Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2015 r.

Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Agnieszka R. Niedźwiecka
Protokolant:	protokolant sądowy Agnieszka Neuman

po rozpoznaniu w dniu 09 października 2015 r. w Białej Podlaskiej

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko I. S.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

I.  powództwo oddala ;

II.  nieuiszczoną opłatę sadową od pozwu w kwocie 2.000,00 ( dwa tysiące ) złotych od uiszczenia której powódka była zwolniona przejąć na rachunek Skarbu Państwa ;

III.  odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu ;

IV.  poniesione w sprawie wydatki w kwocie 144,40 ( sto czterdzieści cztery złote czterdzieści groszy ) złote tymczasowo wyłożone tymczasowo z sum budżetowych Skarbu Państwa przejąć na rachunek Skarbu Państwa ;

V.  zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej na rzecz adwokata R. D. prowadzącego Indywidualną Kancelarię Adwokacką w B. kwotę 2.400,00 ( dwa tysiące czterysta ) złotych powiększoną o wartość podatku Vat tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu powódce M. S.;

VI.  zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej na rzecz adwokata L. S. prowadzącej Indywidualną Kancelarię Adwokacką w B. kwotę 2.400,00 ( dwa tysiące czterysta ) złotych powiększoną o wartość podatku Vat tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu pozwanej I. S. .

Sygn. akt I C 1009/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 października 2012 roku M. S. wniosła o ustalenie nieważności umowy darowizny nr rep. A 3985/1995 zawartej z I. S. w Kancelarii Notarialnej notariusza J. T. we W. w dniu 22 czerwca 1995 roku i zobowiązanie I. S. do złożenia oświadczenia woli mocą którego przenosi ona nieodpłatnie na rzecz powódki M. S. własność sześcioizbowego budynku mieszkalnego drewnianego parterowego krytego eternitem , szopy murowanej i obory drewnianej położonych we wsi D. stanowiących odrębny od działki gruntu numer (...) przedmiot własności, dla których prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Białej Podlaskiej księga wieczysta za numerem (...).

Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych oraz wniosła o zwolnienie jej od wpisu od pozwu .

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 22 czerwca 1995r. pomiędzy stronami w Kancelarii Notarialnej notariusza J. T. we W. wraz z nieżyjącą już matką A. W. sporządziła akt notarialny nr rep. A 3985/1995 mocą którego ona z matką przekazały pozwanej nieruchomości położone we wsi D. gmina H.. Na mocy umowy darowizny M. S. przekazała pozwanej własność sześcioizbowego budynku mieszkalnego drewnianego parterowego krytego eternitem , szopy murowanej i obory drewnianej stanowiące odrębny od działki gruntu przedmiot własności, dla których prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Białej Podlaskiej księga wieczysta za numerem (...).

Wskazano ,że M. S. zobowiązała obdarowaną I. S. na mocy polecenia do ustanowienia na swoją rzecz służebności osobistej dożywotniego mieszkania w pokoju od wschodniej strony wraz z prawem korzystania z korytarza i dobudowanych przez M. S. do budynku mieszkalnego kuchni i łazienki . Podniesiono ,że pozwana na mocy w/w umowy darowizny przejęła na siebie wszelkie korzyści i ciężary związane z własnością i posiadaniem nabytej działki. Powódka wskazała ,że poza aktem notarialnym została zawarta ustna umowa na mocy której I. S. zobowiązała sie otoczyć powódkę dożywotnią opieką polegającą na udzielaniu M. S. pomocy , opieki i wsparcia zwłaszcza w wieku starczym , zapewnienia jej opieki medycznej i osobistej , wykupowaniu lekarstw za pieniądze M. S. , pomocy podczas wizyt u lekarzy i urządzenia pogrzebu a także dokonywania bieżących i kapitalnych remontów domu mieszkalnego i niezbędnych napraw części domu objętych służebnością mieszkania .

Podała powódka ,że I. S. wskazane w akcie notarialnym polecenie dotyczące służebności osobistej dożywotniego mieszkania wykonała i ustanowiła na rzecz powódki nieodpłatnie na nabytej nieruchomości dożywotnią służebność osobistą w pokoju od strony wschodniej wraz z prawem do korzystania z korytarza oraz dobudowanych przez powódkę łazienki i kuchni.

Podniesiono ,że po dokonaniu darowizny pozwana i jej piątka dzieci zamieszkały wraz z powódką w D., zaś powódka z pełnym oddaniem zajmowała się wnukami przez kilkanaście lat gdyż postanowieniem Sądu Rodzinnego w Białej Podlaskiej z dnia 11 października 1994r. została ustanowiona rodziną zastępczą dla dzieci pozwanej.

Podkreślono ,że od pewnego czasu I. S. sprzeniewierzyła się umowie darowizny z której wynika obowiązek dbania o darowaną jej nieruchomość i ustnym ustaleniom co do dożywotniej opieki nad darczyńcą . Wskazano ,że wykonaniu tych zobowiązań pozwana wręcz odmówiła i wyjechała za granicę pozostawiając niedołężna M. S. bez pomocy i opieki. Wskazała powódka ,że w ostatnim czasie bardzo podupadła na zdrowiu i wielokrotnie korzystała z leczenia szpitalnego z racji ,że cierpi na cukrzycę i leczy się w poradni gastrologicznej i ortopedycznej , nadto jest inwalidką I grupy i z uwagi na wiek ponad 80 lat wymaga wsparcia i pomocy osób drugich w codziennej egzystencji oraz spokojnych i dobrych warunków bytowych. Dodała ,że dom w którym ma ustanowioną służebność osobistą niszczeje i popada w ruinę , a wręcz grozi zawaleniem. Wskazała na remonty domu , które są niezbędne oraz na stan podwórka , które zarasta krzakami, a które to krzaki uniemożliwiają jej dojście do domu. Podała ,że w ramach swoich skromnych możliwości finansowych dba o nieruchomość jednak bez obiecanej pomocy i wsparcia pozwanej nie jest w stanie utrzymać całego domu i przeprowadzić jego remontu. Podała ,że pozwana od ponad pięciu lat nie mieszka w tym domu gdyż wyjechała do Anglii i nie interesuje się tym że dom popada w ruinę . Wskazała także ,że z racji że przekazała mieszkanie pozwanej nie może uzyskać pomocy z (...) na likwidowanie barier architektonicznych, gdyż pozwana wyjeżdżając do Anglii deklarowała rychły powrót i nie przekazała powódce żadnych pełnomocnictw aby ta mogła dokonywać niezbędnych remontów. Podniosła ,że pozwana zerwała z nią wszelki kontakt i ukrywa się przed powódką . Podała ,że podczas ostatniej rozmowy telefonicznej , która miała miejsce w grudniu 2012 r. pozwana przedstawiła powódce dwie propozycje : jedną żeby sprzedać ten dom i w zamian za to wybudować powódce drugi mały lub że zabierze powódkę do Anglii i tam ona zamieszka wraz z powódką na stancji. Podała ,że od tej pory pozwana nie kontaktuje się z powódką zaś od dzieci pozwanej powódka wie ,że I. S. zamierza sprzedać całą otrzymaną aktem darowizny nieruchomość .

M. S. wskazała ,że z uwagi na lekceważący stosunek pozwanej do powódki i rażącą niewdzięczność powódka odwołała darowiznę dokonaną na rzecz pozwanej. Podała ,że z uwagi na to ,że pozwana jest rażąco niewdzięczna i postępuje nagannie wobec powódki i nie chce dobrowolnie przenieść na powódkę przedmiotu darowizny koniecznym było wniesienie powództwa .

Uzasadniając wniosek o zwolnienie od opłaty sądowej od pozwu wskazała ,że jest schorowaną 81-letnią kobietą i utrzymuje sie z niewielkiej emerytury w kwocie 1100 ,00 zł. i dlatego zasadny jest jej wniosek o zwolnienie od opłaty od pozwu i ustanowienie dla niej pełnomocnika z urzędu.

Postanowieniem z dnia 15 marca 2013 roku wydanym w sprawie I C 1009/12 zwolniono powódkę z opłaty sądowej od pozwu w całości oraz ustanowiono dla niej pełnomocnika z urzędu ( k. 21 ) .

W dniu 26 marca 2013r. na adres wskazany w pozwie - adres do doręczeń doręczono pozwanej odpis postanowienia z dnia 15 marca 2013 roku wydanym w sprawie I C 1009/12 w przedmiocie zwolnienia powódki od opłaty sądowej od pozwu i ustanowienia jej pełnomocnika z urzędu ( k. 27 ) , a w dniu 02 czerwca 2013 r. na adres wskazany przez powódkę jako adres do doręczeń doręczono pozwanej odpis pozwu ( k. 141) .

Pismem z dnia 10czerwca 2013r. , a które wpłynęło do Sądu w dniu 13 czerwca 2013r. pozwana I. S. wniosła o ustanowienie jej pełnomocnika z urzędu . Wskazała na swoją sytuację materialną i zdrowotną ( k. 39-131) .

Postanowieniem z dnia 17 czerwca 2013 roku wydanym w sprawie I C 1009/12 ustanowiono dla pozwanej I. S. pełnomocnika z urzędu ( k. 133 ) .

Pełnomocnik powódki zobowiązany na rozprawie w dniu 14 sierpnia 2013r. do sprecyzowania żądania pozwu pismem procesowym z dnia 12 września 2013r. ( k. 155-162 ) sprecyzował powództwo i wniósł o stwierdzenie ,że powódka skutecznie odwołała darowiznę z dnia 22 czerwca 1995r. i zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli o treści : " I. S. przenosi nieodpłatnie na rzecz M. S. własność nieruchomości w postaci budynku mieszkalnego drewnianego parterowego krytego eternitem mieszkalnego (...)- izbowego oraz własności szopy murowanej i obory drewnianej szczegółowo opisanych w akcie notarialnym nr rep A 3985/1995 w terminie jednego miesiąca od uprawomocnienia się wyroku a w razie niewykonania tego zobowiązania przez I. S. w wyżej wymienionym terminie o stwierdzenie ,że powyższe orzeczenie zastępuje oświadczenie woli I. S. "

W uzasadnieniu powyższego stanowiska pełnomocnik powódki podtrzymał argumentację zawartą w uzasadnieniu pozwu i dodał ,że powódka wielokrotnie podejmowała próby kontaktu z pozwaną i jej dziećmi celem zmobilizowania pozwanej do wyremontowania domu będącego przedmiotem darowizny a mającego na celu bezpieczne zamieszkanie w nim . Podniesiono ,że pozwana nie podjęła żadnych kroków celem umożliwienia powódce dalszego bezpiecznego wykonywania służebności , wskazał jednocześnie ,że pozwana de facto pozbawiła powódkę dachu nad głową. Wskazano, że w związku z tym, że pozwana pozbawiła powódkę dachu nad głową toczyły się rozmowy między stronami i dziećmi pozwanej ,że powódka odwoła darowiznę i oświadczenie w tym przedmiocie zostanie wysłane na adres córki pozwanej D. K. , która miała przekazać to oświadczenie pozwanej. Wskazano ,że pozwana za pośrednictwem córki odmówiła przyjęcia wysłanego do niej listem poleconym za potwierdzeniem odbioru pisma z dnia 05 września 2012r. odwołującego darowiznę . Wskazano ,że zarówno pozwana jak i jej córka D. znały treść oświadczenia zawartego w w/w piśmie , bo powódka na potwierdzeniu odbioru listu poleconego w uwagach dokładnie opisała treść pisma jakie znajdowało się w kopercie. Podkreślono ,że D. K. podpisując odmowę przyjęcia w/w listu poleconego potwierdziła ,że oświadczenie powódki skutecznie do niej dotarło . Wskazano przy tym na orzeczenie Sądu Najwyższego w sprawie I CKU 44/96. i I PKN 36/96 i dlatego jego zdaniem powódka skutecznie odwołała darowiznę. Wskazano ,że pozwana dopuściła się względem powódki rażącej niewdzięczności, co przejawiało się okolicznościami wskazanymi w pozwie oraz przede wszystkim pozbawieniem powódki dachu nad głową i doprowadzeniem powódki do stanu bezdomności .

Do powyższego pisma dołączono pismo powódki kierowane do pozwanej na adres córki pozwanej w L. z dnia 05 września 2012r. ( k. 159-162).

Pełnomocnik pozwanej w odpowiedzi na tak sprecyzowane powództwo pismem z dnia 25 września 2013r. ( k. 163-168) nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie . Pełnomocnik pozwanej nie zanegowała , że tej treści oświadczenie dotarło do pozwanej a jedynie wskazała ,że zgodnie z dyspozycją art. 899§3 k.c. darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. W związku z tym podkreślił, że skoro powódka upatruje rażącej niewdzięczności pozwanej w jej wyjeździe do Anglii w 2006 roku to roczny termin określony w powołanym przepisie upłynął.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska wskazał, że powódka nie ma legitymacji by skutecznie dokonać odwołania darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego w dniu 22 czerwca 1995r. wspólnie z nieżyjącą matką A. W. na mocy której darowała pozwanej I. S. własność nieruchomości położonej we wsi D. oznaczonej jako działki gruntu (...) i (...) objęte Księgą Wieczystą numer (...). Wskazano, że powódka darowała pozwanej własność budynków stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności , dla których obecnie prowadzona jest księga wieczysta nr (...), a które to budynki były posadowione na w/w działkach gruntu. Podkreślono ,że na mocy postanowień w/w aktu notarialnego dokonano scalenia nieruchomości gruntowej oraz posadowionych na niej budynków, które ujęto w KW (...) i dlatego nie jest możliwe wydanie wyroku mocą którego sąd nakazałby pozwanej zwrot budynków , które zostały scalone z nieruchomością na której się znajdują , a którą to nieruchomość darowała pozwanej A. W., gdyż w wyniku tych rozporządzeń przedmiot darowizny w postaci budynków stanowiących samoistny byt prawny przestał istnieć. Wskazano nadto na brak umowy na mocy której pozwana zobowiązała się do sprawowania opieki nad powódką i dokonywania kapitalnych remontów darowanego jej domu. Podniesiono ,że ani z pozwu ani z pisma pełnomocnika powódki nie wynika data w jakiej ta umowa miała być zawarta. Podkreślono nadto ,że już z treści aktu notarialnego wynika ,że budynki w dacie darowizny znajdowały sie w złym stanie technicznym, zaś pozwana nie dysponowała środkami pieniężnymi by dokonywać remontów gdyż utrzymywała się z zasiłku a także a także wskazano ,że pozwana nie mogła otoczyć powódki opieką , gdyż sama wymagała takiej opieki z racji, że od piątego roku życia cierpi na zwyrodnienie stawów biodrowych i poruszała się o kulach , a w momentach pogorszenia stanu zdrowia poruszała się na wózku inwalidzkim . Podkreślono ,że jej wyjazd w 2006r. do Anglii podyktowany był brakiem możliwości samodzielnej egzystencji. Wskazano ,że rażąca niewdzięczność na którą wskazywała powódka nie miała miejsca . Podniesiono ,że powódka doskonale wiedziała ,że wyjazd I. S. do Anglii miał służyć podjęciu przez pozwaną leczenia . Dodano ,że pozwana chciała zapewnić powódce dach nad głową bądź przez wybudowanie nowego domu lub przez zabranie powódki do Anglii ( czemu dano wyraz w uzasadnieniu pozwu ) jednak powódka temu odmówiła.

Podniesiono, że powódka rażącej niewdzięczności pozwanej upatruje zarówno w wyjeździe pozwanej za granicę jak i w odmowie sprawowania opieki nad nią oraz na niewykonywaniu remontów domu jej darowanego. Wskazano ,że pozwana sama wymagała opieki i dlatego nie mogła otoczyć opieką powódki i nie mogła dokonywać remontów domu gdyż nie posiadała odpowiednich środków finansowych. Wskazał pełnomocnik pozwanej nadto na termin w jakim zgodnie z dyspozycją art. 899§3 kc darowizna może być odwołana i w związku z tym podkreślił, że skoro powódka upatruje rażącej niewdzięczności pozwanej w jej wyjeździe do Anglii w 2006 roku to roczny termin określony w powołanym przepisie upłynął.

W toku postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. S. jest teściową I. S. . I. S. od urodzenia miała problemy ze zdrowiem z powodu zaników nerwów w biodrze . Z racji stanu zdrowia przechodziła ona liczne rehabilitacje , jednak w ich wyniku jej stan zdrowia się nie polepszał i zrezygnowała ona z rehabilitacji. Mąż pozwanej a syn powódki zmarł , pozwana została sama z dziećmi . Pomocy w opiece nad dziećmi I. S. udzielała powódka , która to mocą postanowienia Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej z dnia 11 października 1994r. została ustanowiona rodziną zastępczą dla dzieci pozwanej.

W dniu 22 czerwca 1995 roku na mocy aktu notarialnego repertorium nr A (...) A. W. - matka powódki darowała I. S. działki gruntu o numerach ewidencyjnych (...) o łącznej powierzchni 70 arów dla której prowadzona była przez Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej księga wieczysta numer (...) .

Tym samym aktem notarialnym M. S. darowała I. S. budynek mieszkalny drewniany parterowy sześcioizbowy kryty eternitem , szopę murowaną i oborę drewnianą znajdujące w złym stanie technicznym , a które to zabudowania stanowiły odrębny od gruntu przedmiot własności a które otrzymała powódka w oparciu o umowę darowizny z dnia 11 grudnia 1975r i dla których w Sądzie Rejonowym w Białej Podlaskiej prowadzona była księga wieczysta numer (...) .

M. S. na mocy w/w umowy darowizny zobowiązała I. S. na mocy art. 893 k.c. do ustanowienia na jej rzecz i rzecz A. W. służebności osobistej w pokoju od strony wschodniej wraz z prawem do korzystania z korytarza oraz dobudowanych do budynku mieszkalnego kuchni i łazienki ( polecenie ) - § 3 w/w aktu.

I. S. wykonując to polecenie ustanowiła nieodpłatnie na nabytej nieruchomości na rzecz A. W. i M. S. służebność osobistą dożywotniego mieszkania w pokoju od strony wschodniej wraz z prawem do korzystania z korytarza i i dobudowanych do budynku mieszkalnego kuchni i łazienki. Zgodnie z § 6 w/w aktu wydanie nieruchomości nastąpiło z dniem 22 czerwca 1995r. i z tym dniem na I. S. przeszły wszelkie korzyści i ciężary związane z własnością i posiadaniem nabytej nieruchomości . Na podstawie § 9 aktu stawający do w/w aktu wnieśli by w dziale I księgi wieczystej nr (...) ujawniono zabudowania znajdujące sie na objętych tą księgą działkach gruntu , a w dziale II by wpisać jako właściciela pozwaną, zaś w dziale III wpisać służebność osobistą zgodnie z §4 aktu. W księdze wieczystej o obecnym numerze (...) dokonano wpisu " grunt orny, grunt zabudowany " zaś w dziale III wpisano służebność osobistą na rzecz A. W. i M. S. polegającą na prawie mieszkania w pokoju od strony wschodniej oraz korzystania z korytarza , kuchni i łazienki.

W dacie dokonania darowizny budynku mieszkalnego i obory oraz szopy stan zdrowia pozwanej I. S. nie był dobry , poruszała się ona także przy pomocy kul . Po dokonanej darowiźnie stan zdrowia pozwanej I. S. się nie poprawił . Konieczna była operacja biodra , ponadto miała ona problemy z wątrobą .

M. S. i I. S. zarówno przed dokonaniem darowizny jak i po żyły zgodnie, nie dochodziło między nimi do kłótni, do wyzwisk , pozwana nie obrażała powódki. M. S. z racji ogromnego przywiązania do pozwanej wyręczała ją niemal we wszystkich obowiązkach domowych , by pozwanej było lżej , pomogła jej wyjść z nałogu alkoholowego , zajmowała się jej dziećmi gdyż po śmierci syna powódki została ustanowiona rodziną zastępczą dla dzieci I. S. . Powódka była bardzo przywiązana do I. S. .

I. S. w 2006 r. wyjechała do Anglii, wówczas powódka sądziła ,że ona jedzie się tam leczyć . W chwili wyjazdu I. S. do Anglii M. S. nie potrzebowała jej pomocy, była sprawna fizycznie . Przed wyjazdem pozwanej za granicę zarówno pozwana jak i powódka nie korzystały z pomocy społecznej .

W 2008 roku pozwana przyjechała do Polski na pogrzeb swojego ojca i wówczas uległa wypadkowi samochodowemu w którym doznała złamania ręki.

Po wyjeździe pozwanej do Anglii z biegiem czasu stan zdrowia powódki ulegał pogorszeniu , zaczęła ona odczuwać problemy z poruszaniem , obecnie porusza się ona przy pomocy kul łokciowych . Powódka zwróciła się do (...) z prośbą o pomoc w remoncie łazienki , w której jest bardzo ciasno i nie ma prysznica, zaś powódka z racji wieku i problemów z poruszaniem ma problemy z myciem. Odmówiono jej pomocy z uwagi na fakt ,że nie jest właścicielem domu w którym miałyby być zniesione bariery architektoniczne .Po wyjeździe pozwanej do Anglii stan zdrowia powódki ulegał pogorszeniu w związku z czym przebywała ona także w szpitalu. Zimą 2010r. powódka przebywała w szpitalu i wówczas mimo zabezpieczenia hydrauliki w jej domu doszło do pęknięcia rurki przy sedesie i do zalania mieszkania .

W grudniu 2012r. - w święta Bożego Narodzenia powódka skontaktowała się telefonicznie ze swoimi wnukami mieszkającymi w Anglii i wówczas rozmawiała też telefonicznie z powódką. Poinformowała wówczas powódkę , ,że jej stan zdrowia ulega pogorszeniu i że wszystko niszczeje. Pozwana I. S. zaproponowała wówczas powódce , że najlepiej byłoby sprzedać stary dom a powódce wybudować mały domek , zaproponowała jej także ewentualny wyjazd do Anglii by tam mogły razem zamieszkać. Powódka na powyższe nie zgodziła się.

W 2012r. powódka wraz z córką A. B. udała się do prawnika celem ustalenia jakie może podjąć kroki celem odwołania darowizny pozwanej. Wówczas w rozmowie prawnik poinformował ją ,że na to jest już za późno. W dniu 10 września 2012r. powódka w Urzędzie pocztowym w L. nadała do swojej wnuczki D. K. pismo sporządzone z datą 05 września 2012r. a kierowane do I. S. . W piśmie tym wskazała ,że z dniem 05 września 2012r. odwołuje darowiznę dokonaną na jej rzecz aktem notarialnym w dniu 22 czerwca 1995 roku nr repertorium A 3985/1995 z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanej I. S. wobec M. S. oraz zaniedbania wszelkich obowiązków wynikających z w/w umowy darowizny wobec nieruchomości ,które na mocy tej darowizny I. S. otrzymała .Wskazane pismo wysłane na adres D. K.- wnuczki powódki a córki pozwanej. Powódka na potwierdzeniu odbioru listu poleconego w uwagach opisała treść pisma jakie znajdowało sie w kopercie . Pismo to nie zostało doręczone bowiem córka pozwanej D. K. odmówiła przyjęcia listu.

Obecnie dom w którym mieszka powódka , a który został przez nią darowany pozwanej znajduje się w złym stanie technicznym , wymaga remontu , gdyż w wielu jego miejscach przecieka dach a to powoduje zalewanie ścian i podłóg. Powódka M. S. nie ma żalu do pozwanej ,że ta wyjechała za granicę , podniosła ,że jej wybaczyła , nadto wskazała ,że gdyby pozwana wróciła do Polski to by jej pomagała wszystkimi siłami.

Obecnie powódka ma 83 lata , jest emerytką , cierpi na wiele schorzeń - w tym diabetologiczne , reumatyczne , ma problemy z poruszaniem się. Powódka posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności utrzymuje się z emerytury w kwocie około 1.200,00 zł. wraz z zasiłkiem pielęgnacyjnym. Pozwana do zamknięcia rozprawy nie stawiła się do sądu ,jej stanowisko reprezentował pełnomocnik ustanowiony w sprawie z urzędu .

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o następujące dowody: akt notarialny z dnia 22.06. (...) Rep. A 3985/1995 - k. 10-13 , odpis zwykły Księgi wieczystej nr (...) - k. 14-18, orzeczenie o niepełnosprawności powódki - k. 7, zeznania powódki M. S. - . 355v -359 w zw. z k. 169v -171, zeznania świadka A. B. - k. 175v -176v , zeznania świadka S. S. - k. 176v -177v ,zeznania świadka A. H. k.183v -185, zeznania świadka M. K. - k. 211v -213, zeznania świadka J. P. 213v -214,zeznania świadka P. D. - k. 285v -286v , zeznania świadka B. Ł. - k. 287- 287v , zeznania świadka W. K. - k 288 -289 ,zeznania świadka M. H. - k. 341-342,zeznania świadka A. K. - k. 342-343 ,zeznania świadka M. B. - k. 343-343v .

W ocenie Sądu zasługują na obdarzenie przymiotem wiarygodności dowody z dokumentów, które zostały sporządzone przez właściwe organy w zakresie ich właściwości . Dowody te nie były kwestionowane przez strony postępowania.

Zeznania powódki M. S. Sąd obdarzył walorem wiarygodności w części w której są one zgodne z ustalonym stanem faktycznym. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom w tej części , w której powódka wskazuje ,że pozwana nie poruszała sie o kulach bowiem przeczą temu obdarzone w tym zakresie zeznania A. H. i B. Ł. , które wskazały ,że pozwana poruszała się . Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki w części , w której wskazała ,że pomiędzy nią a pozwaną oprócz aktu notarialnego została zawarta ustna umowa z której miał wynikać obowiązek opieki pozwanej nad powódką .Wskazane przez nią obowiązek opieki nie wynika z zawartej umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego ,zaś powódka w logiczny sposób nie potrafiła wytłumaczyć dlaczego tej treści zapisy nie znalazły się w akcie notarialnym . Nie zasługują na wiarę także jej zeznania w części w której wskazała ,że w trakcie zawarcia umowy darowizny darowane pozwanej budynki były w dobrym stanie i nadawały się do zamieszkania czemu przeczy , bowiem tej okoliczności wprost przeczy opis nieruchomości zawarty w akcie notarialnym z dnia 22 czerwca 1995 roku Numer repertorium A 3985/1995 (k.10-11 ). Nie można tracić z pola widzenia okoliczności ,że powódka jest bardzo zżyta z pozwaną . Uwadze Sądu nie może ujść okoliczność , że powódka zeznając na rozprawie w dniu 09 października 2015r. wskazała ,że wybaczyła pozwanej ,że nie ma żalu do pozwanej ,że ta wyjechała za granicę i dodała ,że tam pozwanej jest dobrze , nadto podniosła ,że gdyby pozwana wróciła do Polski to by jej pomagała wszystkimi siłami.

W ocenie sądu zeznania świadka A. H. zasługują na obdarzenie ich walorem wiarygodności w części w której wskazuje ,że wie ,że powódka darowała pozwanej mieszkanie i że pozwana mieszka za granicą ,że pozwana po wyjeździe za granicę nie zajmowała się powódką ani domem , nie była tu . W tym zakresie zeznania te korespondują z obdarzonymi walorem wiarygodności zeznaniami powódki . Świadek wskazała , że raczej pozwana nie informowała powódki o tym ,że nie wróci do Polski , podała że powódka jej na ten temat nic nie mówiła. Świadek wskazała że nie wie kiedy powódka odwołała darowiznę , ale mówiła jej powódka ,że jak odwoła darowiznę to nieruchomość przekaże swojej córce A. B. . Świadek wskazała ,że nie jest jej wiadome aby była jakaś umowa na podstawie której pozwana miała się opiekować powódką.

W ocenie sądu zeznania świadka E. K. zasługują na obdarzenie ich walorem wiarygodności w części w której wskazuje ,iż powódka i pozwana były bardzo ze sobą związane, że powódka zajmowała sie dziećmi pozwanej, że przyjaźniła sie z córką pozwanej ,że obecnie powódce pomagają jej dzieci , co do obecnego stanu domu , bowiem znajduje to potwierdzenie w złożonej przez powódkę dokumentacji fotograficznej , co do faktu wyjazdu I. S. z Polski i co do faktu ,że pozwana oświadczyła powódce ,że nie wróci do kraju . Nie zasługują na wiarę zaś jej zeznania w których wskazuje , że była zawarta umowa opieki pomiędzy powódką a pozwaną , wskazać przede wszystkim należy, że świadek nie jest konsekwentna w tym zakresie , raz wskazuje ,że ona zrozumiała ,że to będzie za opieką mówiąc, że dzieci pozwanej mówiły jej ,że babcia odpisze dom ( co miało przecież miejsce w 1995r.) a następnie wskazuje ,że o tej opiece była mowa przed darowizną a może i po , a następnie wskazała , że o tej opiece była mowa jak urodziła syna kiedy to miała 22-23 lata. Skoro świadek w dacie składania zeznań miała 33lata ( 2014r. ) to odejmując 10 lat to mowa o tej opiece pozwanej nad powódką musiała by mieć miejsce dopiero po dokonaniu darowizny czyli około 2005r. .

Zeznania świadka A. B. -( k. 175v -176v ), zeznania świadka S. S. -( k. 176v -177v) i zeznania świadka M. K. - (k. 211v -213) zasługują na uwzględnienie jedynie w części w której świadkowie ci - dzieci powódki wskazują na fakt dokonania darowizny z przez powódkę na rzecz I. S., na okoliczność ,że stosunki pomiędzy powódką a pozwaną do czasu wyjazdu za granicę I. S. były poprawne ,że pozwana miała kłopoty z biodrami . Nie można tracić z pola widzenia okoliczności, że zeznania tych świadków cechuje emocjonalność. Wskazać także należy, że A. B. jest córką powódki i jest bezpośrednio zainteresowana w korzystnym rozstrzygnięciu sprawy na korzyść powódki .Wskazać tu należy na zachowanie tego świadka - jako widowni na ostatniej rozprawie - kiedy to krzyczała do powódki , " proszę powiedz prawdę " kiedy ta oświadczyła ,że wybaczyła pozwanej i oświadczyła ," że tam jest im dobrze, że wybaczyła powódce, że jakby chciała pozwana wrócić to by jej pomogła wszystkimi siłami". Nie są wiarygodne zeznania tych świadków w których wskazują, że pozwana nie poruszała się o kulach przeczą temu zeznania A. H. , która przecież mieszka w jednej miejscowości, w której mieszka powódka i w której mieszkała pozwana a także zeznania B. Ł. . Wskazać należy ,że dzieci powódki do czasu wyjazdu pozwanej rzadko przyjeżdżały do powódki, także i obecnie syn powódki rzadko bywa w jej miejscu zamieszkania , jedynie córki a właściwie teraz A. B. przyjeżdżają do M. S. . Nie są także wiarygodne zeznania A. B. , w których wskazuje ,że pozwana zdewastowała łazienkę ,przeczą temu zeznania powódki złożone na ostatniej rozprawie kiedy to wskazała, że w czasie jej nieobecności w domu pękła rura przy sedesie w łazience i wówczas doszło do zalania.

Zeznania J. P. Sąd ocenił jako wiarygodne. Nie wnoszą one wiele do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy gdyż świadek nie ma wiedzy ani na temat darowizny ani na temat opieki jaką miała ewentualnie sprawować pozwana wobec powódki. Świadek wskazała na problemy zdrowotne pozwanej , wskazała ,że miała problemy z poruszaniem, że kuśtykała ,że była leżąca i przechodziła rehabilitację. Wskazała ,że pozwana do czasu wyjazdu była jej koleżanką i ze stosunki stron do czasu jak pozwana wyjechała były poprawne .W tym zakresie jej zeznania znajdują potwierdzenie w obdarzonych wiarą dowodach w tym w zeznaniach powódki , która wskazała ,że pozwana nigdy nie wyzywała jej , że się nie kłóciły .

Zeznania świadka P. D.- brata pozwanej w ocenie Sądu należy uznać za wiarygodne. Świadek wskazał na remonty jakie czyniła powódka w domu - remont łazienki, położenie paneli , dobudowa ganku .Opisał relacje powódki i pozwanej przed wyjazdem pozwanej do Anglii jako poprawne ,wyjaśnił , że strony sobie pomagały .Wskazał na stan zdrowia swojej siostry jej niepełnosprawność oraz że sam nieraz woził ją do lekarza gdyż wymagała pomocy .Podał ,że nie słyszał ,żeby pozwana zobowiązywała się do opieki nad powódką .Wskazał także że pozwana przed swoim wyjazdem do Anglii do dzieci prosiła go aby doglądał tego domu ,w którym mieszkała w D.. Wskazał że powodem wyjazdu jego siostry do Anglii była konieczność jej leczenia -operacji biodra, którą tam przeszła . Podnieść należy ,że w zakresie w którym świadek wskazuje na stan zdrowia pozwanej i na jej relacje z powódką przed wyjazdem I. S. do Anglii zeznania te korespondują z zeznaniami A. H. a także w obdarzonej wiarą zeznaniami powódki czy też choćby dzieci powódki w tym A. B..

Zeznania świadka B. Ł. niewiele wniosły do rozstrzygnięcia sprawy. Świadek potwierdziła dobre relacje między stronami zanim pozwana wyjechała za granicę , wskazała na okoliczność ,że pozwana poruszała się o kulach że coraz trudniej było jej chodzić i że rehabilitacja nie przynosiła pożądanych efektów i że koniecznym było wykonanie operacji. Wskazała ,że pozwana robiła remonty w części w której mieszkała a powódka w części w której mieszkała .

Zeznania świadka W. K. - zięcia pozwanej w ocenie Sądu zasługują na obdarzenie ich walorem wiarygodności w części która jest zgodna z ustalonym stanem faktycznym . Wskazał na remonty jakie czyniła powódka w domu - remont łazienki, położenie paneli , podał, że nie widział pozwanej na wózku inwalidzkim , potwierdził zaś ,że chodziła ona o kulach .Wyjaśnił, że nie utrzymuje kontaktów z pozwaną i nie wie czy do jego żony przyszło pismo od powódki odwołujące darowiznę .Podał ,że przed wyjazdem do Anglii teściowa upadła w kotłowni i nie mogła się podnieść ,zaś potem jej dzieci namówiły ją na wyjazd do Anglii . W części w której świadek wskazuje na dokonane remonty przez pozwaną jego zeznania korespondują z zeznaniami B. Ł. zaś w części w której wskazuje na stan zdrowia pozwanej jego zeznania korespondują z obdarzonymi walorem wiarygodności zeznaniami powódki i świadków w tym A. B. .

Zeznania świadków M. H.,A. K. ,oraz M. B. w ocenie Sądu zasługują na uwzględnienie . Świadkowie ci są mieszkańcami miejscowości D. , w której mieszka powódka i od czasu świadczą jej różnego rodzaju pomoc ,wykonując prace porządkowe .Niewiele jednak wnoszą do wyjaśnienia sprawy gdyż świadkowie nie znają szczegółów zawartej pomiędzy stronami procesu umowy darowizny.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i w ocenie Sądu nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 888 § 1 k.c. przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Odwołanie darowizny już wykonanej, może nastąpić na podstawie przepisu art. 898 § 1 k.c. Ustawową przesłanką odwołania darowizny jest rażąca niewdzięczność, jakiej dopuścił się obdarowany względem darczyńcy. Odwołanie darowizny następuje przez złożenie obdarowanemu oświadczenia na piśmie, o czym stanowi art. 900 k.c.

Nie można tracić z pola widzenia okoliczności , że darowizna wytwarza stosunek etyczny między darczyńcą a obdarowanym, wyróżniający się etycznym obowiązkiem wdzięczności. Pogwałcenie tego obowiązku przez dopuszczenie się ciężkich uchybień opatrzone jest sankcją prawną przewidzianą w art. 898 § 1 k.c., w postaci prawa do odwołania darowizny. Warunkiem tego prawa jest to, aby obdarowany dopuścił się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności. Taką kwalifikowaną postać niewdzięczności ma dopiero takie zachowanie się obdarowanego, które w świetle istniejących reguł moralnych i prawnych świadczy o tym, że darczyńca odczuwa je wysoce ujemnie. O tym, czy postępowanie obdarowanego przedstawia się jako rażąca niewdzięczność rozstrzyga sąd (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2000 r., III CKN 810/00, Lex nr 51880).

Zgodnie z art. 898 § 1 i 2 k.c., darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.

Uregulowanie to oznacza, że konsekwencją przyjęcia wyłącznie obligacyjnego skutku odwołania darowizny jest to, że dla osiągnięcia skutku rzeczowego konieczne jest przeniesienie własności darowanej nieruchomości z powrotem na

darczyńcę. Powinno to nastąpić w drodze umowy. Jeżeli jednak do umowy nie dojdzie, pozostaje darczyńcy wyłącznie droga sądowa z powództwa o zobowiązanie obdarowanego do przeniesienia własności tej nieruchomości. Prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek obdarowanego do złożenia w określonym terminie, oświadczenia woli o przeniesieniu własności przedmiotu darowizny na darczyńcę, zastępuje to oświadczenie (art. 64 k.c. w zw. z art. 1047 k.p.c.).

W nauce prawa i orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że przez pojęcie rażącej niewdzięczności należy rozumieć tylko takie czynności obdarowanego (działania lub zaniechania), które są skierowane przeciwko darczyńcy z zamiarem nieprzyjaznym. Chodzi tu przede wszystkim o popełnienie przestępstwa przeciwko darczyńcy (zarówno przeciwko życiu, zdrowiu i czci, jak i przeciwko mieniu) oraz o naruszenie przez obdarowanego obowiązków wynikających ze stosunków osobistych łączących go z darczyńcą (np. odmowa udzielenia pomocy w czasie choroby, mimo oczywistej możliwości). O rażącej niewdzięczności z reguły nie może być mowy, gdy obdarowany dopuszcza się wobec darczyńcy działań godzących w jego dobra, ale czyni to nieumyślnie, a nawet umyślnie, lecz działania te nie wykraczają poza ramy zwykłych konfliktów życiowych (rodzinnych) w określonym środowisku. O istnieniu lub nieistnieniu podstaw do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności decydują w każdym wypadku konkretne okoliczności, rozważane na tle zwyczajów panujących w określonym środowisku społecznym.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę nie traci z pola widzenia okoliczności ,że umowa darowizny rodzi po stronie obdarowanego moralny obowiązek wdzięczności, który nabiera szczególnej wymowy, gdy do zawarcia umowy dochodzi między osobami najbliższymi, których powinność świadczenia pomocy i opieki wynika już z łączących strony umowy stosunków rodzinnych (zob:wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r., I CK 112/05, Lex nr 186998). Należy jednak zwrócić uwagę, że umowa darowizny nie zobowiązuje obdarowanego do pracy i świadczeń opiekuńczych w rozmiarze uzasadnionym potrzebami darczyńcy (zob.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2000 r., II CKN 810/98, Lex nr 50880). Wskazać także w tym miejscu należy, na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02 grudnia 2006r. w sprawie II CK 265/05 ( Lex nr 707399) w którym wskazano ,że zawiedzione oczekiwania darczyńcy co do należytego zajmowania się przez obdarowanego przedmiotem darowizny nie mogą uzasadniać odwołania darowizny na podstawie art. 898 § 1 k.c., bowiem za będące wyrazem rażącej niewdzięczności w rozumieniu przepisu art. 898§1 k.c. uznaje się takie zachowania obdarowanego , które bezpośrednio dotyczą darczyńcy i które są podjęte przeciwko darczyńcy w zamiarze nieprzyjaznym. W uzasadnieniu w/w wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że obdarowany po nabyciu własności podarowanej mu rzeczy może nią swobodnie dysponować ( art. 140 kc) bez obawy ,że jego zachowanie się w stosunku do rzeczy zostanie zakwalifikowane jako akt rażącej niewdzięczności w myśl art. 898§1 k.c.. Dlatego też w ocenie Sądu podnoszone przez powódkę okoliczności ,że nie dba o nieruchomość nie mogą stanowić o przejawie rażącej niewdzięczności I. S., tym bardziej ,że już w dacie darowizny jak wynika z aktu notarialnego dom nie był w dobrym stanie technicznym .

Analizując sformułowane przez powódkę przyczyny odwołania darowizny w ramach ustalonego prawidłowo stanu faktycznego sprawy, należało uwzględnić wykładnię pojęcia "rażącej niewdzięczności" wynikającą z dorobku judykatury. Jeszcze raz podkreślić należy, że w świetle utrwalonych w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądów dotyczących wykładni normy art. 898 § 1 k.c. nie każdy spór i nie każdy objaw zachowania sprzecznego z wolą darczyńcy uzasadnia twierdzenie o dopuszczeniu się przez obdarowanego rażącej niewdzięczności. Wskazuje się, że odwołanie darowizny na tej podstawie uzasadnia takie zachowanie obdarowanego, które cechuje się znacznym nasileniem złej woli kierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej. Wśród przykładów czynów świadczących o rażącej niewdzięczności obdarowanego wymienia się odmówienie pomocy w chorobie, odmowę pomocy osobom starszym, rozpowszechnianie uwłaczających informacji o darczyńcy, pobicia czy ciężkie znieważenia (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. IV CSK 113/11 i tam cytowane wcześniejsze wypowiedzi orzecznicze). Nie uzasadniają odwołania darowizny (nie noszą znamion rażącej niewdzięczności) czyny nieumyślne obdarowanego, drobne czyny umyślne, ale niewykraczające, w określonych środowiskach poza zwykłe konflikty życiowe, rodzinne, jak też zdarzenia wywołane zachowaniem się, czy działaniem darczyńcy (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2010 r. II CSK 68/10 i tam cytowane orzecznictwo).

Zauważyć należy, że powódka nie udowodniała żadnej z przyczyn odwołania darowizny wskazanej w jej oświadczeniu z dnia 05 września 2012 roku skierowanym do pozwanej (k. 159-160). W aktach sprawy brak jest bowiem jakichkolwiek dowodów wskazujących, że pozwana dopuściła się względem powódki rażącej niewdzięczności oraz, żeby pozwana była wobec powódki zobowiązana do osobistej opieki oraz dokonywania remontów domu . Wbrew twierdzeniom powódki nie wykazała ona ,że między stronami doszło do zawarcia umowy na mocy której pozwana zobowiązała się do osobistej opieki nad powódką, ta okoliczność nie wynika z aktu notarialnego. Gdyby rzeczywiście taka umowa została zawarta, to znalazłaby ona swoje odzwierciedlenie w akcie notarialnym , w którym parzcież znajduje się zapis dotyczący polecenia ustanowienia służebności mieszkania ,a które to polecenie co przyznała sama powódka -I. S. wykonała. Ponadto powódka sama wskazała ,że pozwana w trakcie rozmowy telefonicznej zaproponowała ,że zabierze M. S. do Anglii tam gdzie mieszka ,zaś powódka po naradzie ze swoimi córkami nie zgodziła się na tą propozycję .Jednocześnie powódka w trakcie przesłuchania w charakterze strony wyjaśniła ,że chciałaby teraz wszystko naprawić i żeby to było choćby po złotówce i chciałaby to oddać dzieciom i wnukom .,twierdząc ,że się pomyliła ,że oddała to synowej . Wskazana ocena zeznań powódki jednoznacznie wyjaśnia- zdaniem Sądu - iż powodem wytoczenia tej sprawy jest chęć zmiany obdarowanego ,zaś powódka będąc osobą w podeszłym wieku - ma przecież obecnie 83 lata i schorowaną jest zależna od swojej rodziny . Argument presji rodziny na powódkę i wytoczenie sprawy zdaniem Sądu ilustruje zachowanie córki powódki -A. B. na rozprawie sądowej w dniu 09 października 2015 roku ,kiedy to córka powódki przebywająca na sali sądowej w charakterze publiczności krzyczała do powódki ,była upominana i ostatecznie usunięta z sali sądowej .

Nie może być w ocenie Sądu uznany za przejaw rażącej niewdzięczności wyjazd pozwanej w 2006 roku do Anglii do swoich dzieci, zważywszy na okoliczność ,że pozwana pojechała tam w celu podjęcia leczenia . Jak wskazują wyniki postępowania dowodowego powódka była bardzo zżyta z osobą pozwanej i oczekiwała od niej ,że ta będzie mieszkać z nią do końca życia. To, że pozwana zdecydowała się pozostać w Anglii było dla powódki przykrą informacją, ale nie może być oceniane przez Sąd jako rażąca niewdzięczność .

Ubocznie wskazać należy, iż zgodnie z dyspozycją art. 899§3 k.c. darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego . W związku z tym, że skoro powódka upatruje rażącej niewdzięczności pozwanej w jej wyjeździe do Anglii , który to miał miejsce w 2006 roku to roczny termin określony w powołanym przepisie upłynął. Wskazać jeszcze raz należy, że pozwana wyjechała za granicę między innymi w poszukiwaniu leczenia , czego powódka przecież nie neguje skoro powódka sama wskazywała ,że pomagała pozwanej jak ta była w Polsce ,że ja wyręczała w wielu obowiązkach by jej było lżej to świadczy to o tym, że stan zdrowia pozwanej nie jest dobry i nie pozwala na świadczenie wobec powódki opieki , której ona od niej potrzebuje .

Równocześnie powódka w toku przesłuchania w charakterze strony sama przyznała ,że nie ma żalu do pozwanej ,że ta wyjechała oraz oświadczyła ,że jej przebaczyła . Nadto wskazać należy ,że oświadczyła ona jednocześnie ,że gdyby pozwana wróciła - to by pomogła jej wszelkimi siłami .

Z tych też względów powództwo, wobec także nieudowodnienia zachowań pozwanej noszących znamiona rażącej niewdzięczności, należało oddalić.

W orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113. Z kolei art. 113 ust. 1 i 2 u.k.s.c. stanowi, że kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Z uwagi na fakt, że powódka była zwolniona od opłaty sądowej od pozwu i z uwagi na fakt, że przegrała sprawę a Sąd nie znajdując podstaw do obciążenia kwotą wpisu - tj.2.000,00 zł. pozwanej przejął tę kwotę na podstawie art. 113 u.k.s.c. na rachunek Skarbu Państwa ( vide pkt. II wyroku ) . Mając na względzie sytuację osobistą , zdrowotną i finansową powódki sąd postanowił odstąpić od obciążania powódki kosztami procesu - art.102 k.p.c. ( pkt. III). W niniejszej sprawie w związku ze stawiennictwem świadków poniesione zostały wydatki w łącznej kwocie 144,40 zł. ,które tymczasowo wyłożone zostały z sum budżetowych Skarbu Państwa, a z uwagi na odstąpienie od obciążania powódki kosztami procesu wydatki te przejęto na rachunek Skarbu Państwa( pkt. IV wyroku ) .

Zarówno powódka jak i pozwana w niniejszej sprawie były reprezentowane przez pełnomocników ustanowionych z urzędu, którzy złożyli oświadczenia stosownie do § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz.U., Nr 163,, poz.1348 ze zmianami).

Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata R. D. prowadzącego Indywidualną Kancelarię Adwokacką w B. kwotę 2.400,00 złotych powiększoną o wartość podatku VAT tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu powódce M. S. ( vide pkt. V wyroku). Ponadto Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata L. S. prowadzącej Indywidualną Kancelarię Adwokacką w B. kwotę 2.400,00 złotych powiększoną o wartość podatku VAT tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu pozwanej I. S. ( vide pkt. VI wyroku). Podstawę zasądzenia tych wynagrodzeń stanowi § 2 ust. 1 – 3 oraz § 6 pkt 5, Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu( Dz.U., Nr 163,, poz.1348 ze zmianami).

Mając powyższe na uwadze oraz na podstawie powołanych w treści uzasadnienia przepisów orzeczono jak w wyroku.