Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z 29 lipca 2019 roku, wniesionym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie (...) -Logistyka Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wniosła o zasądzenie na swą rzecz od Wojewódzkiego Szpitala (...) w Z. kwoty 908.399,76 zł, w tym kwoty 826.101,30 zł jako należności głównej wynikającej z faktur z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 26 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty, kwoty 37.055,99 zł tytułem skapitalizowanych odsetek obliczonych od kwoty niezapłaconych faktur w wysokości odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych do dnia 25 czerwca 2019 roku z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kwoty 45.242,47 zł tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności.

Nadto strona powodowa wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że strona powodowa wykonuje działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży produktów leczniczych w ramach prowadzonej hurtowni farmaceutycznej i po przystąpieniu do przetargów w trybie zamówień publicznych zawarła z pozwanym szereg umów na dostawę produktów leczniczych. Pozwany zakupił od powoda produkty lecznicze, które zostały mu dostarczone zgodnie z zamówieniem wraz z fakturami wskazującymi termin i wysokość ceny zapłaty, ale pomimo upływu terminu pozwany nie dokonał zapłaty. Powód wezwał pisemnie pozwanego do dobrowolnego uregulowania długu i wyznaczył dodatkowe terminy dobrowolnego spełnienia świadczenia pieniężnego, co stanowiło próbę polubownego rozwiązania sporu, jednakże do dnia wniesienia pozwu pozwany nie dokonał zapłaty.

(pozew k. 5-19)

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia 17 września 2019 roku w sprawie VI Nc-e (...) stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę do Sądu Okręgowego w Łodzi.

(postanowienie k. 20)

Sąd Okręgowy w Łodzi nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 5 listopada 2019 roku w sprawie I Nc 359/19 uwzględnił powództwo.

(nakaz zapłaty k. 723)

Nakaz zapłaty został doręczony stronie pozwanej w dniu 8 listopada 2019 roku.

(z.p.o. k.724)

Pozwany Wojewódzki Szpital (...) w Z. w dniu 22 listopada 2019 roku wniósł sprzeciw, zaskarżając nakaz zapłaty w całości i wnosząc o oddalenie powództwa i zwrot kosztów procesu. Pozwany podniósł zarzut częściowej zapłaty należności głównej wynikającej z faktur VAT w kwocie 33.326,25 zł oraz przedwczesnego wytoczenia powództwa w związku z niewywiązaniem się przez powoda z warunków zawartych umów w zakresie obowiązku polubownego rozwiązywania sporów powstałych na tle zawartych umów, poprzez zaniechanie zawezwania do próby ugodowej, zgodnie z art. l84 k.p.c. (pismo z dnia 21 lutego 2019 roku nie było nawet ostatecznym przedsądowym wezwaniem do zapłaty), co zostało przewidziane w postanowieniach ogólnych przedmiotowych umów. Nadto pozwany zarzucił brak podstawy prawnej do żądania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych ze względu na nie zawarcie w umowie możliwości ich żądania. Pozwany podniósł, iż należność główna w wysokości 826.101,30 zł nie wynika z faktur wskazanych w pozwie (nie uwzględniono korekt na kwotę 21,44zł; 32,16 zł; 21,10 zł ;1.000zł, a ponadto w rejestrach księgowych nie figuruje korekta 12,10 zł, należność w kwocie 66,10 zł; 4,70 zł) oraz z wartością należności głównej wskazanej w piśmie z dnia 21 lutego 2019 roku, w którym powód podał kwotę 818.808,70 zł. Zakwestionował także zasadność dochodzenia kwoty odzyskiwania należności, zarówno co do zasady, jak i co do wysokości, a także w przypadku jej uwzględnienia ze względu na to, że rekompensata winna opiewać na kwotę 40 euro i jest nieuzasadniona przy obliczeniu osobno od każdej z faktur. W zakresie kosztów procesu pozwany podniósł, iż należało uwzględnić fakt dobrowolnego spełnienia części roszczenia oraz charakter i złożoność czynności niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw, które nie były adekwatne do podjętych czynności przez stronę powodową w toku postępowania. Z uwagi na trudną sytuację finansową, powszechnie znaną w przypadku zakładów opieki zdrowotnej oraz wykazaną w sprawozdaniu finansowym z końca października 2018 roku, pozwany wniósł o nieobciążanie go kosztami procesu.

(sprzeciw k.727-736)

W piśmie procesowym z dnia 23 grudnia 2019 roku, stanowiącym odpowiedź na sprzeciw, powód cofnął powództwo w części - co do kwoty 33.326,25 zł tytułem należności głównej wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, którą pozwany uiścił po wniesieniu powództwa i wniósł o umorzenie postępowania w tym zakresie. Jednocześnie powód podtrzymał żądanie zasądzenia pozostałej kwoty należności głównej w wysokości 792.775,05 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 26 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty, kwoty 37.055,99 zł tytułem skapitalizowanych odsetek wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 1.301,09 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonej od spłaconej przez powoda należności głównej w kwocie 33.326,25 zł, kwoty 45.242,47 zł tytułem kosztów odzyskiwania należności. Nadto powód wniósł o zasądzenie kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

(pismo procesowe k. 762-767, 768-77, 782)

W piśmie procesowym z dnia 28 sierpnia 2020 roku strona powodowa, w związku z kolejną częściową spłatą zobowiązania, cofnęła powództwo co do kwoty 791.620,41 zł wraz ze zrzeczeniem się roszczenia co do tej kwoty i wniosła o zasądzenie pozostałej części zadłużenia w kwocie: 168.748,37 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 1.154,64 zł, 37.055,99 zł, 85.295,27 zł, 45.242,47zł.

(pismo procesowe z załącznikami k.788-795

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) -Logistyka Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. prowadzi działalność polegającą na sprzedaży hurtowej wyrobów farmaceutycznych i medycznych. Spółka działa także w ramach zawartej umowy konsorcjum z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w K..

(wydruk z KRS k.33-45)

Wojewódzki Szpital (...)-Curie w Z. zawarł z powodową Spółką, w tym także działającą w ramach konsorcjum, w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, w wyniku przetargów nieograniczonych następujące umowy na dostawę leków, płynów infuzyjnych, opatrunków, kontrastów, substancji do receptury:

1)  nr (...) z dnia 01.06.2016 r. ;

2)  nr 2A/ (...) z dnia 10.06.2016 r.;

3)  nr (...) z dnia 28.06.2016 r.;

4)  nr (...) z dnia 21.03.2017 r. ;

5)  nr (...) z dnia 29.06.2017 r. ;

6)  nr (...) z dnia 27.03.2018 r.;

7)  nr 26/PN/XVl/2018 z dnia 02.07.2018 r.;

8)  nr (...) z dnia 03.10.2018 r.;

9)  nr 9A/ (...) z dnia 09.10.2018 r. ;

10)  nr (...) z dnia 26.03.2019 r.

Na podstawie zawartych umów powód zobowiązał się dostarczać na rzecz pozwanego wyroby medyczne, a pozwany zobowiązał się do zapłaty umówionej ceny. Ponadto strony ustaliły, że wszelkie spory między stronami związane lub wynikające z umów będą rozstrzygane przez sąd właściwy dla siedziby zamawiającego i przed każdym wystąpieniem do sądu wykonawca wezwie zamawiającego do próby ugodowej – art. 184 k.p.c.

(umowy k. 60-272)

Pozwany odbierał zamówione produkty .. (...) związku z dokonywanymi dostawami powodowa Spółka dostarczała pozwanemu faktury ze wskazaniem dostarczonych rodzaju produktów, ich ceny oraz terminem zapłaty. Faktury były podpisywane bezpośrednio przy odbiorze towaru przez przedstawiciela pozwanego. Powód wystawił 262 faktury.

(faktury k. 273-722)

Pismem z 21 lutego 2019 roku powodowa Spółka wezwała pozwany Szpital do zapłaty łącznej kwoty 818.808,70 zł z tytułu nieuregulowanych należności za zakupione towary wymagalnych w okresie od 2 listopada 2018 roku do 19 lutego 2019 roku zaznaczając, że powyższa kwota zostanie powiększona o należne odsetki za zwłokę i pismo należy traktować jako próbę wyjaśnienia w drodze rokowań ewentualnych spornych kwestii co do zadłużenia w terminie do dnia 7 marca 2019 roku, a w razie braku zgłoszenia w wyznaczonym terminie zastrzeżeń co do wysokości zasadności przedstawionych roszczeń oraz braku ich zapłaty na rachunek bankowy do dnia 7 marca 2019 roku sprawa zostanie skierowana na drogę postępowania sądowego bez dodatkowego wezwania. Pismo zostało odebrane przez upoważnionego pracownika pozwanego w dniu 5 marca 2019 roku.

(pismo k.45-58, potwierdzenie odbioru k.58v-59)

W dniu 22 listopada 2019 roku pozwany dokonał zapłaty na rzecz powoda kwoty 33.326,25 zł. Powód dokonał rozliczenia w ten sposób, że zaliczył te wpłatę na należność główną w kwocie 826.101,30 zł i obliczył, że od dnia wymagalności roszczenia do dnia zapłaty upłynęło 150 dni i za ten okres odsetki wynoszą 1.301,09 zł.

(potwierdzenie przelewu k.740, wyliczenie k.767)

Następnie w dniu 12 sierpnia 2020 roku pozwany dokonał na rzecz strony powodowej zapłaty kwoty 791.620,41 zł, która została zaliczona na poczet należności głównej i obliczył, że od daty wymagalności roszczenia do dnia zapłaty upłynęło odpowiednio 371 dni i 43 dni, a łączna wartość odsetek wynosi 85295,27zł.

(potwierdzenie przelewu k.799, wyliczenie k.798, specyfikacja przelewu k.800-804)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie załączonych dokumentów, których prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie strony, w wyniku zakończenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, zawarły umowy na dostawę pozwanemu przez powoda leków, płynów infuzyjnych, opatrunków, kontrastów, substancji do receptury. W wyniku realizacji zawartych umów, powodowa spółka dostarczała pozwanemu szpitalowi towar zgodnie z pisemnym zapotrzebowaniem . Powód domagał się zapłaty na podstawie wystawionych przez siebie 262 faktur za dostarczony towar.

Pozwany Szpital nie zakwestionował faktu prowadzenia współpracy między stronami, zawarcia umów, faktu doręczenia i daty doręczenia towarów oraz faktur VAT (poza korektami na kwotę 21,44zł ;32,16 zł; 21,10 zł ;1.000zł;12,10 zł i należność w kwocie 66,10 zł;4,70 zł). Wskazał, że dokonał na rzecz powoda częściowej zapłaty - kwoty 33. 326,25 zł.

W pierwszej kolejności – w ocenie Sądu - niezasadny był zarzut pozwanego o niewywiązywania się przez stronę powodową z warunku umowy w zakresie zawezwania pozwanego do polubownego rozstrzygnięcia sporu, co stanowiło warunek konieczny poprzedzający wytoczenie powództwa o zapłatę. Zauważyć należy, że zapis powyższy nie stanowi bowiem zapisu na sąd polubowny w rozumieniu art. 1161 k.p.c. ani żadnej innej ustawowej przeszkody w wytoczeniu powództwa. Zapis taki nie wpływa również na wymagalność roszczenia w przypadku braku podjęcia próby polubownego rozstrzygnięcia sporu – wymagalność ta wynika bowiem z upływu terminów płatności określonych w załączonych do pozwu fakturach. W ocenie Sądu powód wykorzystał tryb polubownego rozwiązania sporu określony w umowie i wskazany jako regulacja z art. 184 k.p.c. – w piśmie z dnia 29 lutego 2019 roku wezwał pozwanego do zapłaty, ale także zaproponował mu - w przypadku trudności ze spłatą - polubowne rozwiązanie określając je jako rozmowy, których celem jest wypracowanie satysfakcjonującego obie strony rozwiązania. Z powodu braku reakcji pozwanego i wskutek jego biernej postawy, nie doszło do podjęcia takiej rozmowy przed wytoczeniem powództwa. Postępowanie pojednawcze (art. 184 k.p.c.) przewidziane zostało jako instrument umożliwiający stronom polubowne zakończenie sporu w drodze egzekwowalnej ugody sądowej. W praktyce służy ono także jako bardziej oficjalne wezwanie do zapłaty, zapowiedź przyszłego procesu, próba poznania stanowiska przeciwnika przed procesem. W przedstawionej sytuacji niecelowe było wnoszenie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Ocena postawy pozwanego przed wytoczeniem powództwa tj. brak reakcji na wezwanie do zapłaty, a także późniejszej postawy zaobserwowanej już po wytoczeniu powództwa, gdy pozwany po otrzymaniu nakazu zapłaty dokonał niewielkiej częściowej zapłaty (listopad 2019r.) i dopiero znacznej zapłaty po upływie dalszych 8 miesięcy ( sierpień 2020r.) wskazuje, że nawet gdyby powód wystąpił z zawezwaniem polubownym, to pozwany nie zawarłby ugody. Nie można kwalifikować zaniechania podjęcia zawezwania do próby ugodowej jako naruszającej interesy pozwanego, gdyż wniosek o zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do dochodzenia roszczenia, a zatem przerywa bieg przedawnienia zgodnie z art. 123 §1 pkt 1 k.c. (por. wyroki SN: z 3 czerwca 1964 r., sygn. akt II CR 675/63; z 25 listopada 2009 r., sygn. akt II CSK 259/09; z 10 stycznia 2017 r., sygn. akt V CSK 204/16).

Należy wskazać, że zgodnie z zarzutem pozwanego, doszło do częściowego spełnienia świadczenia w dniu 22 listopada 2019 roku, tj. w zakresie kwoty 33. 326,25 zł. Wobec tego, że nastąpiło to już po wniesieniu pozwu i wydaniu nakazu zapłaty, strona powodowa cofnęła powództwo w tym zakresie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Strona pozwana dokonała jeszcze jednej zapłaty na rzecz powoda w kwocie 791. 620,41zł w dniu 12 sierpnia 2020 roku i strona powodowa również cofnęła powództwo co do tej kwoty wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Powyższe wpłaty zostały zaliczone na poczet należności głównej.

Według art. 203 § 1 k.p.c. powód, aż do wydania wyroku, może cofnąć pozew bez zgody pozwanego, jeżeli cofnięcie połączone jest ze zrzeczeniem się roszczenia. W niniejszej sprawie cofnięcie powództwa nastąpiło ze zrzeczeniem się roszczenia, a zatem dla ważności tej czynności procesowej nie była konieczna zgoda pozwanego. Ponadto w ocenie sądu okoliczności sprawy nie wskazywały, aby czynność ta była niedopuszczalna ze względu na sprzeczność z prawem lub zasadami współżycia społecznego ani ze względu na zamiar obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.).

W świetle powyższych okoliczności należało uznać, że w sprawie doszło do skutecznego cofnięcia przez powoda pozwu w zakresie kwoty 824.946,66 zł, czego konsekwencją była konieczność umorzenia w tym zakresie postępowania na podstawie art. 355 k.p.c., o czym Sąd orzekł w pkt 2 wyroku.

W ocenie Sądu pozostałe podniesione przez pozwanego zarzuty nie są zasadne.

Przedmiotem dostawy - w świetle art. 605 k.c. - są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, które mają być wytworzone w przyszłości przez dostawcę i dostarczane przez niego częściami lub periodycznie na rzecz odbiorcy zobowiązanego do odbierania tych rzeczy i zapłaty ceny. Taki sposób określenia przedmiotu umowy dostawy umożliwia odbiorcy bliższe określenie cech rzeczy, dostosowanych do jego wymagań lub potrzeb, ustalenie surowców, z których rzecz ma być wytworzona (art. 608 § 1 k.c.) oraz zagwarantowanie sobie wpływu na proces produkcji (art. 608 § 2 k.c.). Umowa dostawy w swej konstrukcji prawnej ma zatem cechy umowy sprzedaży z elementami umowy o dzieło lub umowy kontraktacji i została uregulowana jako odrębny typ umowy nazwanej, do której w kwestiach nieuregulowanych do praw i obowiązków dostawcy oraz odbiorcy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży (art. 612 k.c.).

W omawianej sprawie strony ustaliły w zawartej umowie warunki współpracy. W związku z dokonanymi dostawami powodowa Spółka wystawiała faktury. Z zebranego materiału wynika, że pozwany Szpital zalegał z płatnościami za faktury wystawione przez powodową Spółkę od listopada 2018 roku do lutego 2019 roku i dokonał z tego tytułu zapłaty już po wniesieniu powództwa w dniu 22 listopada 2019 roku i 12 sierpnia 2020 roku. Odnosząc się do wysokości dochodzonej pozwem kwoty wskazać należy, że brak jest jednak uzasadnionych podstaw aby przyjąć za pozwanym, iż powód nie uwzględnił wskazywanych przez niego korekt oraz nie doręczył faktur na wskazywane przez niego należności i w piśmie z dnia 21 lutego 2019 roku wskazał mniejszą kwotę nieuregulowanej należności. Przede wszystkim strona powodowa załączyła wszystkie doręczone pozwanemu faktury, w tym faktury korygujące (k.334v,333v), których odbiór został potwierdzony przez upoważnionego pracownika strony pozwanej i nie może być wątpliwości o nieprawidłowym wyliczeniu zadłużenia pozwanego, w szczególności, że jest ono niezgodne ze wskazanym w piśmie z dnia 21 lutego 2019 roku. Zauważyć należy, że strona pozwana nie wykazała przy tym w jakiej wysokości - w jej ocenie - jest zadłużenie. Sąd uznał, że przedstawione przez stronę powodową dowody z postaci faktur potwierdzają wysokość dochodzonej w tej sprawie należności głównej.

Wobec częściowego uiszczenia przez pozwanego należności z tytułu wystawionych faktur ( 824.946,66 zł) - do zapłaty pozostała kwota 1.154,64 zł.

Odnosząc się do żądania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od należności głównej wynikającej z niezapłaconych faktur w kwocie 826.101,30 zł, należało zważyć, że szczególne uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika w związku z terminami zapłaty w transakcjach handlowych określa ustawa z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U.2016.684 t.j.), która reguluje sposób ustalania przysługujących wierzycielowi odsetek za zwłokę z tytułu przedłużenia terminu płatności, w zależności od tego, czy termin zapłaty został ustalony w umowie czy też nie. W związku z ustawowym ustaleniem tego uprawnienia nie ma znaczenia, iż w umowie strony nie przewidziały takich odsetek.

Zgodnie z postanowieniami tej ustawy transakcją handlową jest umowa, której przedmiotem jest odpłatne dostarczanie towaru lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony tej umowy zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową.

Wskazana ustawa przewiduje możliwość żądania odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. W omawianej sprawie do żądania odsetkowego będzie miał zastosowanie art. 8 ust. 1 wskazanej ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z treścią którego: w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie albo wezwaniu, o którym mowa w art. 6 ust. 2 i 3.

Ustawą z dnia 9 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1830) dodano art. 4a do przywołanej powyżej ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2013 r. Poz. 403 ze zm.), który wprost wyłącza stosowanie kodeksu cywilnego - do transakcji handlowych nie stosuje się przepisu art. 481 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121, ze zm.).

Wobec powyższego powodowi należne są odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Powód dokonał kapitalizacji tych odsetek wyliczając je począwszy po dniu wymagalności zapłaty do dnia 26 czerwca 2019 roku. Wobec tego Sąd orzekł na podstawie art. 8 ust. 1 z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zasądzając skapitalizowaną kwotę 37.055,99 zł tytułem ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych zgodnie z żądaniem powoda.

Nadto zasadne było roszczenie w kwocie 45.242,47 zł stanowiące rekompensatę za odzyskiwanie należności wynikających z 262 faktur. Powołana ustawa przewiduje dla wierzyciela rekompensatę za odzyskiwanie należności. Art. 10 ust.1 stanowi, że wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności w kwocie 40 euro przeliczonych na polskie złote według średniego kursu euro. Należy stwierdzić, że każda z kwot ujętych w poszczególnych fakturach stanowiła odrębną transakcję i każda z tych kwot charakteryzowała się innym terminem wymagalności i obejmowała każdorazowo zapłatę za inne przedmioty majątkowe. Świadczenie między stronami było spełniane częściami i sukcesywnie, w zależności od składanego zamówienia, w oparciu o dostarczane faktury VAT, które odpowiadały częściowemu zamówieniu. Wobec tego rekompensata za koszty odzyskiwania należności przysługuje od każdego świadczenia częściowego objętego fakturą VAT. Należy również zauważyć, że obie strony zgodziły się na taki sposób uregulowania zobowiązania, a konsekwencją powyższego jest możliwość dochodzenia przez powoda roszczenia 40 euro z tytułu każdej nieopłaconej faktury (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lutego 2018 r. w sprawie o sygn.. akt V ACa 1107/17).

Sąd uznał za zasadne również roszczenie o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od należności głównej od dnia 26 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty. Wobec tego, że pozwany w toku postępowania uiścił część należności głównej, za okres zwłoki tj. od dnia 26 czerwca 2019 roku do dnia 12 sierpnia 2020 roku należne są mu odsetki – zgodnie z jego żądaniem w wyliczonej kwocie 85.295,27 zł.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanego Szpitala na rzecz powodowej Spółki kwotę 168.748,37 zł zgodnie z żądaniem powoda (pkt 1 wyroku).

Nadto Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 1.154,64 zł, 37.055,99 zł i 85.295,27 zł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.p.c.

Zgodnie z brzmieniem art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Na mocy art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy.

W każdym wypadku opóźnienia dłużnika w zapłacie świadczenia pieniężnego wierzyciel może domagać się świadczenia ubocznego w postaci odsetek za opóźnienie. Należą się one za sam fakt opóźnienia w spełnieniu takiego świadczenia i obojętne jest rodzaj tego opóźnienia (zwykłe czy kwalifikowane) oraz jego przyczyny. Odsetki są także niezależne od szkody powstałej po stronie wierzyciela. Odsetki są świadczeniem ubocznym wobec świadczenia głównego, a warunkiem ich powstania jest istnienie długu głównego i jego wymagalność. Mają one jednak autonomiczny wobec długu głównego charakter, co oznacza, że wierzyciel może dochodzić najpierw roszczenia głównego, a dopiero później roszczenia o odsetki, czy też dochodzić je częściami, niezależnie od wytoczenia powództwa o roszczenie główne.

W rozpoznawanej sprawie należało zatem zasądzić odsetki ustawowe począwszy od dnia 26 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty (od pozostałej części należności głównej)1 154,64 zł), od dnia 29 lipca 2019 roku jako daty wniesienia pozwu do dnia zapłaty (od skapitalizowanych odsetek 37.055,99 zł) i od dnia 26 czerwca 2019 roku (od zasądzonych odsetek od świadczenia spełnionego w toku procesu) 85.295,27zł).

Jednocześnie nie uwzględniono wniosku pozwanego Szpitala o nieobciążanie go obowiązkiem zapłaty odsetek na rzecz powoda w oparciu o art. 5 k.c., z uwagi na dramatyczną sytuację finansową pozwanego. Pozostawanie przez pozwanego w trudnej sytuacji finansowej nie ma żadnego wpływu na prawo powoda do żądania odsetek, gdyż jak wskazywano wyżej, odsetki te należą się bez względu na to, czy do opóźnienia dochodzi z winy pozwanego. Żądanie zasądzenia odsetek za opóźnienie nie może więc zostać uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jednocześnie postawa pozwanego – brak reakcji na wezwania do zapłaty – wskazuje na brak chęci w poszukiwaniu sposobów ugodowego zakończenia sporu, co również przeciwstawia się zastosowaniu w stosunku do tego podmiotu szczególnej ochrony wynikającej z art. 5 k.c.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu. Powódka wygrała proces w całości, zatem Sąd obciążył w całości kosztami stronę pozwaną.

Sąd miał na uwadze okoliczność, że zapłata kwoty 33.326,25 zł oraz 791.620,41 zł nastąpiła już w trakcie niniejszego procesu. W sytuacji zaś gdy zapłata dochodzonej w pozwie sumy nastąpiła po wniesieniu pozwu, a więc już w toku procesu, stronę pozwaną w świetle przepisów o kosztach sądowych należy uznać za stronę przegrywającą sprawę, bez względu na to, czy zapłata nastąpiła przed, czy po doręczeniu odpisu pozwu (zob. orz. SN z 22.4.1959 r., IV CZ 37/59, OSP 1960, Nr 3, poz. 76 z notką K. P.; E. W., Przegląd orzecznictwa, NP 1961, Nr 3, s. 320; podobnie post. SN z 6.11.1984 r., IV CZ 196/84, L.; post. SN z 20.8.1979 r., I CZ 92/79, L.). W przedmiotowej sprawie powód, pomimo iż cofnął pozew w zakresie kwoty 824.946,66 zł wykazał, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu. Cofnięcie pozwu było bowiem konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda (por. postanowienie SN z 12.4.2012 r., II CZ 208/11, opublikowane w Systemie (...) Prawnej L.).

Ogółem koszty postępowania w tej sprawie poniesione przez powoda wyniosły 56.237 zł. Na koszty te złożyły się: 45.420 zł opłata stosunkowa od pozwu, 10.800 zł wynagrodzenie pełnomocnika (§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych - Dz.U.2015.1801 z późn.zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł). Wprawdzie strona pozwana wniosła o nieobciążanie jej kosztami procesu z uwagi na niezwykle trudną sytuację finansową, jednakże Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. Pamiętać należy, że koszty sądowe stanowią jeden z elementów kosztów działalności podmiotów, które opóźniają się w zapłacie swoich wymagalnych zobowiązań. Stąd też pozwany, niezależnie od prowadzonej działalności, zobowiązany był przewidzieć konieczność poniesienia takich kosztów, zwłaszcza w sytuacji niepodjęcia rozmów - w przypadku wezwania do zapłaty kierowanego przez powoda. Podkreślenia wymaga, że sam fakt prowadzenia działalności użytecznej publicznie jest niewystarczający do nieobciążania pozwanego kosztami procesu, podobnie jak wyłącznie jego zła sytuacja ekonomiczna (por. postanowienie SN z 20.07.2012 r., II CZ 80/12, LEX nr 1231498). Gdyby bowiem ustawodawca przewidywał możliwość nieobciążania kosztami tego typu podmiotów, to zawarłby odpowiednie rozstrzygnięcie w obowiązujących przepisach.

ZARZĄDZENIE

doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem zgodnie z wnioskiem.