Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 9 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - SSO Magdalena Hupa - Dębska

SSO Krystyna Wiśniewska- Drobny

SSO Gabriela Sobczyk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 listopada 2017 r.

w G. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W.

przy udziale J. S. i K. S.

o wpis hipoteki przymusowej

na skutek apelacji uczestników postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 26 kwietnia 2017 r., sygn. Dz.Kw 854-855/17

postanawia:

oddalić apelację.

SSO Gabriela Sobczyk SSO Magdalena Hupa - Dębska SSO Krystyna Wiśniewska- Drobny

UZASADNIENIE

Wnioskodawca Zakład Ubezpieczeń Społecznych w W. złożył 2 wnioski o wpis hipotek przymusowych w księgach wieczystych nr (...) (w wysokości 10070,86zł z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Pracy za okres od 11/2005 do 12/2012) i (...) (w wysokości 120 953,29zł z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne za okres od 11/2005 do 04/2014) - na podstawie dołączonej do wniosków decyzji z dnia 13 grudnia 2016 roku nr RWA: (...) stwierdzającej zadłużenie J. S.. Wraz z decyzją złożony został dowód doręczenia decyzji J. S. i K. S..

W dniu 31 stycznia 2017 r. referendarz sądowy dokonał wpisu hipotek przymusowych na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. Oddział w C..
W ustawowym terminie uczestnicy wnieśli skargę na przedmiotowe wpisy referendarza domagając się ich wykreślenia. Zarzucili ,że wpisy zostały dokonane na skutek naruszenia prawa przez ZUS, wskazali na zawyżenie we wnioskach wysokości hipotek w porównaniu z zadłużeniem J. S. wskazanych w decyzji . Wskazali nadto , że K. S. nie jest dłużnikiem osobistym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i dokonane wpisy hipotek naruszają jej prawo własności.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2017r. Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej sprostował z urzędu usterkę wpisu hipoteki do kwoty 10.070,86

dokonanego w księdze wieczystej (...) w dniu 31 stycznia 2017 roku w sprawie DZ.KW (...) w ten sposób, że w miejsce rodzaju hipoteki o treści „umowna” wpisać „przymusowa”, utrzymał w mocy zaskarżony wpis hipoteki przymusowej

do kwoty 10.070,86 dokonany w księdze wieczystej (...) w dniu 31 stycznia 2017 roku w sprawie DZ.KW (...) oraz utrzymał w mocy zaskarżony wpis hipoteki przymusowej do kwoty 120.953,29 dokonany w księdze wieczystej (...) w dniu 31 stycznia 2017 roku w sprawie DZ.KW (...).

W uzasadnieniu ustalił, że księga wieczysta (...) jest prowadzona dla nieruchomości będącej przedmiotem użytkowania wieczystego i budynku stanowiącego odrębną nieruchomość położonej w R. o nr geod. (...) . W dziale II przedmiotowej księgi wpisana jest własność na rzecz Gminy R. , zaś użytkowanie wieczyste na rzecz J. S. i K. S. we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Natomiast w dziale IV ujawniony jest zaskarżony wpis hipoteki , z tym że błędnie wpisano że jest to hipoteka umowna .

Księga wieczysta (...) jest prowadzona dla nieruchomości lokalowej położonej w R. przy ul. (...) . W dziale II przedmiotowej księgi wpisana jest własność na rzecz J. S. i K. S. we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. W dziale IV ujawniony jest zaskarżony wpis hipoteki przymusowej.

Sąd Rejonowy wskazał, że stosownie do treści art. 518 ¹ § 3 k.p.c. w razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej wpis nie traci mocy .Rozpoznając sprawę, sąd zmienia zaskarżony wpis przez jego wykreślenie i dokonanie nowego wpisu lub wydaje postanowienie, którym zaskarżony wpis utrzymuje w mocy albo uchyla go w całości lub w części i w tym zakresie wniosek oddala bądź odrzuca , względnie postępowanie umarza.

Odnosząc się do zaskarżonego wpisu Sąd Rejonowy wskazał, że jak wynika z art. 626 ⁸ §2 k.p.c., kognicja sądu wieczystoksięgowego ogranicza się do zbadania treści i formy wniosku , dołączonych do wniosku dokumentów oraz treści księgi wieczystej.

Przywołał też art. 110 ustawy o księgach wieczystych i hipotece , zgodnie z którym hipotekę przymusową można uzyskać także na podstawie decyzji administracyjnej , jeżeli przepisy szczególne tak stanowią , choćby była nieostateczna. W myśl art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U.2015.121) podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego.

Następnie przywołał m art. 110 ¹ ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym wierzyciel może żądać wpisu hipoteki przymusowej na sumę nie wyższą niż wynikająca z treści dokumentu stanowiącego podstawę jej wpisu do księgi wieczystej .Jeżeli z dokumentu tego nie wynika wysokość sumy hipoteki, suma hipoteki nie może przewyższać więcej niż o połowę zabezpieczonej wierzytelności wraz z roszczeniami o świadczenia uboczne określone w dokumencie stanowiącym podstawę wpisu hipoteki na dzień złożenia wniosku o wpis hipoteki.

Sąd Rejonowy wskazał, że w świetle przytoczonych uregulowań prawnych, dołączona do wniosku decyzja stanowi dokument na podstawie którego dokonuje się wpisu hipoteki przymusowej, podkreślił, że wraz z wnioskiem przedstawiono decyzję wraz z dowodem jej doręczenia skarżącym. Ponadto sumy hipotek zostały wskazane przez wnioskodawcę w wysokości mieszczącej się w granicach wynikających z cytowanego art. 110 ¹ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wskazując że w dołączonej decyzji nie wskazano sumy hipoteki, zatem wnioskodawca może żądać wpisu hipoteki przymusowej na kwotę nie większa niż 150% łącznej sumy zabezpieczonej wierzytelności oraz roszczeń o świadczenia uboczne. Dokonał obliczeń porównując wysokość żądanych i wpisanych hipotek przymusowych i doszedł do wniosku, że wnioskodawca zasadnie domagał się wpisu hipoteki przymusowej z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne do kwoty 120.953,29 zł. Wskazał, że prawidłowa jest też wysokość kwot hipotek przymusowych zabezpieczających należność z tytułu składek na Fundusz Pracy.

Odnosząc się do zarzutu skargi , że uczestniczka nie jest dłużnikiem a nieruchomości objęte wskazanymi wyżej księgami wieczystymi stanowi wspólność ustawową majątkową małżeńską Sąd Rejonowy powołał się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2016 roku ( IV CSK 717/15), zgodnie z którym w świetle art. 26 ust. 3 i ust. 3a pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych doręczona obojgu małżonkom decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych , ustalająca wysokość zobowiązania jednego z nich z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, stanowi podstawę ustanowienia hipoteki przymusowej na wspólnej nieruchomości .

Z opisanych przyczyn Sąd Rejonowy uznał zaskarżony wpis hipotek za prawidłowy. Na podstawie art. 626 (13) par. 2 k.p.c. sprostował usterkę wpisu polegającą na omyłkowym wpisaniu rodzaju hipoteki jako „umownej” mimo ,że wniosek dotyczył wpisu hipoteki przymusowej.

Apelację od tego postanowienia – w zakresie punktu 2 i 3 wnieśli uczestnicy postępowania. Domagali się uchylenia zaskarżonego postanowienia i zmiany zaskarżonych wpisów poprzez ich wykreślnie.

Zarzucili popełnienie błędów przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Podnieśli, że toczy się przed WSA w Gliwicach sprawa dotycząca zaskarżenia decyzji ZUS, na podstawie której dokonano zaskarżonych wpisów, co w ich ocenie zostało zatajone przez wnioskodawcę. Podnieśli, że nieruchomości objęte są wspólnością ustawową małżeńską, a zobowiązanym wobec ZUS do niewiadomej kwoty jest tylko J. S.. Drugi małżonek nie jest dłużnikiem osobistym wnioskodawcy. Skarżący powołał się na orzeczenia innych sądów rejonowych dotyczących podobnych spraw. Zarzucił, że wyliczenie dokonane we zaskarżonym postanowieniu dokonane przez Sąd Rejonowy jest nieprawidłowe, gdyż żaden przepis nie przewiduje, by wpis hipoteki przymusowej uzyskanej na podstawie decyzji ZUS mógł dotyczyć jakichkolwiek świadczeń ubocznych, w szczególności odsetek, kosztów upomnienia czy kosztów egzekucyjnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz przytoczył odpowiednie przepisy prawa i właściwe je zastosował w niniejszej sprawie.

Podniesione w apelacji zarzuty zaskarżenia decyzji ZUS i toczącej się z tego tytułu sprawy nie mogły idnieść skutku. Z cytowanych przez Sąd Rejonowy przepisów wynika, że podstawa wpisu hipotek przymusowych na rzecz ZUS może być doręczona decyzja o wysokości należności z tytułu składek. Art.110 ustawy o księgach wieczystych hipotece wyraźnie wskazuje, że może ona być nieostateczna, a mimo to stanowi podstawę wpisu hipoteki.

Przywołany przez Sąd Rejonowy art. 110 ¹ustawy o księgach wieczystych hipotece określa najwyższą kwotę hipoteki przymusowej, jakiej może domagać się wierzyciel, o ile kwota hipoteki nie wynika z treści dokumentu stanowiącego podstawę wpisu hipoteki. Nie ulega wątpliwości, że taka kwota hipoteki nie została wymieniona w przedstawionej przez wnioskodawcę decyzji. Podnieść należy, że art. 110 ¹wskazuje wyraźnie, że 150% liczy się od wynikającej z dokumentu kwoty wierzytelności wraz z roszczeniami o świadczenia uboczne określonymi w tym dokumencie. Bezsprzecznie w decyzji ZUS z 13.12.2016r. wymieniono należności główne oraz należności odsetkowe, zatem należało kwotę 150% liczyć od sumy tych kwot. Nie jest rzeczą Sądu w postępowaniu wieczysto księgowym badanie, czy wpisanie kwot odsetek w decyzji było prawidłowe. Sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym nie ma uprawnienia do badania prawidłowości wydania decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz prawidłowości jej treści, lecz zgodnie z art. 626 ⁸§2kpc bada treść księgi wieczystej oraz treść i formę wniosku oraz dołączonych do wniosku dokumentów. W zakresie tym nie mieści się badanie prawidłowości wydanej decyzji.

Odnosząc się do podniesionego w apelacji zarzutu odnoszącego się do tego, że K. S. nie jest dłużnikiem osobistym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy wskazać, że z dołączonej decyzji wynika to jednoznacznie, jest ona jednak bezspornie małżonką dłużnika. Zgodnie z art.31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio art. 26 i 29§1ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa. Zgodnie ze stosowanym odpowiednio z art. 26 tej ustawy, dłużnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań należności z tytułu składek. Zgodnie zaś z art. 29§1 ordynacji podatkowej, stosowanym odpowiednio, w przypadku osób pozostających związku małżeńskim odpowiedzialność o której mowa w art. 26 obejmuje majątek odrębny osoby zobowiązanej( dłużnika) oraz majątek wspólny tej osoby i jej małżonka.

Odnosząc treść tych przepisów do zarzutu uczestników postępowania, podnieść należy, że mimo, że uczestniczka nie jest osobistą dłużniczką wnioskodawcy, to odpowiada majątkiem wspólnym za zobowiązania swego męża wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazane przepisy powołane zostały przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2014r., III CZP 28/14, do której odwołuje się Sąd Najwyższy w postanowieniu z 7 września 2016r., IV CSK 717/15, przytoczonej w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Sąd Najwyższy podkreślił że dla dokonania wpisu hipoteki konieczne jest przedłożenie dowodu doręczenia decyzji ZUS również dla małżonka dłużnika, co wynika z jego udziału w postępowaniu dotyczącym wysokości składek. Sąd Okręgowy w pełni podziela wynikający z przywołanych orzeczeń pogląd prawny obojgu uczestnikom postępowania, stąd wskazany wymóg został w niniejszej sprawie spełniony.

W tych okolicznościach apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu – na podstawie art. 385kpc w zw. z art. 13§2kpc.

SSO Gabriela Sobczyk SSO Magdalena Hupa-Dębska SSO Krystyna Wiśniewska-Drobny