Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Alina Kowalewska
Protokolant:	Joanna Kucharska

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2019 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O.

przeciwko K. M.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego K. M. na rzecz powoda Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O. kwotę 72.357,52 zł (siedemdziesiąt dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt siedem złotych 52/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 64.512,99 zł od dnia 1 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty, od kwoty 224,53 zł od dnia 9 października 2018 r. do dnia zapłaty, od kwoty 7.620 zł od dnia 5 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.872,72 zł (osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt dwa złote 72/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Alina Kowalewska

Sygn. akt I C 649/15

UZASADNIENIE

Powód Krajowy Ośrodek (...) w W. (wcześniej Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. Filia w S.) wniósł pozew przeciwko K. M. o zapłatę kwoty 64.512,99 zł z odsetkami ustawowymi za zwłokę za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda w okresie od dnia 01.01.2014 r. do 07.07.2014 r. oraz od 29.07.2014 r. do 01.08.2014 r.

Nakazem zapłaty z dnia 10 czerwca 2015 r. Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Giżycku uwzględnił powództwo w całości.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany K. M. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Przyznał, iż władał nieruchomością powoda w okresie od 01.01.2014 r. do 07.07.2014 r. Następnie w dniach od 29.07.2014 r. do 01.08.2014 dokonał wyłącznie skoczenia okrywy zielonej, czego jego zdaniem nie można uznać za korzystanie z nieruchomości. Pozwany zakwestionował wysokość dochodzonej kwoty podając, iż winna być ona ustalona w zgodzie z łączącą strony umową dzierżawy aneksowaną dnia 28 listopada 2003 r.

W piśmie z dnia 02.10.2018 r. powód rozszerzył żądanie do kwoty 64.737,52 zł, natomiast w piśmie z dnia 27.03.2019 r. do kwoty 72.357,52 zł.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 15.10.1996 r. Z. B. zawarł z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa umowę dzierżawy Gospodarstwa Rolnego w D. M., w skład którego wchodziły grunty orne, łąki, pastwiska, zadrzewienia, drogi i nieużytki o powierzchni 112,54 ha na okres do 30.09.2007 r.

( dowód : umowa z załącznikiem – k. 44-47)

W dniu 14.10.1998 r. dzierżawca zawarł z R. M. (ówczesną żoną pozwanego K. M.) za zgodą Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa umowę, na mocy której R. M. wstąpiła w prawa i obowiązki wynikające z umowy dzierżawy z 15.10.1996 r. Przedmiotem dzierżawy były działki nr (...).

Aneksem z dnia 17.07.2000 r. strony ustaliły termin dzierżawy do dnia 30.09.2012 r.

Aneksem z dnia 28.11.2003 r. strony postanowiły, iż przedmiot dzierżawy obejmuje obszar 100,94 ha. W § 14 określiły sposób ustalania czynszu dzierżawnego. W § 16 pkt 4 strony ustaliły, że po wygaśnięciu umowy lub jej rozwiązaniu, w razie niewydania przedmiotu dzierżawy przez dzierżawcę, wydzierżawiający będzie naliczał opłatę z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu dzierżawy w wysokości dotychczasowego czynszu dzierżawnego określonego w § 14 ust. 1 w przypadających do zapłaty terminach, ustalonych w ust. 6 wraz z karą umowną w wysokości 25% tej opłaty.

( dowód : umowa – k. 48-49, aneks z 17.07.2000 r. – k. 50, aneks z 28.11.2003 r. z k. 51-55)

W 2007 r. małżeństwo R. i K. M. zostało rozwiązane. W sprawie o podział majątku wspólnego nieruchomości rolne wchodzące w skład majątku wspólnego zostały przyznane K. M..

( okoliczności bezsporne )

W 2011 r. pozwany bezskutecznie zwracał się do powoda o przedłużenie umowy dzierżawy.

W piśmie z dnia 19.09.2012 r., doręczonym pozwanemu w dniu 24.09.2012 r. powód wezwał pozwanego do przekazania nieruchomości w dniu 04.10.2012 r. o godz. 10:00.

( dowód : pismo z 19.09.2012 r. z potwierdzeniem odbioru – k. 78-79)

Po rozwiązaniu umowy pozwany nie przekazał nieruchomości i w dalszym ciągu z niej korzystał.

( okoliczności bezsporne )

Powództwo pozwanego o ustalenie istnienia pomiędzy stronami stosunku dzierżawy zostało oddalone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 28.02.2013 r. W toku postępowania Sąd ustalił, iż umowa z dnia 15.10.1996 r. była umową na czas oznaczony i uległa rozwiązaniu z uwagi na upływ czasu w dniu 01.10.2012 r.

( dowód : wyrok z uzasadnieniem – k. 56-59)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 26.06.2013 r. wydanym w sprawie I C 631/12 Sąd Rejonowy w Giżycku utrzymał w mocy wyrok zaoczny z dnia 10.12.2012 r., na mocy którego nakazał pozwanemu wydanie powodowi działek oznaczonych numerami (...) o powierzchni 100,4713 ha, przy czym wyznaczył pozwanemu trzymiesięczny termin od uprawomocnienia się orzeczenia na wydanie nieruchomości. Apelacja od przedmiotowego orzeczenia została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 15.01.2014 r.

( dowód : z akt I C 631/12 – wyrok z 10.12.2012 r . – k. 31, wyrok z 26.06.2013 r. z uzasadnieniem – k. 98, 102-105, wyrok z 15.01.2014 r. z uzasadnieniem – k. 138-140)

Powód wzywał pozwanego do wydania nieruchomości. W odpowiedzi pozwany wyraził chęć wydzierżawienia przedmiotowych gruntów pod uprawę rolną, na co powód nie wyraził zgody.

( dowód : pismo z 04.04.2014 r. z potwierdzeniem odbioru – k. 11, pismo z 11.04.2014 r. – k. 12, pismo z 16.04.2014 r. z potwierdzeniem odbioru – k. 13,

Z uwagi na niewydanie nieruchomości w terminie powód wszczął postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 523/14 prowadzone przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Giżycku A. K.. W dniu 17.07.2014 r. na skutek podjętych czynności egzekucyjnych nieruchomość została przekazana powodowi.

( dowód : protokół z 17.07.2014 r. – k. 14)

W dniach 29.07.2014 r., 31.07.2014 r. i 01.08.2014 r. pracownicy powoda stwierdzili, iż na przedmiotowej nieruchomości została skoszona okrywa roślinna. Ustalono, iż prace zostały wykonane na zlecenie pozwanego.

(dowód: notatki – k. 80-82)

W piśmie z dnia 01.08.2014 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kwoty 58.842,95 zł tytułem opłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości w okresie od 01.01.2014 r. do 07.07.2014 r. Wezwanie ponowił w piśmie z dnia 13.08.2014 r. Z tytułu korzystania z nieruchomości w okresie od 29.07.2014 r. do 01.08.2014 r. powód nałożył na pozwanego opłatę w kwocie 787,52 zł.

( dowód : pismo z 01.08.2014 r. z potwierdzeniem odbioru – k. 15, pismo z 13.08.2014 r. z potwierdzeniem odbioru – k. 16, pismo z 29.04.2015 r. z potwierdzeniem odbioru – k. 17, pismo z 01.04.2015 r. – k. 21)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 03.10.2014 r. wydanym w sprawie I C 205/14 Sąd Okręgowy w Olsztynie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 169.246,12 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z przedmiotowej nieruchomości w okresie od 01.10.2012 r. do 31.12.2013 r. Skarga kasacyjna wniesiona przez pozwanego w przedmiotowej sprawie została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2018 r. (IV CSK 255/17).

( dowód : z akt I C 205/14: wyrok z 03.10.2014 r. uzasadnieniem – k. 121, 124-127, wyrok z 30.04.2015 r. z uzasadnieniem – k. 151, 158-161, wyrok z 15.02.2018 r. z uzasadnieniem – k. 252-256)

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie był co do zasady bezsporny. Nie budziło wątpliwości, iż łącząca strony umowa dzierżawy gospodarstwa rolnego w D. M. uległa rozwiązaniu z dniem 01.10.2012 r., a pozwany po tym dniu nie wydał nieruchomości, której własność przysługiwała powodowi. Tak ukształtowany stan faktyczny znajduje potwierdzenie w toczących się pomiędzy stronami prawomocnie zakończonych procesach sądowych w sprawach o sygn. akt I C 631/12 w przedmiocie wydania spornej nieruchomości oraz I C 205/14 w przedmiocie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Prawomocnym wyrokiem z dnia 26.06.2013 r. wydanym w sprawie I C 631/12 Sąd Rejonowy w Giżycku przesądził, iż pozwany bez podstawy prawnej korzysta z nieruchomości stanowiącej własność powoda.

W niniejszym postępowaniu pozwany nie kwestionował, iż korzystał z nieruchomości w okresie od 01.01.2014 r. do 07.07.2014 r. Podał także, iż w dniach 29.07.2014 r. – 01.08.2014 r. dokonał skoszenia trawy na nieruchomości uzasadniając, iż konieczność wykonania tego zabiegu wynikała z obowiązujących przepisów dotyczących utrzymania gruntu w dobrej kulturze rolnej. W ocenie Sądu taki sposób korzystania z nieruchomości uzasadnia żądanie przyznania wynagrodzenia za ten okres. Bezsprzecznie pozwany naruszył posiadanie powoda poprzez wkroczenie na grunt oraz podjęcie prac rolnych polegających na skoszeniu okrywy roślinnej przy użyciu sprzętu rolniczego. Jednocześnie jako na osobie niezwiązanej z powodem stosunkiem zobowiązaniowym nie ciążył na nim obowiązek wykonania wskazanych prac.

Istotą niniejszego postępowania było ustalenie wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. W tym kontekście należy wskazać, iż zgłoszone w sprawie roszczenie znajduje oparcie w treści art. 39 b ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (dalej u.g.n.r.), który wszedł w życie 03.12.2011 r. Sąd podzielił w tym zakresie pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy rozpoznający skargę kasacyjną pozwanego złożoną w sprawie, której przedmiotem było wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości w okresie od 01.10.2012 r. do 31.12.2013 r. W uzasadnieniu wyroku z dnia 15 lutego 2018 r., IV CSK 255/17, Sąd Najwyższy stwierdził, iż po dniu 03.12.2011 r. do roszczeń o wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości rolnej Skarbu Państwa bez tytułu prawnego ma zastosowanie art. 39b u.g.n.r., bez względu na odmienne uregulowania zawarte w uprzednio obowiązującej umowie dzierżawy. Podzielając powyższy pogląd Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rolnictwa na okoliczność ustalenia należnego wynagrodzenia w oparciu o przepis art. 39b u.g.n.r. – tj. na podstawie wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu.

Sąd uznał za wiarygodną opinię biegłej sądowej A. W. z dnia 08.03.2019 r. (k. 130-161, 244-274, 309). Wyliczona przez biegłą kwota pozostaje w zgodzie z przepisami zarządzenia Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych z dnia 28 września 2009 r. w sprawie zasad dzierżawy nieruchomości zasobu własności rolnej Skarbu Państwa, które ustala wysokość czynszów dzierżawnych w cenach dt pszenicy za dany okres ogłaszaną przez GUS, biorąc pod uwagę okręg podatkowy, w którym znajduje się dzierżawiona nieruchomość, przeznaczenie gruntu oraz jego klasę bonitacyjną. Ustalenia biegłej sądowej podzielił powołany w sprawie kolejny biegły sądowy z zakresu szacowania (...) (k. 331). W tych okolicznościach brak było jakichkolwiek podstaw do zakwestionowania ustalonej w sprawie wysokości wynagrodzenia, a zarzuty pełnomocnika pozwanego uznać należy wyłącznie za polemikę z twierdzeniami biegłego sądowego. Wynagrodzenie zostało ustalone na dzień 4 października 2012 r. zgodnie z brzemieniem art. 39b ust. 1 u.g.n.r. – tj. na dzień, w którym Krajowy Ośrodek zażądał zwrotu nieruchomości. Wiążąca strony umowa dzierżawy uległa rozwiązaniu z dniem 1 października 2012 r. Powód wyznaczył natomiast termin przekazania nieruchomości na dzień 4 października 2012 r., co wynika z doręczonego pozwanemu pisma z dnia 09.09.2012 r. (k. 78-77).

Nie mógł podlegać uwzględnieniu podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia. Bezsprzecznie bieg przedawnienia został przerwany w dacie wniesienia pozwu do tut. Sądu – tj. 01.06.2015 r., przy czym owo przerwanie dotyczyło całości dochodzonej kwoty, w tym także w zakresie kwoty, o jaką poszkodowany podwyższył swe żądanie w trakcie procesu wskutek ustaleń sądu dotyczących wysokości szkody (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2011 r., I CSK 684/09, LEX nr 951732).

O odsetkach za opóźnienie od pierwotnie żądanej kwoty Sąd orzekł na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c. od daty wniesienia pozwu – tj. od dnia 1 czerwca 2015 r., natomiast w zakresie kwot, o jakie powód rozszerzył powództwo od dnia wezwania pozwanego do ich zapłaty, za które należy uznać doręczenie pozwanemu odpisów pism procesowych zawierających rozszerzenie żądania. Brak było podstaw do zasądzenia odsetek za opóźnienie od rozszerzonego powództwa od dnia wniesienia pozwu, zatem w tym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. nakładając na pozwanego obowiązek zwrotu powodowi wszystkich kosztów procesu, na które składały się opłata sądowa od pozwu (3.612 zł), koszty zastępstwa procesowego (3.600 zł) oraz zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem dowodów z opinii biegłych (1.660,72 zł).