powoda roszczeń. Samo zaś niedostateczne rozważanie, bądź niedostateczne uzasadnienie przez Sąd I instancji takiego stanowiska, nie uzasadnia postawieniu wydanemu orzeczeniu zarzutu niepoznania istoty sprawy (…), nie stanowi też podstawy uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt I Cz 18/14, Lex 1458678). Należy przy tym pamiętać, że sąd drugiej instancji pozostaje sądem merytorycznym, postępowanie apelacyjne ma zatem merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że sformułowanie „w granicach apelacji”, wskazane w tym przepisie, oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, a w razie stwierdzenia uchybienia polegającego na sporządzeniu uzasadnienia zaskarżonego wyroku z naruszeniem wymagań określnych w art. 328 § 2 k.p.c., ma obowiązek odpowiedniej sanacji tego uchybienia, w szczególności poprzez uzupełnienie w uzasadnieniu własnego orzeczenia dostrzeżonych niedostatków w zakresie oceny prawnej ustalonego w sprawie stanu faktycznego (m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2012 r., sygn. akt III Cz 83/12, Lex 1293783 czy też uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, niepubl.).

Przechodząc zatem do merytorycznej oceny zarzutów materialnoprawnych apelacji, należy przypomnieć, że zasady rozliczania kosztów zakupu ciepła dostarczanego do budynków, przypadającego na poszczególne lokale, reguluje art. 45a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059). Zgodnie z treścią art. 45a ust. 9 tej ustawy, właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego ma obowiązek określenia metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe w tym budynku. Wybór odpowiedniego sposobu rozliczeń musi nastąpić spośród metod wymienionych w art. 45a ust. 8 prawa energetycznego, na podstawie ustawowo określonych przesłanek. I tak ustęp 8 pkt 1 lit. a i b przewiduje możliwość rozliczenia kosztów zakupu ciepła w części dotyczącej ogrzewania dla lokali mieszkalnych i użytkowych w oparciu m.in. o metody wykorzystujące wskazania ciepłomierzy, zaś dla wspólnych części budynku wielolokalowego - powierzchnię lub kubaturę tych części odpowiednio w proporcji do powierzchni lub kubatury zajmowanych lokali. Ustawodawca pozostawił znaczną swobodę w doborze metody przypisania udziału poszczególnych lokali w ogólnych kosztach zakupu ciepła. Wybrana metoda powinna jednakże, zgodnie z treścią art. 45a ust. 9 ustawy, stymulować energooszczędne zachowania oraz zapewniać ustalanie opłat w sposób odpowiadający zużyciu ciepła na ogrzewanie, uwzględniając jednocześnie współczynniki wyrównawcze zużycia ciepła na ogrzewanie, wynikające z położenia lokalu w bryle budynku, przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowych warunków eksploatacji budynku określonych w odrębnych przepisach, tj. przepisach prawa budowlanego. Stosownie do art. 45a ust. 10 ustawy, metoda rozliczeń kosztów ciepła powinna zostać określona przez właściciela lub zarządcę budynku wielolokalowego w formie wewnętrznego regulaminu rozliczeń ciepła.

Wobec powyższego, dla indywidualnego rozliczenia kluczowe znaczenie mają regulacje właściwe dla spółdzielni mieszkaniowej, w której regulamin rozliczeń jest ustalany przez właściwy organ, zgodnie z procedurą określoną statutem spółdzielni. W rozpatrywanej sprawie nie było przedmiotem sporu, że regulamin rozliczeń ciepła obowiązujący w pozwanej Spółdzielni został przyjęty zgodnie ze statutowymi procedurami.

Wbrew zarzutom powoda, także ustalone w nim zasady rozliczania kosztów ciepła są zgodne z zasadami określonymi w art. 45a ustawy - Prawo energetyczne. Pozwana Spółdzielnia jako zarządca budynku, a zarazem odbiorca w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy - Prawo energetyczne, zobowiązana była do stymulowania zachowań energooszczędnych oraz wyboru metody, która jednocześnie zapewni zachowanie prawidłowych warunków eksploatacji budynku, określonych w odrębnych przepisach. Stosując się do reguł tej ustawy, wybrała indywidualny system rozliczania kosztów ogrzewania poprzez wprowadzenie metody podzielnikowej (art. 45 a ust 9) i wybranej przez siebie metodzie podporządkowała sporny regulamin. Zastosowanie bowiem konkretnej metody obwarowane zostało warunkami wymienionymi w ust. 9 art. 45a, a mianowicie, wybrana metoda ma: uwzględnić współczynniki wyrównawcze zużycia ciepła wynikające z położenia lokalu w bryle budynku, zapewnić prawidłowe warunki eksploatacji budynku określone w odrębnych przepisach, stymulować energooszczędne zachowania użytkowników lokali oraz zapewnić ponoszenie opłat w sposób odpowiadający zużyciu ciepła na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Takie zapisy ustawowe w istocie oznaczają, że postulowana przez powoda metoda rozliczania kosztów ciepła, wykorzystująca powierzchnię lub kubaturę poszczególnych lokali, w zasadzie może być stosowana tylko wtedy, gdy nie ma możliwości, przykładowo z przyczyn w technicznych, zastosowania metod wykorzystujących wskazania ciepłomierzy lub urządzeń wskaźnikowych (podzielników kosztów ogrzewania). W świetle powyższego, zainicjowane przez pozwaną działania przez podjęcie uchwały nr (...) z dnia 28 czerwca 2007 r., którą przyjęto regulamin rozliczania gospodarki cieplnej, jawią się jako w pełni zasadne.

Regulamin ten w § 3 i 4 określił nadto, że podstawą ustalenia odpłatności za dostawę energii cieplnej dla potrzeb centralnego ogrzewania jest łączna ilość zużytej na cele centralnego ogrzewania energii cieplnej i przypadający na dany lokal mieszkalny udział w zużyciu energii cieplnej według wskazań podzielników kosztów centralnego ogrzewania, zainstalowanych na poszczególnych grzejnikach. Z kolei § 6 ust. 2 precyzuje, jakie koszty wchodzą w skład opłat za centralne ogrzewanie, stanowiąc, że koszty zakupu energii cieplnej poniesione w ciągu okresu rozliczeniowego, przypadające na dana nieruchomość, rozliczane są między wszystkich użytkowników lokali w następujący sposób: 50% kosztów zakupu lub wytworzenia energii cieplnej na potrzeby c.o. rozliczane jest proporcjonalnie do powierzchni lokalu i 50% kosztów zakupu bądź wytworzenia energii cieplnej na potrzeby c.o. rozliczne jest według wskazań podzielników kosztów ogrzewania. W myśl tego rozwiązania koszt ogrzewania lokalu dzieli się między użytkowników na część zmienną, rozliczaną według wskazań podzielników zainstalowanych w zajmowanym lokalu na poszczególnych grzejnikach i część stałą, rozliczaną według stałego parametru, jakim jest powierzchnia użytkowa zajmowanego lokalu. Rozwiązanie takie pozwala więc na ustalenie, co właściwie wchodzi w skład opłat za dostarczane ciepło i mieści się w dyspozycji art. 45a ustawy - Prawo energetyczne. Podkreślić też trzeba, że przepisy ustawy - Prawo energetyczne nie sprzeciwiają się podziałowi kosztów ogrzewania lokali, tak jak to uczyniono w § 6 regulaminu, tj. na koszty stałe i zmienne.

Wobec tego nie można podzielić stanowiska skarżącego, jakoby doszło do naruszenia art. 45a ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, stanowiącego o obciążeniu kosztami zakupu ciepła osób zajmujących lokale i art. 45a ust. 9, pozostawiającego właścicielowi lub zarządcy wybór metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale. Jak już wcześniej zaznaczono, wybór Spółdzielni mógł dotyczyć tylko jednej z trzech metod wymienionych w art. 45 ust 8 prawa energetycznego. Pozwana wybrała stosowanie urządzeń wskaźnikowych i dla potrzeb tych rozliczeń uchwaliła skarżony regulamin, uwzględniając już przy stosowaniu tej metody współczynniki korygujące. Dzięki zastosowaniu tej najbardziej powszechnej metody, w lokalu opomiarowanym lokator może regulować ilość zużywanej energii i przez to mieć wpływ na ilość zużytych jednostek, a w konsekwencji na poziom kosztów. Także przyjęte współczynniki wyrównawcze (redukcyjne) położenia lokalu, zgodnie z zapisem art. 45 ust 9 prawa energetycznego, są częścią metody rozliczania koszów c.o. i mają za zadanie korygowanie kosztów zmiennych ogrzewania.

Chcąc wykazać wniosek przeciwny, skarżący - zgodnie ze spoczywającym na nich obowiązku dowodzenia swych twierdzeń (art. 6 k.c.) - musiałby wykazać, że przyjęte przez pozwaną metody rozliczania ciepła, nie stymulują oszczędności energii cieplnej, nie pozwalają na obciążenie odbiorców jedynie kosztami zużytego ciepła lub też mają negatywny wpływ na konstrukcję techniczną budynku. Skarżący jednak nie podjął inicjatywy dowodowej w tym kierunku, ani w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, ani w postępowaniu apelacyjnym. Z tego też względu, nie mógł zostać uwzględniony także zarzut naruszenia art. 58 k.c., bowiem Sąd nie dopatrzył się sugerowanej przez skarżące niezgodności regulaminu z przepisami ustawy - Prawo energetyczne i zasadami współżycia społecznego.

Zaskarżone uchwały nie naruszają także wyrażonej w art. 3 k.c. zasady nieretroakcji. Zasada ta, wyrażająca łacińską paremię lex retro non agit, odnosi się bezpośrednio jedynie do aktów normatywnych rangi ustawowej. Przepis ten nie ma zaś zastosowania do czynności prawnych, jakimi były sporne uchwały, czy umów i to niezależnie od nazw, jakie one przybierają.

Reasumując należy podkreślić, że objęta powództwem uchwała nie jest sprzeczna ani z prawem energetycznym, ani z dobrymi obyczajami, nie godzi również w interesy Spółdzielni oraz nie ma na celu pokrzywdzenia jej członków. Sąd Apelacyjny podziela zatem stanowisko Sądu pierwszej instancji zajęte w tych kwestiach. Pomimo subiektywnego poczucia pokrzywdzenia skarżących, zobrazowanego zarówno w treści pozwu, jak i apelacji, jawi się ono raczej jako następstwo błędnego postrzegania prawa własności w kategoriach prawa, które nie podlega żadnym ograniczeniom oraz pominięcia faktu, że są właścicielami jednego z wielu lokali znajdujących się w tym samym budynku, który wyposażony jest we wspólną instalację grzewczą. Subiektywne uczucie pokrzywdzenia nie może jednak mieć wpływu na ważności kwestionowanych uchwał.

Nadmienić również należy, że zarówno w pozwie, jak i aktualnie rozpoznawanej apelacji, powód szeroko argumentował, że przeprowadzona termomodernizacja bloku, w którym znajduje się zajmowany przez niego lokal, nie została uwzględniona przy ustalaniu „współczynników redukcyjnych Rm” oraz wskazywała na fakt zamontowania w lokalach niewłaściwych - jego zdaniem - regulatorów dopływu ciepła. Pomimo to, poza przedstawieniem własnej subiektywnej opinii, w żaden sposób nie wykazał, że omawiane kwestie mają jakikolwiek wpływ na pobór i rozliczenie ciepła pomiędzy użytkowników poszczególnych lokali. Podkreślić trzeba - co wskazał również w uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd I instancji - że na tę okoliczność brak w sprawie dowodu. Niewątpliwie ocena tych kwestii wymagałaby wiadomości specjalnych, wykracza bowiem poza poziom wiedzy powszechnej. Jednakże powód zaniechał aktywności nakierowanej na wykazanie swych twierdzeń. W tej sytuacji Sąd nie dysponował materiałem dowodowym, który pozwalałby na zweryfikowanie zasadności jego stanowiska.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny, na podstawie przepisu art. 385 k.p.c., oddalił apelację powoda jako niezasadną.

Następstwem powyższego było orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego, które oparto na zasadzie przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 i § 12 ust. 1 pkt 1) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490 - t.j.).