Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gorlicach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Magdalena Penar
Protokolant:	st.prot. sąd. Maria Wałęga

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2016 r. w Gorlicach

sprawy z powództwa M. M. (1), M. M. (2), A. M. (1), P. M., D. K., D. M., A. M. (2), D. D., E. S., S. J.

przeciwko Skarbowi Państwa Państwowe Gospodarstwo (...) Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ł.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

I.  uzgadnia z rzeczywistym stanem prawnym treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Gorlicach Wydział V Ksiąg Wieczystych w ten sposób, że z księgi tej nakazuje wyłączyć do nowej księgi wieczystej położone w K.:

1.  działkę ew. (...) o pow. 2,21 ha powstałą z podziału działki nr (...),

2.  działkę ew. (...) o pow. 1,59 ha powstałą z podziału działki nr (...),

3.  działkę ew. (...) o pow. 1,81 ha powstałą z podziału działki nr (...),

4.  działkę ew. (...) o pow. 3,48 ha powstałą z podziału działki nr (...) -

– wszystkie podziały zgodnie z mapami do celów prawnych sporządzonymi przez geodetę uprawnionego J. S. wpisanymi do zasobu geodezyjnego i kartograficznego Starosty (...) pod nr (...).2016.953 - i w dziale II nowej księgi wieczystej w miejsce pozwanego Skarbu Państwa Państwowe Gospodarstwo (...) Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ł. wpisać jako współwłaścicieli powodów:

a.  M. M. (1) w 19/112 części,

b.  M. M. (2) w 19/112 części,

c.  D. K. w 19/112 części,

d.  D. M. w 19/112 części,

e.  A. M. (2) w 3/112 części,

f.  A. M. (1) w 3/112 części,

g.  P. M. w 3/112 części,

h.  D. D. w 3/112 części,

i.  E. S. w 12/112 części,

j.  S. J. w 12/112 części,

II.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa Państwowe Gospodarstwo (...) Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ł. solidarnie na rzecz powodów M. M. (1), M. M. (2), A. M. (1), P. M., D. K., D. M., A. M. (2), D. D., E. S., S. J. kwotę 5.814,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Magdalena Penar

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

Sygn. akt I C 48/16

UZASADNIENIE

Powodowie M. M. (1), M. M. (2), A. M. (1), P. M., D. K., D. M., A. M. (2), D. D., E. S., S. J. w sprecyzowanym w piśmie procesowym z dnia 30.03.2016 r. żądaniu skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ł. domagali się uzgodnienia z rzeczywistym stanem prawnym treści księgi wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Gorlicach Wydział V Ksiąg Wieczystych w ten sposób, żeby z działu I tej księgi wyłączyć do nowej księgi wieczystej położone w K.:

III.  działkę ew.(...)o pow. 2,21 ha powstałą z podziału działki nr (...),

IV.  działkę ew. (...) o pow. 1,59 ha powstałą z podziału działki nr (...),

V.  działkę ew. (...) o pow. 1,81 ha powstałą z podziału działki nr (...),

VI.  działkę ew. (...)o pow. 3,48 ha powstałą z podziału działki nr (...)

i w dziale II nowej księgi wieczystej w miejsce pozwanego Skarbu Państwa Państwowe Gospodarstwo (...) Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ł. wpisać jako współwłaścicieli powodów:

a.  M. M. (1) w 19/112 części,

b.  M. M. (2) w 19/112 części,

c.  D. K. w 19/112 części,

d.  D. M. w 19/112 części,

e.  A. M. (2) w 3/112 części,

f.  A. M. (1) w 3/112 części,

g.  P. M. w 3/112 części,

h.  D. D. w 3/112 części,

i.  E. S. w 12/112 części,

j.  S. J. w 12/112 części.

Uzasadniając swoje żądanie podali, że nieruchomość, której dotyczy żądanie pozwu objęta była (...) 24 i stanowiła własność ich poprzednika prawnego E. M. (1). Wskazywali, że doszło do bezprawnego wpisania tej nieruchomości jako własności Skarbu Państwa, bowiem orzeczenie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. z dnia 17.11.1954 r., (...)będące podstawą do założenia księgi wieczystej wymienia jako osobę, której mienie zostaje przejęte na podstawie tego orzeczenia E. M. (1), który od 1949 r. już nie żył, a nie jego następców prawnych.

Pozwany Skarb Państwa (...) Ł. w odpowiedzi na pozew wskazał, że zarówno forma powództwa jak też treść załączonych do pozwu dokumentów nie budzą żadnych zastrzeżeń, a wydanie orzeczenia w niniejszej sprawie pozostawia do uznania Sądu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem postępowania jest nieruchomość położona w K., oznaczona jako:

1.  działka ew.(...)o pow. 2,21 ha, odpowiadająca pgr (...), powstała z podziału działki nr (...),

2.  działka ew.(...)o pow. 1,59 ha, odpowiadająca pgr (...), powstała z podziału działki nr (...),

3.  działka ew. (...) o pow. 1,81 ha, odpowiadająca części pgr (...) oraz części pgr (...), powstała z podziału działki nr (...),

4.  działka ew. (...) o pow. 3,48 ha, odpowiadająca pgr(...)i (...) powstała z podziału działki nr (...).

/dowód: odpis z (...) 24 k.18-19, wykaz synchronizacyjny k.17,20, mapa do celów prawnych k.35/

Grunty, które utworzyły nieruchomość stanowiącą przedmiot sporu, tj. pgr (...), (...), (...), (...), (...) i (...) stanowiły własność E. M. (1), co zostało ujawnione w (...) 24 gminy katastralnej K..

/dowód: odpis z (...) 24 k. 18-19/

E. M. (1) zmarł w dniu 20.09.1949 r. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 4.12.2015 r. w sprawie I Ns (...)spadek po nim na podstawie ustawy nabyli odnośnie majątku, który nie był objęty małżeńską wspólnością ustawową: żona E. M. (2) c. M. i E. w 7/28 części oraz dzieci: M. M. (1) s. E. i E., L. M. s. E. E. (2), D. K. c. E. i E., D. M. c. E. E. (2), J. M. s. E. i A., E. S. c. E. i A. i S. J. c. E. i A. – po 3/28 części, zaś odnośnie majątku, który był objęty małżeńską wspólnością ustawową dzieci: M. M. (1) s. E. i E., L. M. s. E. E. (2), D. K. c. E. i E., D. M. c. E. E. (2), J. M. s. E. i A., E. S. c. E. i A. i S. J. c. E. i A. – po 1/7 części.

E. M. (2) zmarła 17.11.1986 r. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 10.09.2015 r. w sprawie I Ns(...)spadek po niej na podstawie ustawy nabyły dzieci: M. M. (1) s. E. i E., L. M. s. E. E. (2), D. K. c. E. i E., D. M. c. E. E. (2)– po 1/4 części,

J. M. zmarł w dniu 18.05.1997 r. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 29.08.2000 r. w sprawie I Ns (...)spadek po nim na podstawie ustawy nabyli żona A. M. (2) oraz dzieci A. M. (1), P. M., D. D. po 1/4 części.

L. M. zmarł w dniu 1.07.1998 r. Zgodnie z aktem poświadczenia dziedziczenia z dnia 25.02.2015 r. nr rep. A (...)spadek po nim na podstawie ustawy nabył w całości syn M. M. (2) s. L. i S. w całości.

/dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach w sprawie I Ns (...)k.24, postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach w sprawie I Ns (...)k.25, postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach w sprawie I Ns (...)k.26, akt poświadczenia dziedziczenia z 25.02.2015 r. k.27/

W latach 50 – tych XX wieku we wsi K. przeprowadzono regulację gruntów podlegających przejęciu na rzecz Skarbu Państwa na podstawie dekretu z dnia 5 września 1947 r. o przejściu na własność Państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do Z.S.R.R. (Dz. U. Nr 59, poz. 318) oraz dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339). Mieszkańcy tych wsi zostali bowiem przesiedleni w ramach akcji (...) w 1947 r. na ziemie zachodnie. Byli wśród nich E. M. (1) wraz z rodziną. W czasie przeprowadzanej regulacji przejęto należące do niego nieruchomości. W decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. z dnia 17.11.1954 r. (...)wymieniony został E. M. (1), jako osoba, której mienie zostaje przejęte na rzecz Skarbu Państwa.

/dowód: orzeczenie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. z 17.11.1954 r. k.28,29/

Postanowieniem Sądu Powiatowego w G. z dnia 16.05.1961 r. L.dz.Kw (...)została utworzona księga wieczysta nr (...), w której na podstawie decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. z dnia 17.11.1954 r. (...), zaświadczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. Wydział (...) i Leśnictwa z dnia 15.10.1960 r., (...)ujawniono prawo własności na rzecz Skarbu Państwa między innymi odnośnie działki ew. (...), (...), (...), (...). Nie uległa zmianie podstawa wpisu prawa własności (decyzja o postępowaniu wymiennym Naczelnika Gminy w U. z dnia 17.11.1975 r. Nr (...) dotyczy działek (...)).

/dowód: odpis z KW (...) k.21-23, akta KW (...)

Powyższe Sąd ustalił na postawie dokumentów powołanych w opisie stanu faktycznego, których treść nie nasuwa wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 6.07.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. Nr 19, poz. 147 ze zm.) proces o uzgodnienie księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym ma na celu usunięcie faktycznie istniejącej niezgodności, poprzez dokonanie prawidłowych wpisów.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż po wykazaniu, że stan nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej jest niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym, w odniesieniu do gruntów stanowiących lasy państwowe uwzględnieniu powództwa nie stoi na przeszkodzie art. 7 ustawy z dnia 6.07.2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem roszczenia osób fizycznych, byłych właścicieli lub ich spadkobierców, z tytułu utraty własności, zaspokojone zostaną w formie rekompensat wypłaconych ze środków budżetu państwa na podstawie odrębnych przepisów.

Powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie jest natomiast „roszczeniem z tytułu utraty własności”, bowiem zmierza do wykazania, że osoba która go wytacza własności nie utraciła, a ujawnienie kogoś innego jako właściciela nastąpiło w sposób niezgodny z prawem. Trudno też zakładać, skoro własność jest konstytucyjnie chronioną wartością, by wolą ustawodawcy poprzez wprowadzenie takiego przepisu było sankcjonowanie bezprawia.

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń treść wpisu prawa własności w KW (...) odnośne działek ew. (...), (...),(...), (...)jest niezgodna ze stanem prawnym tych nieruchomości.

Przy rozpoznawaniu powództwa z art. 10 ustawy z dnia 6.07.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. Nr 19, poz. 147 ze zm.) Sąd nie jest uprawniony do badania ważności decyzji administracyjnej, jednakże ma obowiązek badania rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości, dla której jest prowadzona księga wieczysta i oceny skuteczności zdarzenia cywilnoprawnego, z którego wywodzi się prawo. Jeżeli zdarzeniem takim jest decyzja administracyjna, wówczas obowiązkiem Sądu jest rozważenie dla potrzeb postępowania cywilnego, czy istotnie zdarzenie takie wprowadziło, czy też nie dokonało zmiany prawa własności konkretnej nieruchomości (tak SN w wyroku z dnia 12.05.2005 r., III CK 565/04, LEX 277129).

Prawo własności Skarbu Państwa (...) Ł. w (...) odnośnie działek stanowiących przedmiot sporu ujawnione zostało na podstawie decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. z dnia 17.11.1954 r. (...)wydanej na podstawie dekretu z dnia 5 września 1947 r. o przejściu na własność Państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do Z.S.R.R. (Dz. U. Nr 59, poz. 318) i dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339).

Nastąpiło to jednak bez podstawy prawnej, bowiem powołane wyżej orzeczenie nie wymienia gruntów należących wówczas do spadkobierców E. M. (1) (w treści orzeczenia wymieniony został E. M. (1), który w chwili wydania tego orzeczenia już nie żył). Decyzja wydana w oparciu o art. 3 powołanego wyżej dekretu z dnia 27.07.1949 r. miała natomiast charakter konstytutywny, bowiem przepisy tego dekretu nie przewidywały przejmowania z mocy prawa tych gruntów, które nie były we władaniu właścicieli, lecz dopuszczały możliwość takiego przejęcia. Prowadzi to do wniosku, że zawładnięcie przez Państwo nieruchomościami będącymi przedmiotem postępowania, należącymi do następców prawnych E. M. (1) stanowiło wykorzystanie władczej pozycji Państwa.

Dlatego skoro powodowie wykazali, że parcele gruntowe, z których powstały działki ew. (...), (...), (...),(...)stanowią ich własność, co potwierdza:

1.  odpis z (...) 24 gminy katastralnej K., który jakkolwiek z dniem 1.01.1989 r. utracił moc prawną na mocy § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14.07.1986 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych założonych przed dniem 1.01.1947 r. oraz utraty mocy prawnej niektórych takich ksiąg (Dz. U. Nr 28, poz. 141 ), jednakże zachował nadal znaczenie dokumentu (§ 6 ust. 1),

2.  prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 4.12.2015 r. w sprawie I Ns (...)o stwierdzeniu nabycia spadku po E. M. (1), prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 10.09.2015 r. w sprawie I Ns (...)o stwierdzeniu nabycia spadku po E. M. (2), prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 29.08.2000 r. w sprawie I Ns (...)o stwierdzeniu nabycia spadku po J. M., akt poświadczenia dziedziczenia po L. M. z dnia 25.02.2015 r. nr rep. A (...)

orzeczono jak w pkt. I wyroku na podstawie powołanych przepisów.

O kosztach procesu poniesionych przez powodów orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. (na koszty te złożyły się: opłata od pozwu - 550 zł., koszty zastępstwa prawnego wraz z opłata skarbową od pełnomocnictwa - 2 570 zł., koszty uzyskania odpisu z księgi wieczystej - 20,30 zł., koszty uzyskania dokumentacji z Archiwum Państwowego – 79,50 zł., koszty sporządzenia dokumentacji geodezyjnej – 750 zł., koszty sporządzenia mapy do celów prawnych przez geodetę J. S. - 1 845 zł.). Wszystkie te koszty uznać należało niezbędne do celowego dochodzenia praw, bowiem bez sporządzenia wykazu zmian gruntowych oraz mapy z projektem podziału działki ew. 446 powodowie nie mogliby wykazać zasadności swoich roszczeń.

SSR Magdalena Penar

1.  (...),

2.  (...)

3.  (...)

(...)