Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 28 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu – Wydział III Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SO Ewa Adamczyk

Sędzia SO Zofia Klisiewicz

Sędzia SO Urszula Kapustka - sprawozdawca

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Burnagiel

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2014 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku J. Ż., L. Ż., W. U., E. G.

przy uczestnictwie B. S., A. S., R. L., Z. L., A. M., I. U., A. O., Z. W., A.de B., (...) Sp. z o.o.w K., Skarbu Państwa – Starosty (...), Zespołu Państwowych Szkół (...)w Z.,

o ustanowienie służebności drogi koniecznej

na skutek apelacji wnioskodawców J. Ż. i L. Ż. oraz uczestniczki A. O.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Zakopanem

z dnia 12 września 2013 r., sygn. akt I Ns 865/07

p o s t a n a w i a:

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Zakopanem do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt III Ca 128/14

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Zakopanem postanowieniem z dnia 12.09.2013r.:

1. ustanowił na rzecz każdoczesnego właściciela dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...)oraz dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...)położonych w obr. (...)Miasta Z.służebność przejazdu, przechodu, prowadzenia ciągów medialnych po położonych w obr. (...)Miasta Z.dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...), dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...), dz. ewid. nr (...)objętej Kw (...), dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...), dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...)szlakiem oznaczonym na mapie uzupełniającej z projektem służebności gruntowej sporządzonej przez biegłego A. B.dnia 18.11.2010r., zam. (...), jako wariant V (pkt I sentencji);

2. ustanowił na rzecz każdoczesnego właściciela dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...)służebność przejazdu, przechodu, prowadzenia ciągu kanalizacyjnego po położonych w obr. (...)Miasta Z.dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...), dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...), dz. ewid. nr (...)objętej Kw (...), dz. ewid. nr (...)objętej Kw nr (...), szlakiem oznaczonym na mapie uzupełniającej z projektem służebności gruntowej sporządzonej przez biegłego A. B.dnia 18.11.2010r., zam. (...), jako wariant V (punkt II sentencji);

3. zasądził tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności:

a) od J. i L. małż. Ż. na rzecz:

- S. W. kwotę 1 838,86zł,

- A. de B. kwotę 1 838,86zł,

- B. i A. małż. S. kwotę 1 838,86zł,

b) od W. U. oraz E. G. na rzecz:

- S. W. kwoty po 919,44zł,

- A. de B. kwoty po 919,44zł,

- B. i A. małż. S. kwoty po 919,44zł,

- J. i L. małż. Ż. kwoty po 919,44zł,

c) od J. i L. małż. Ż. na rzecz:

- B. i A. małż. S. kwotę 754,50zł,

- A. O. kwotę 40 880zł,

d) od W. U. oraz E. G. na rzecz:

- B. i A. małż. S. kwoty po 377,25zł,

- A. O. kwoty po 20 440zł,

e) od J. i L. małż. Ż. na rzecz W. U. oraz E. G. kwoty po 8 590,50 zł (pkt III sentencji);

4. przyznał kuratorowi A. D. wynagrodzenie w kwocie 120 zł (pkt IV sentencji);

5. zasądził na rzecz Skarbu Państwa od:

- J. i L. małż. Ż. kwotę 16 369,07zł,

- B. i A. małż. S. kwotę 3 182,24zł,

- W. U. oraz E. G. kwoty po 885,87zł (punkt V sentencji);

6. nakazał ściągnąć od S. W. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120 zł tytułem zwrotu wydatków (punkt VI sentencji).

Sąd Rejonowy ustalił, że nieruchomości władnące stanowiące dz. ewid. nr (...), (...)i (...)położone są w obr. (...)Miasta Z., w 2 i 3 linii zabudowy ulicy (...). Właścicielami działek nr (...)na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej są wnioskodawcy L. Ż.i J. Ż.. Działka ewid. nr (...)stanowi współwłasność wnioskodawców W. U.i E. G.po ½ części. (...)władnące nie są zabudowane, są porośnięte trawą i częściowo zakrzaczone. W przeszłości były wywłaszczone, a obecni właściciele uzyskali własność tych nieruchomości na zasadzie zwrotu gruntów. Działki ewid. nr (...), (...), (...)i (...)w przeszłości stanowiły własność jednej osoby. Nie były wykonywane dojazdy do żadnej z nieruchomości władnących. Natomiast dojście do dz. ewid. nr (...), (...)– do czasu wykonania ogrodzenia działek nr (...)- odbywało się szlakiem prowadzącym po działkach nr (...). Dojście do dz. ewid. (...)odbywało się po północnej części dz. (...).

Sąd Rejonowy ustalił, że nieruchomości władnące nie mają odpowiedniego połączenia z drogą publiczną.

W toku postępowania wskazano siedem wariantów przebiegu służebności, które zostały przedstawione na mapach z projektem służebności gruntowej sporządzonych przez biegłego geodetę A. B..

Wariant I przebiegu służebności biegnie najpierw po dz. ewid. (...)pasem gruntu ustanowionym jako służebny dla dz. ewid. (...)i (...)w sprawie I Ns 191/06 Sądu Rejonowego w Zakopanem. Szlak w tej części prowadzi po wyżwirowanym gruncie, w sąsiedztwie budynku mieszkalnego wielomieszkaniowego o nazwie (...)posadowionego na dz. ewid. nr (...). W dalszym biegu szlak prowadzi północnym skrajem dz. ewid. nr (...), (...), które są zabudowane budynkiem mieszkalnym. Projektowany dojazd i dojście przebiega w bezpośredniej bliskości owego budynku mieszkalnego. Okap budynku w ścianie północnej znajduje się na wysokości 3,18 m. Odległość północnej ściany budynku od ogrodzenia, tj. północnej granicy dz. ewid. nr (...)i (...), wynosi 3,23 m, a wolna przestrzeń pomiędzy krawędzią okapu a granicą północną to 2,33 m. Przejazd samochodu ciężarowego tym szlakiem jest fizycznie niemożliwy bez uszkodzenia okapu dachu.

Właścicielami dz. ewid. (...)zbudowanej budynkiem (...)są A.de B.w 1/4 części, J. Ż.i L. Ż.na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej w 1/4 części, S. W.w 1/4 części oraz B. S.i A. S. na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej w 1/4 części. Działki ewid. nr (...)i (...)stanowią własność B. S.i A. S.na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej.

Działki (...) w przeszłości stanowiły własność jednej osoby.

Wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności na rzecz działek ewid. nr (...)i (...)w wariancie I wynosi łącznie 74 752 zł, w tym dla współwłaścicieli dz. ewid. nr (...) – 19 352 zł, a dla właścicieli dz. ewid. (...)i (...)odpowiednio 27 968 zł i 27 432 zł.

Wariant II służebności biegnie początkowo po dz. ewid. nr (...)stanowiącej w terenie drogę dojazdową o nawierzchni żwirowo - asfaltowej. W dalszym biegu szlak ten wchodzi na dz. ewid. nr (...)– biegnie wzdłuż ogrodzenia Szkoły (...), za którym znajduje się budynek szkoły. Biegnąc pasem przygranicznym północnym dz. ewid. (...)szlak zawiera w sobie południowe skraje dz. ewid. (...), które w tym obszarze stanowią utwardzony szlak drożny. Szlak ten biegnie dalej po dz. ewid. nr (...), (...)i (...)– w posiadaniu Szkoły (...), a następnie zahaczając o północno – wschodni fragment działki ewid. nr (...)przechodzi południowo – zachodnią częścią dz. ewid. (...)do dz. ewid. (...). Służebność w tym przebiegu dzieli na dwie części kompleks gruntów znajdujących się w posiadaniu Zespołu Państwowych Szkół (...). Szlakiem tym przemieszczają się uczniowie, bowiem Szkoła posiada budynki na dz. ewid. nr (...), (...)oraz (...). W.drogi służebnej w tym obszarze ograniczy w stopniu znacznym możliwość zabudowy gruntów znajdujących się w posiadaniu Szkoły (...). Szkoła w swych planach ma wzniesienie hali sportowej oraz sali widowiskowej, niezbędnej dla działalności tego rodzaju szkoły. Dz. ewid. nr (...)i (...)nie są zabudowane. Dz. ewid. nr (...) zabudowana jest budynkami położonymi w części północnej.

Właścicielami dz. ewid. (...), (...), (...), (...)jest Skarb Państwa. Współwłaściciele dz. ewid. nr (...)i (...)to uprzednio A. K.oraz I. U., a część ich uprawnień przejęła (...) Sp. z o.o.z siedzibą w K.. Działka ewid. nr (...) stanowi własność małżonków R. L.i Z. L..

Wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności w tym wariancie to kwota 93 373 zł, na którą składa się wynagrodzenie dla właścicieli dz. ewid.: (...)– 2 488 zł, (...)– 5 353 zł, (...)– 4 750 zł, (...)– 754 zł, (...)– 78 143 zł, (...)– 1 282 zł, (...) – 603 zł.

Wariant III służebności przebiega południowym skrajem dz. ewid. nr (...)– w bezpośrednim sąsiedztwie wilii (...), a następnie przechodzi przez północno – zachodni skraj dz. ewid. nr (...), by w dalszym biegu przebiegać po dz. ewid. nr (...)i (...), uzyskując połączenie z dz. ewid. nr (...). Wariant ten może stanowić połączenie z drogą publiczną wyłącznie dz. ewid. nr (...)oraz (...)(tak jak warianty I i II). Nie stanowi on szlaku łączącego działkę ewid. nr (...)z drogą publiczną. Na szlaku rośnie 12 jesionów i jaworów. W świetle szlaku na dz. ewid. nr (...)i (...)znajduje się ogrodzenie z prętów metalowych na słupkach, obudowane piaskowcem. Dz. ewid. nr (...)nie jest zabudowana, stanowi własność A. O.. Grunt zajęty pod ten szlak na dz. (...)i (...) jest porośnięty trawą.

Wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności w wariancie III wynosi 198 601 zł, w tym dla współwłaścicieli dz. ewid. nr (...)– 126 275 zł, dla właścicieli dz. ewid. nr (...)i (...)odpowiednio 32 255 zł oraz 30 170 zł, dla właścicieli dz. ewid. nr (...)– 8 736 zł, dla właścicieli dz. ewid. nr (...) – 1 165 zł.

Wariant IV służebności to w zasadzie wariant III przesunięty na południe kosztem znaczącej części dz. ewid. nr (...). Nie daje on połączenia dz. ewid. nr (...)z drogą publiczną. W wariancie tym na dz. ewid. nr (...)znajduje się drzewostan w postaci 12 jesionów i jaworów, a na dz. ewid. nr (...), (...)- ogrodzenie tych nieruchomości. Dz. (...)i (...) w terenie stanowią łąkę.

Łączna wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności w tym wariancie to kwota 126 503 zł, na którą składa się wynagrodzenie dla właścicieli dz. ewid. nr (...)– 14 711 zł, dla właścicieli dz. ewid. (...)i (...)- odpowiednio 15 019 zł, 22 176 zł, dla właścicielki dz. ewid. nr (...)– 71 976 zł, dla właścicieli dz. ewid. nr (...) – 2 621 zł.

Wariant V służebności przebiega po dz. ewid. nr (...). Zawiera w sobie południowy skraj dz. ewid. nr (...), stanowiąc dojazd do dz. ewid. nr (...)i obejmuje skraje dz. ewid. nr (...)i (...), a następnie obejmuje skrawek północny dz. ewid. nr (...)i dochodzi do działki ewid. nr (...). W świetle szlaku rośnie 11 sztuk jesionów i jaworów.

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności w tym wariancie wynosi 115 161 zł, z tym dla współwłaścicieli dz. ewid. nr (...)– 14 711 zł, dla właścicieli dz. ewid. nr (...)– 1 132 zł i dz. ewid. (...)– 377 zł, dla właścicielki działki ewid. nr (...)– 81 760 zł, dla właścicieli dz. ewid. nr (...) – 17 181 zł.

Wariant VI służebności to wariant V z tym, że następuje przesunięcie tego szlaku w krańcu zachodnim kosztem dz. ewid. nr (...), (...). Szlak ten nie zapewnia łączności dz. ewid. nr (...) z drogą publiczną.

Łączna wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności w tym wariancie stanowi kwotę 128 969 zł, na którą składa się wynagrodzenie dla właścicieli dz. ewid. nr (...)– 9 430 zł, (...)– 20 052 zł, (...)- 19 008 zł, (...)– 75 820 zł, (...) – 4 659 zł.

Wariant VII służebności przebiegający po dz. ewid. nr (...)i (...)stracił aktualność z uwagi na anulowanie istniejącego uprzednio podziału dz. ewid nr (...).

Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawcy J. Ż.i L. Ż.domagali się ustanowienia służebności na rzecz swoich działek nr (...)szlakiem oznaczonym jako wariant I. Ponadto wnieśli o modyfikacje tego wariantu w taki sposób, aby szlak przebiegał najpierw po dz. ewid. nr (...)– tak jak służebność ustanowiona w sprawie INs 191/06 – a następnie szlak miałby biec 2 metrowymi pasami przygranicznymi po dz. ewid. (...)oraz (...)i (...).

Wnioskodawcy W. U.oraz E. G.domagali się ustanowienia służebności drogi koniecznej na rzecz dz. ewid. (...) według wariantu \/.

Uczestnicy postępowania B. S.oraz A. S. wnieśli o ustanowienie służebności według wariantu V lub VII.

Uczestniczka A. O. wniosła o ustanowienie służebności według wariantu I.

Przedstawiciel Skarbu Państwa wniósł o nie ustanawianie służebności według uwzględnienie wariantu II.

Pozostali uczestnicy pozostawili wniosek do uznania Sądu.

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy dokonał na podstawie dowodów w postaci odpisów z ksiąg wieczystych, akt sprawy Ns 191/06, oględzin nieruchomości, opinii biegłych A. B., I. M., J. M. oraz dowodu z przesłuchania stron.

Sąd Rejonowy wskazał, że nie rozpatrywał wariantu przebiegu służebności zgłoszonego przez wnioskodawców J. Ż.i L. Ż.mającego stanowić zmodyfikowany wariant I, bowiem szlak taki mógłby zapewnić dostęp do drogi publicznej jedynie dz. ewid. nr (...), (...), a nie zapewniałby takiego dostępu dz. ewid. nr (...).

Sąd Rejonowy uznał, że jedynie szlak w wersji V zapewnia odpowiednie połączenie z drogą publiczną wszystkim trzem działkom władnącym. Przeprowadzony jest on przy możliwie najmniejszym obciążeniu nieruchomości, po których ten szlak ma biec. Pozostałe warianty stanowią jedynie możliwość uzyskania połączenia dla części działek władnących, tj. dz. ewid. nr (...)i (...), a nie stanowią odpowiedniego połączenia dla dz. ewid. nr (...)( wersja lII, IV, VI to zbyt wąski wjazd z działki (...)na dz. (...) ).

W ocenie Sądu I instancji wariant I ponadto nie jest możliwy do realizacji, bowiem usytuowanie budynku na działkach ewid. nr (...)i (...) w stosunku do granicy północnej tej nieruchomości czyni niemożliwym przejazd tym szlakiem dla samochodu ciężarowego.

Sąd Rejonowy wskazał, iż wariant II ponadto nie mógł zostać przyjęty, gdyż dzieli on nieruchomość znajdującą się w zarządzie Szkoły (...) na dwie części, a przejazdy pojazdów mechanicznych tym szlakiem spowodowałoby zagrożenie dla poruszających się tą drogą uczniów szkoły.

Sąd I instancji podał, że wariant III i IV przebiegają w części po dz. ewid. nr (...), powodując otoczenie z dwóch stron willi (...)szlakami służebnymi.

Przedstawione powyżej rozumowanie doprowadziło Sąd do wniosku, że jedynie wariant V zapewnia odpowiednie połączenie dz. ewid. nr (...), (...)oraz (...) z drogą publiczną – ulicą (...)i orzekł o ustanowieniu służebności tym szlakiem na podstawie art. 145 k.c.

Wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o opinię biegłej I. M. i zasądził je na rzecz właścicieli i współwłaścicieli nieruchomości obciążonych.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania wskazał Sąd Rejonowy przepis art. 520 k.p.c. Sąd uznał, że B.i A. S.winni ponieść koszty opracowania wariantu II przebiegu służebności, gdyż ten wariant został wyłącznie przez nich zgłoszony i koszty te wyliczył na kwotę 3 182,24 zł. Kosztami opracowania wariantu I Sąd obciążył wnioskodawców J. Ż.i L. Ż.jako osoby, które wariant ten zgłosiły. Sąd Rejonowy wskazał, że wersja III, IV, V, VI, VII to szlaki wskazane przez biegłego J. M., a koszty opracowania opinii związane z tymi szlakami winni ponieść wnioskodawcy, bowiem to w ich interesie te dowody zostały przeprowadzone. Ze względu na to, że wnioskodawcy E. G.i W. U.przystąpili do sprawy jako wnioskodawcy po połączeniu w dniu 14.12.2012r. z niniejszą sprawą sprawy I Ns 972/12 winni – zdaniem Sądu Rejonowego – ponieść koszty pracy biegłych, które powstały po tej dacie. W konsekwencji Sąd Rejonowy obciążył J.i L. Ż.kwotą 16 369,07 zł, a W. U.i E. G.kwotami po 885,87 zł.

Postanowienie powyższe zaskarżyli apelacjami wnioskodawcy J. Ż., L. Ż. oraz uczestniczka A. O..

Wnioskodawca J. Ż. zaskarżył postanowienie w punktach I, II, III i IV zarzucając:

1. naruszenie przepisów postępowania, które to uchybienie miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. i art. 510 § 1 k.p.c. polegające na sprzeczności ustalonego stanu faktycznego ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym poprzez ustalenie, że współwłaścicielem dz. ewid. nr (...) jest m.in. A.de B.w ¼ części, podczas gdy w dacie orzekania nie był on już współwłaścicielem tej nieruchomości i jego interes prawny w udziale w niniejszym postępowaniu nie wynika z żadnych innych okoliczności;

b) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów przez niepoparte żadnymi dowodami ustalenie, że przestrzeń na szlaku drożnym w wariancie I w części, w jakiej szlak ten przebiega po dz. ewid. nr (...)i (...), jest zbyt mała dla przejazdów samochodem ciężarowym, niewyjaśnienie dlaczego przyjął Sąd Rejonowy, iż warunkiem ustanowienia służebności jest to, by przedmiotowym szlakiem służebnym mógł przejechać samochód ciężarowy, pominięcie faktu, iż właściciele dz. ewid. nr (...)i (...) korzystają z części szlaku oznaczonego jako wariant I, który jest utwardzony i posiada urządzony zjazd z ulicy (...)oraz że urządzenie szlaku według wariantu V wymaga wycięcia drzew i utworzenia kolejnego zjazdu z ulicy (...), a nie ma gwarancji, iż na powyższe prace udzielone zostaną zgody właściwych organów;

c) art. 520 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i art. 520 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie przez obciążenie zdecydowaną większością kosztów wnioskodawców J. Ż. i L. Ż.;

2. naruszenie prawa materialnego, a to:

a) art. 145 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyznanie wynagrodzenia za ustanowienie służebności A.de B., który nie jest właścicielem ani współwłaścicielem nieruchomości obciążonych oraz przyznanie zbyt niskiego wynagrodzenia L. Ż.w wyniku błędnego ustalenia, że jej udział w prawie własności dz. ewid. nr (...) jest niższy niż w rzeczywistości;

b) art. 145 § 2 i 3 k.c. poprzez:

- przyjęcie, że koniecznym jest ustanowienie służebności dla wszystkich nieruchomości władnących szlakiem o przebiegu łączącym jednocześnie wszystkie te nieruchomości z drogą publiczną;

- pominięcie potrzeb nieruchomości władnących stanowiących dz. ewid. nr (...)i (...), a uwzględnienie jedynie potrzeb nieruchomości władnącej stanowiącej dz. ewid. nr (...);

- ustanowienie służebności szlakiem według wariantu V bez ustalenia rzeczywistych możliwości poprowadzenia drogi z uwagi na konieczność wykonania prac w postaci wycięcia drzew i urządzenia zjazdu z ulicy (...) i niewyjaśnienia, czy na wykonanie powyższych czynności wydane zostaną stosowne zezwolenia;

- nieustanowienie służebności szlakiem zgodnie z wariantem I, który to szlak jest w części utwardzony i z którego korzystają właściciele dz. ewid. nr (...)i (...);

- uznanie, że służebność można ustanowić tylko na szlaku, po którym jest w stanie przejechać samochód ciężarowy;

c) § 54 rozporządzenia Ministra Transportu i (...) Wodnej z dnia 2.03.1999r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999r., nr 43, poz. 430) poprzez jego zastosowanie do drogi innej niż droga publiczna.

Podnosząc powyższe zarzuty apelujący domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności na rzecz dz. ewid. nr (...)i (...)szlakiem oznaczonym jako wariant I i zasądzenie od wnioskodawców J. Ż.I L. Ż.wynagrodzenia za ustanowienie służebności na rzecz S. W.w kwocie 4 838 zł oraz B.i A.małżonków S.w kwocie 60 238 zł. Ponadto apelujący domagał się zmiany wynagrodzenia za ustanowienie służebności na rzecz dz. ewid. nr (...)według wariantu V przy uwzględnieniu, że wynagrodzenie to nie należy się A.de B., natomiast udział L. Ż.w prawie własności dz. ewid. nr (...) jest wyższy o 1/4. Wnosił także o zmianę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przez zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa od J.i L.małżonków Ż.kwoty 9 070,40 zł, a od W. U.i E. G.kwot po 4 535,20 zł.

Ewentualnie na wypadek uznania, że konieczne jest ustanowienie jednego szlaku służebnego łączącego z drogą publiczną jednocześnie wszystkie nieruchomości władnące apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności na rzecz dz. ewid. nr (...), (...)szlakiem oznaczonym jako wariant I, a na rzecz dz. ewid. nr (...)najpierw szlakiem oznaczonym jako wariant I (z ewentualnymi modyfikacjami), którego przebieg w dalszej części, tj. do dz. ewid. nr (...) zostanie ustalony po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego oraz zasądzenie stosownego wynagrodzenia za ustanowienie służebności i rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w sposób przedstawiony wyżej.

Z ostrożności procesowej, na wypadek przyjęcia, że zasadnym było ustanowienie służebności według wariantu V apelujący wniósł o zasądzenie wynagrodzenia za ustanowienie służebności w ten sposób, by wynagrodzenie zasądzone na rzecz A. de B. zasądzić na rzecz L. Ż. oraz orzec o kosztach postępowania w sposób przedstawiony wyżej.

Ewentualnie wnioskodawca domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznanania.

Wnioskodawczyni L. Ż.zarzuciła, że ustanowienie służebności na rzecz dz. ewid. nr (...)i (...) nastąpiło z naruszeniem z art. 145 k.c. Wskazała, że dla zaspokojenia potrzeb należących do niej nieruchomości wystarczającym byłby szlak służebny o szerokości 3 metrów, tymczasem szerokość ustanowionego szlaku wynosi aż 5 metrów, co przekładało się na obciążenie jej odpowiednio wyższym wynagrodzeniem za ustanowienie służebności.

Apelująca podniosła, że potrzeby dz. ewid. (...)i (...)całkowicie zaspokaja szlak oznaczony jako wariant I. Wskazała, że przy ustanawianiu służebności na rzecz dz. ewid. (...)i (...)w sprawie I Ns 191/06 wskazywano, iż szlak ten, po przedłużeniu, może obsługiwać również dz. ewid. nr (...)i (...).

Apelująca podniosła, że zaskarżone postanowienie ma na względzie wyłącznie interes właścicieli dz. ewid. nr (...)– za ustanowienie służebności do działki o obszarze ponad 0,5 ha, typowo deweloperskiej, jej właściciele obciążeni zostali wynagrodzeniem w kwocie 48 990 zł, podczas gdy apelująca i jej mąż za ustanowienie służebności do działek o łącznej powierzchni 671 m ² zobowiązani są do uiszczenia wynagrodzenia w kwocie 64 332,08 zł. Wskazała, że ilość osób korzystających ze służebności do dz. ewid. nr (...)będzie znacząco wyższa od ilości osób korzystających z tej służebności do dz. ewid. nr (...)i (...).

Apelująca zarzuciła, że Sąd Rejonowy nie wyjaśnił, czy możliwe będzie wycięcie drzew rosnących na szlaku oznaczonym jako wariant V i jakie ewentualnie koszty będą z tym związane.

Podniosła także, że Sąd Rejonowy bezzasadnie nie uwzględnił jej wniosku z dnia 14.02.2011r. o rozpatrzenie możliwości ustanowienia służebności według zmodyfikowanego wariantu I.

Wnioskodawczyni zarzuciła również błędne rozstrzygnięcie o kosztach postępowania wskazując, że jest ono rażąco krzywdzące dla niej i jej męża.

Podnosząc powyższe zarzuty apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia przez ustanowienie służebności na rzecz dz. ewid. nr (...)i (...)szlakiem oznaczonym jako wariant I, nie ustanawianie na rzecz dz. ewid. nr (...)służebności po południowej części dz. ewid. nr (...), zasądzenie od wnioskodawców L. Ż.i J. Ż.wynagrodzenia za ustanowienie służebności zgodnie z wariantem I stosownie do opinii biegłego i zmianę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Ewentualnie apelująca domagała się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności na rzecz dz. ewid. nr (...)i (...) zgodnie z projektem przebiegu służebności, wskazanym w jej wniosku z dnia 14.02.2011r., a stanowiącym modyfikację wariantu I. Jako kolejny ewentualny zgłosiła apelująca wniosek o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Uczestniczka A. O. zaskarżyła postanowienie w całości zarzucając:

1. naruszenie art. 145 § 2 zd. 1 k.c. poprzez przyjęcie, że służebność ustanowiona według wariantu V stanowi najmniejsze obciążenie gruntów, przez które ma prowadzić;

2. naruszenie art. 145 § 2 zd. 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie skutkujące nieustanowieniem przez Sąd służebności drogi koniecznej przede wszystkim po dz. ewid. nr (...), (...)i (...)pomimo faktu, że dz. ewid. nr (...), (...), (...), (...)i (...)stanowiły w przeszłości jedną nieruchomość będącą własnością jednej osoby i powstały w wyniku jej podziału, a potrzeba ustanowienia służebności jest następstwem sprzedaży nieruchomości oznaczonej jako dz. ewid. nr (...)i (...), przez co właściciele dz. ewid. nr (...)i (...) utracili dostęp do drogi publicznej;

3. sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że:

a) jedynie wersja V stanowi połączenie wszystkich trzech działek władnących z drogą publiczną;

b) wersja III zakłada zbyt wąski wjazd na dz. ewid. nr (...);

c) dojście do dz. ewid. nr (...)odbywało się dotychczas po północnej części dz. ewid. nr (...);

d) ustanowiona służebność według wariantu V stanowi najmniejsze obciążenie gruntów, przez które ma prowadzić;

4. niewyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy mających wpływ na wynik postępowania, a to czy wobec ustalenia przez Sąd Rejonowy niewystarczającej wolnej przestrzeni pomiędzy krawędzią okapu budynku posadowionego na dz. ewid. nr (...)a północną granicą działki, najmniej obciążającą dla gruntów sąsiednich byłaby służebność ustanowiona zmodyfikowanym wariantem I polegającym na niewielkim przesunięciu projektowanego szlaku w stronę dz. ewid. nr (...), a następnie szlakiem wzdłuż dz. ewid. nr (...), przy granicy z dz. ewid. nr (...)biegnącym w stronę dz. ewid. nr (...), na co właściciel dz. ewid. nr (...) wstępnie wyraził zgodę.

Podnosząc powyższe zarzuty uczestniczka wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia przez ustanowienie służebności według wariantu III, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje okazały się uzasadnione i skutkowały uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania wobec nie rozpoznania istoty sprawy.

Zgodnie z art. 145 § 1 k.c. jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej.

W celu zmniejszenia uciążliwości związanych z obciążeniem cudzej nieruchomości służebnością drogi koniecznej przepis art. 145 § 2 zd. 1 stanowiąc, że powinno to nastąpić z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej, ale też z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić, wyraża zasadę uwzględnienia wzajemnych interesów stron. Przy stosowaniu tej zasady sąd powinien kierować się - jak to określa art. 145 § 3 k.c. - interesem społeczno-gospodarczym.

Jeżeli potrzeba ustanowienia służebności drogi koniecznej jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej sąd powinien zarządzić, gdy jest to możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności (art. 145 § 2 zd. 2 k.c.). Jeżeli przeprowadzenie drogi koniecznej przez grunt, który był przedmiotem czynności prawnej, powodowałoby dla tego gruntu znacznie większy uszczerbek niż dla innego gruntu, to mając na uwadze interes społeczno-gospodarczy nie byłoby dopuszczalne przeprowadzenie drogi koniecznej przez grunt, który był przedmiotem czynności prawnej i droga powinna być przeprowadzona przez inny grunt (por. np. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 5.02.2004r., III CK 37/04, z dnia 26.10.2000r., IV CKN 1197/00, z dnia 4.02.2000r., II CKN 734/98, z dnia 11.03.1970 r., III CRN 36/70).

Niespornym jest, że nieruchomości stanowiące dz. ewid. nr (...), (...)i (...)nie posiadają dostępu do drogi publicznej, a więc co do zasady wnioski o ustanowienie służebności są uzasadnione.

Rozważenia i rozstrzygnięcia wymagało natomiast, w jaki sposób, tj. jakim szlakiem służebnym, zapewnić nieruchomościom władnącym odpowiedni dostęp do drogi publicznej - przy uwzględnieniu przesłanek określonych w przepisie art. 145 § 2 i 3 k.c.

W świetle powyższego w pierwszej kolejności należało rozważyć, czy potrzeba ustanowienia służebności jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej.

Sąd Rejonowy ustalił, że dz. ewid. nr (...), (...), (...), (...)stanowiły własność jednej osoby. Apelująca uczestniczka A. O.podnosi, że własność ta odnosiła się również do dz. ewid. nr (...). Uczestniczka nie wykazała jednak powyższego, a Sąd Rejonowy okoliczności tej nie ustalał, a zatem koniecznym jest uzupełnienie postępowania w powyższym zakresie.

Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, iż współwłaścicielami przylegającej do drogi publicznej dz. ewid. nr (...)są m.in. właściciele nieruchomości władnących stanowiących dz. ewid. nr (...)i (...)- J. Ż.i L. Ż.. W tej sytuacji wydaje się zasadnym rozważenie możliwości wytyczenia szlaku służebnego dla dz. ewid. nr (...)i (...)po dz. ewid. nr (...), bez uszczuplania prawa własności „niewinnych” sąsiadów. Przy ustanowieniu drogi koniecznej przede wszystkim należałoby wykorzystać istniejące możliwości dostępu do drogi publicznej przez własne grunty, w wypadku więc, gdy taka możliwość istnieje, obciążenie gruntów sąsiada należy ograniczyć do rozmiarów niezbędnych dla uzyskania połączenia nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej z inną własną działką mającą taki dostęp (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10.05.1977r., III CRN 90/77).

Powyższe wydaje się uzasadnione również w kontekście tego, że po działce nr (...)istnieje urządzony szlak drożny, którym ustanowiona została służebność drogi koniecznej na rzecz nieruchomości stanowiących dz. ewid. nr (...)i (...)w sprawie I Ns 191/06 Sądu Rejonowego w Zakopanem. Wydający w tamtej sprawie opinię biegły J. M.stwierdził, że powyższy szlak mógłby „obsługiwać” także dz. ewid. nr (...)i (...)(k. 152 akt I Ns 191/06). Wykluczenie przez Sąd Rejonowy ustanowienia służebności szlakiem prowadzącym północną częścią dz. ewid. nr (...), (...)i (...)ocenić należy jako przedwczesne. Nawet gdyby podzielić stanowisko Sądu I instancji co do tego, że przestrzeń pomiędzy okapem budynku mieszkalnego usytuowanego na dz. ewid. nr (...)i (...)a północną granicą tych działek jest niewystarczająca dla urządzenia szlaku służebnego, to nie oznacza to jeszcze niemożności poprowadzenia służebności po tych nieruchomościach. W piśmie z dnia 14.02.2011r. (k. 246) – w związku ze zmianą po zakończeniu sprawy I Ns 191/06 sytuacji na gruncie polegającej na wybudowaniu budynku mieszkalnego przez B. S.i A. S. - wnioskodawczyni L. Ż.wniosła o rozważenie możliwości zmodyfikowania wariantu I w taki sposób, aby szlak służebny przebiegał najpierw po dz. ewid. nr (...)istniejącym w terenie szlakiem, a następnie północną częścią dz. ewid. nr (...)i (...)oraz południową częścią dz. ewid. nr (...). Sąd Rejonowy nie uwzględnił powyższego wskazując, że szlak taki nie zapewniałby połączenia z drogą publiczną także dz. ewid. nr (...). Nie można skontrolować jednak prawidłowości tej oceny, bowiem Sąd Rejonowy nie rozważył w ogóle, czy możliwe jest wyznaczenie szlaku po dz. ewid. nr (...), potem po północnej części dz. ewid. nr (...)i (...)i południowej części dz. ewid. nr (...), a następnie przedłużenie jego przebiegu tak, by doprowadził on do dz. ewid. (...). W tym względzie nie poczyniono w sprawie żadnych ustaleń faktycznych.

Co do zasady rację miał Sąd Rejonowy poszukując takiego wariantu szlaku służebnego, który mógłby zapewnić odpowiednie połączenie z drogą publiczną wszystkim nieruchomościom władnącym, bowiem interes społeczno – gospodarczy sprzeciwia się tworzeniu w bliskim sąsiedztwie kilku szlaków służebnych.

Zasada ta nie może być jednak traktowana bezwzględnie, bez wszechstronnego rozważenia z jednej strony potrzeb nieruchomości władnących, a z drugiej strony stopnia obciążenia nieruchomości, po których szlak służebny ma prowadzić.

W świetle powyższego dokładnego ustalenia wymagały przede wszystkim potrzeby nieruchomości władnących w kontekście ich charakteru i sposobu wykorzystywania. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że dz. ewid. nr (...)i (...)stanowią nieruchomości o niewielkiej powierzchni (łącznie 671 m ²), a ich właściciele zamierzają je zabudować budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Nie można zatem odmówić racji wnioskodawczyni L. Ż., która zarzuca, iż ustanowienie dla tych nieruchomości służebności szlakiem o szerokości 5 metrów – jak uczynił to Sąd I instancji – przekracza potrzeby jej nieruchomości, wystarczającym byłby szlak o szerokości około 3 metrów, skoro ze służebności będą korzystać tylko właściciele nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Rację ma także ta wnioskodawczyni podnosząc, że ustanowienie służebności na rzecz dz. ewid. nr (...)i (...) szlakiem o szerokości 5 metrów spowodowało obciążenie jej znacznie wyższym wynagrodzeniem za ustanowienie służebności, iż miałoby to miejsce gdyby szlak służebny był węższy.

Nie wyjaśniono natomiast charakteru i potrzeb nieruchomości władnącej stanowiącej dz. ewid. nr (...). Działka ta ma powierzchnię 0,5687 ha. Nie ustalono jednak, czy jest ona – jak utrzymuje wnioskodawczyni L. Ż.– przeznaczona do zabudowy przez dewelopera. Gdyby tak było istotnie, to należałoby uznać, że potrzeby tej nieruchomości byłyby znacznie wyższe niż potrzeby nieruchomości stanowiącej dz. ewid. nr (...)i (...). W przeciwnym razie, tj. gdyby działka przeznaczona była tylko pod zabudowę jedno, czy dwurodzinną, mogłoby się okazać, że nie ma również potrzeby ustanawiania służebności na rzecz dz. ewid. nr (...) szlakiem o szerokości aż 5 metrów.

Gdyby potrzeby nieruchomości stanowiącej dz. ewid. nr (...)nie okazały się znaczne należałoby wyjaśnić, czy możliwe jest wytyczenie w terenie szlaku służebnego prowadzącego najpierw po dz. ewid. (...), następnie północną częścią dz. ewid. (...)i (...)i południową częścią dz. ewid. nr (...)do dz. ewid. nr (...)i (...), a następnie dalej do dz. ewid. nr (...).

W przeciwnym wypadku, a mianowicie w sytuacji, gdyby ustanowienie służebności na rzecz działki ewid. nr (...)przedmiotowym szlakiem stanowiłoby zbyt duże obciążenie nieruchomości, po których szlak miałby prowadzić, Sąd Rejonowy powinien rozważyć odstąpienie od przyjętej zasady, że jeden wariant szlaku służebnego ma zapewnić odpowiednie połączenie z drogą publiczną wszystkim nieruchomościom władnącym. W takiej sytuacji – gdyby możliwym okazało się wytyczenie szlaku służebnego po dz. ewid. nr (...), (...), (...)i (...)- należałoby rozważyć ustanowienie służebności tym szlakiem na rzecz dz. ewid. nr (...)i (...), a innym szlakiem na rzecz dz. ewid. nr (...).

W obecnym stanie sprawy przedwczesnym jest ustosunkowanie się do apelacji uczestniczki A. O.w zakresie, w jakim wskazuje ona, że możliwe jest także ustanowienie służebności szlakiem oznaczonym jako wariant III. Gdyby jednak wyniki uzupełnionego postępowania dowodowego wskazywały na potrzebę wzięcia pod rozwagę i tego wariantu, Sąd Rejonowy powinien zbadać podnoszoną przez apelującą kwestię odpowiedniości zjazdu ze szlaku, tj. z dz. ewid. nr (...)na dz. ewid. nr (...). Zajmując stanowisko, iż zjazd ten jest zbyt wąski Sąd Rejonowy nie wskazał bowiem, na czym opiera taką ocenę, jak również nie wyjaśniał, czy zjazd ten może być usytuowany także na dz. ewid. nr (...).

Rację ma uczestniczka A. O., gdy wskazuje na dowolne ustalenie Sądu I instancji odnośnie tego, że dotychczas do dz. ewid. nr (...)przechodzono po dz. ewid. nr (...). Sąd Rejonowy nie podał bowiem, na jakiej podstawie uczynił powyższe ustalenie. Niemniej zauważyć trzeba, że art. 145 § 2 i 3 k.c. jako kryteria, którymi winien się kierować sąd przy ustanawianiu służebności drogi koniecznej, wymienia jedynie potrzeby nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej, najmniejsze obciążenie gruntów, przez które droga ma prowadzić i interes społeczno – gospodarczy. Dotychczasowy sposób przemieszczania się do drogi publicznej właścicieli nieruchomości pozbawionej dostępu do tej drogi nie ma decydującego znaczenia przy ustalaniu przebiegu drogi koniecznej, może jedynie stanowić wskazówkę przy wyborze wariantu drogi koniecznej, niemniej nie jest wykluczone określenie trasy służebności w całkowitym oderwaniu od dotychczasowej praktyki, jeśli droga taka lepiej odpowiada przesłankom z art. 145 § 2 i 3 k.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30.05.2007r., IV CSK 68/07).

Odnosząc się do zarzutu podniesionego przez wnioskodawcę J. Ż., a dotyczącego niezasadnego – zdaniem apelującego – założenia przez Sąd Rejonowy, że szlak służebny powinien mieć takie parametry, by zapewniać poruszanie się po nim samochodów ciężarowych, uznać trzeba, że stanowisko Sądu I instancji co do zasady jest trafne. Wskazać bowiem należy, że droga konieczna musi zapewnić nieruchomości władnącej prawidłowy dostęp do drogi publicznej. Chodzi mianowicie o to, by połączenie z drogą publiczną zapewniało wszelką niezbędną - ze społeczno-gospodarczego punktu widzenia - łączność z tą drogą, umożliwiając normalne, gospodarcze korzystanie z nieruchomości. Jeśli zatem w okolicznościach niniejszej sprawy nieruchomość władnąca stanowiąca dz. ewid. nr (...)i (...) ma być w przyszłości zabudowana i wykorzystywana jako nieruchomość o charakterze mieszkalnym, przeznaczona do zamieszkiwania na niej w domu mieszkalnym, to wydaje się logicznym, że koniecznym będzie dojazd do niej nie tylko samochodów osobowych, ale również pojazdów o większych rozmiarach, chociażby w celu przewiezienia materiałów budowlanych, a także pojazdów odbierających z nieruchomości odpady komunalne, a w razie zdarzeń losowych również pojazdów straży pożarnej, czy innych podobnych służb.

Niezasadnie twierdzi apelujący, iż Sąd Rejonowy stosował w niniejszej sprawie przepis § 54 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Wodnej z dnia 2.03.1999r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999r., nr 43, poz. 430 ze zm.). Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, że Sąd I instancji trafnie uznał, iż nie można rozważać zgodności przebiegu ustanawianej drogi z przepisami ustawy z dnia 21.03.1985r. o drogach publicznych oraz przepisami wykonawczymi do tej ustawy (k. 6 uzasadnienia). Sąd Rejonowy nie stosował zatem uregulowanej w § 54 powołanego rozporządzenia instytucji „skrajni drogowej”, a kwestię istnienia wolnej przestrzeni pomiędzy okapem budynku posadowionego na nieruchomości B. S.i A. S. a północną granicą nieruchomości rozważał jedynie w kontekście przydatności szlaku oznaczonego jako wariant I do poruszania się po nim samochodów ciężarowych.

Rację mają natomiast apelujący J. Ż. i L. Ż. gdy zarzucają, że ustanowienie służebności powinno być poprzedzone wyjaśnieniem, czy szlak o konkretnym przebiegu da się faktycznie urządzić. Zarzut ten związany jest z tym, iż – zdaniem apelujących – możliwość faktycznego urządzenia drogi szlakiem oznaczonym jako wariant V może być zablokowana poprzez brak uzyskania zgody na urządzenie zjazdu na ten szlak z ulicy (...), jak również poprzez brak zgody na wycięcie drzew rosnących na przedmiotowym szlaku.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 21.03.1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. - Dz. U. z 2013.260 ze zm.) budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieruchomości przyległych do drogi, po uzyskaniu, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu.

Natomiast w świetle art. 83 ustawy z dnia 16.04.2004r. o ochronie przyrody (tekst jedn. – Dz. U. 2013.627 ze zm.), w przypadkach wymienionych w tym przepisie, na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości, wymagane jest uzyskanie zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta lub wojewódzkiego konserwatora zabytków na wniosek posiadacza nieruchomości – za zgodą właściciela tej nieruchomości oraz na wniosek właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., jeżeli drzewa lub krzewy zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

Z powyższych przepisów wynika, że wskazane w nich zezwolenia odpowiednie organy wydają na wniosek właścicieli (użytkowników, posiadaczy) nieruchomości lub właścicieli urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c.

Uznać jednak należy, że jeżeli do urządzenia szlaku drogi koniecznej konieczna będzie budowa zjazdu z drogi publicznej, jak również usunięcie drzew wymagające stosownego zezwolenia, przed ustanowieniem służebności takim szlakiem należy ustalić, czy nie zachodzą przeszkody do uzyskania tych zezwoleń. Wydaje się, że Sąd Rejonowy winien zasięgnąć w tym przedmiocie informacji u organów wydających zezwolenia, bądź wyjaśnić powyższe za pomocą opinii odpowiednich biegłych.

Zwróci także Sąd Rejonowy uwagę na właściwe określenie kręgu uczestników postępowania.

Z przedłożonego przez wnioskodawcę J. Ż.odpisu z KW nr (...)(k. 567 – 571) wynika, że właścicielami dz. ewid. nr (...)są S. W.w 2/8 częściach, J. Ż.i L. Ż.w 2/8 częściach na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej, B. S.i A. S. w 2/8 częściach na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej oraz L. Ż.w 2/8 częściach. Współwłasność tej nieruchomości utracił zatem uczestnik A.de B.. W tych warunkach nieprawidłowym było zasądzenie przez Sąd Rejonowy wynagrodzenia za ustanowienie służebności na jego rzecz. Jeśli więc interes prawny A.de B.w niniejszym postępowaniu nie wynika z innych okoliczności niż z tytułu współwłasności dz. ewid. nr (...)Sąd Rejonowy stwierdzając brak zainteresowania wynikiem sprawy powinien wobec tej osoby postępowanie w sprawie umorzyć (art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

Za uzasadniony uznał Sąd Okręgowy zarzut błędnego rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Rację mają wnioskodawcy J. Ż. i L. Ż., że obciążenie uczestników W. U. i E. G. tylko tymi wydatkami, które powstały po dacie połączenia z niniejszą sprawy I Ns 972/12, narusza przepis art. 520 § 1 k.p.c. W ocenie Sądu Okręgowego koszty opracowania opinii dotyczące szlaków oznaczonych jako wariant III, IV, V, VI i VII powinni ponieść w połowie wnioskodawcy J. Ż. i L. Ż. oraz wnioskodawcy W. U. i E. G. po ¼ części, bowiem dowody, z którymi związane są te wydatki, zostały przeprowadzone w ich interesie.

W świetle powyższego Sąd Okręgowy uznał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy zgromadzi materiał dowodowy w celu ustalenia, czy potrzeba ustanowienia służebności jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej (art. 145 § 2 zd. 2 k.c.), czy istnieje możliwość wytyczenia szlaku służebnego po północnej części dz. ewid. nr (...), (...), (...)i południowej części dz. ewid. nr (...)i prowadzącego dalej do dz. ewid. nr (...). Przebieg takiego szlaku zostanie przedstawiony na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę, a następnie ustalona zostanie wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności takim szlakiem. Sąd Rejonowy zgromadzi także materiał dowodowy w celu ustalenia potrzeb nieruchomości władnącej stanowiącej dz. ewid. nr (...). Następnie Sąd Rejonowy dokona wyboru wariantu przebiegu drogi koniecznej mając na względzie z jednej strony potrzeby nieruchomości władnących, a z drugiej strony jak najmniejsze obciążenie gruntów, przez które droga ma prowadzić i interes społeczno – gospodarczy. W razie wyboru wariantu szlaku wymagającego urządzenia zjazdu z drogi publicznej, czy usunięcia drzew Sąd Rejonowy ustali, czy będzie możliwe uzyskanie zezwoleń stosownych organów. W świetle powyższego uznając, że nie została rozpoznana istota sprawy i mając na uwadze, iż zaistniała konieczność dokonania powyższych ustaleń faktycznych po raz pierwszy oraz uwzględniając konstytucyjną zasadę co najmniej dwuinstancyjnego postępowania sądowego Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., art. 108 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

(...)